Nơi tôn vinh làng nghề truyền thống Thủ đô

(LĐTĐ) Hiện nay, xu hướng xây dựng nhà Bảo tàng nghề truyền thống ở Thủ đô do cộng đồng làng nghề tổ chức góp sức hoặc do từng cá nhân có điều kiện xây dựng nên ngày càng phổ biến, nhằm lưu giữ, giới thiệu lịch sử, đặc trưng và những thành tựu nghề truyền thống của gia đình hoặc cộng đồng làng xã.
noi ton vinh lang nghe truyen thong thu do Làm giàu từ nghề truyền thống
noi ton vinh lang nghe truyen thong thu do Người dân hào hứng với Lễ hội vinh danh làng nghề truyền thống Phú Xuyên
noi ton vinh lang nghe truyen thong thu do Sẵn sàng cho Lễ hội vinh danh làng nghề truyền thống may comple xã Vân Từ

Nơi lưu giữ kho tàng di sản văn hoá vật thể và phi vật thể

Làng nghề ở Hà Nội có lịch sự truyền thống lâu đời tồn tại và phát triển theo thăng trầm cùng với lịch sử đất nước. Làng nghề là nơi sản sinh và lưu trữ những sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống, có hàm lượng văn hoá tinh thần đậm đà bản sắc dân tộc, hội tụ những tinh hoa văn hoá được bồi đắp theo bề dày lịch sử.

noi ton vinh lang nghe truyen thong thu do
Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá, xã Kim Chung, Hoài Đức. Ảnh: P.B

Ở Hà Nội, nhiều làng nghề nổi tiếng phát triển mạnh như tại làng nghề Phú Vinh (xã Phú Nghĩa, Chương Mỹ, Hà Nội), xã có 7/7 làng duy trì và phát triển nghề với 90% số hộ tham gia. Hay làng nghề Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội), lụa Vạn Phúc (Hà Đông); làng nghề dệt kim và bánh kẹo La Phù... làm giàu từ hiện đại hoá công nghệ truyền thống, nhờ nắm bắt nhu cầu của thị trường, nhờ đó các sản phẩm làng nghề đã tìm được đầu ra, nhiều làng nghề đứng vững và phát triển. Đời sống của người lao động tại các làng nghề này ổn định, thu nhập từ làng nghề cao hơn 4-5 lần so với làm nông nghiệp.

Năm 2017, giá trị sản xuất của các làng nghề chiếm 13,4%; năm 2018 tăng lên 14% so với tổng giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp toàn thành phố. Ngoài những giá trị về kinh tế, xã hội, làng nghề còn chứa đựng những giá trị văn hoá, lịch sử rất quan trọng. Đây là giá trị nổi trội nhất của nghề thủ công và làng nghề, tạo những dấu ấn và sự phong phú của văn hoá dân tộc. Các nghề thủ công và làng nghề phản ánh bản sắc của từng địa phương, khu vực, là tinh hoa được truyền từ thế hệ nay sang thế hệ khác. Các sản phẩm thủ công truyền thống mang tính sáng tạo và nghệ thuật, phản ánh phong tục, tập quán, tín ngưỡng của các cộng đồng. Bên cạnh đó, nghề thủ công truyền thống còn là nền tảng truyền thống đạo đức trong các phép tắc, lễ nghĩa và các quan hệ ứng xử.

Làng nghề thủ công truyền thống là một cộng đồng có sự liên kết chặt chẽ bởi những mối liên hệ về lãnh thổ, huyết thống, kinh tế, văn hoá và tâm linh với các bí quyết nghề nghiệp riêng là sản phẩm độc đáo của nền văn hoá Việt Nam. Đây hiện là nơi lưu giữ kho tàng di sản văn hoá vật thể và phi vật thể vô cùng phong phú, nơi biểu hiện cụ thể, sinh động bản sắc văn hoá dân tộc các vùng miền. Trong thời đại công nghiệp 4.0, sự giao thương ngày càng mở rộng, các làng nghề truyền thống mặc dù tìm được những cơ hội phát triển nghề nhưng đi cùng với đó thì nhiều giá trị văn hoá đần bị mai một, bí quyết nghề nghiệp bị thất truyền cùng với sự ra đi của nhiều nghệ nhân lớn tuổi. Xu hướng đó dần làm cho bản sắc văn hoá của làng nghề bị phai mờ. Đây thực sự là điều nguy hiểm đối với sự tồn tại bền vững của mỗi làng nghề.

Xuất hiện nhiều bảo tàng làng nghề ở Thủ đô

Theo ông Tôn Gia Hoá, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, điều kiện tốt nhất để bảo tồn những di sản làng nghề chính là môi trường sản sinh ra nó, do cộng đồng dân cư bảo vệ và gìn giữ. Nhu cầu xây dựng các “Bảo tàng làng nghề” chính là xuất phát từ đó. Bảo tàng có thể góp phần không nhỏ trong việc giới thiệu, diễn giải và bảo tồn hình thức di sản văn hoá phi vật thể này.

Xây dựng bảo tàng các di sản văn hoá làng nghề truyền thống bao gồm hệ thống các công trình kiến trúc, hệ thống công cụ sản xuất, các nghệ nhân dân gian, sản phẩm nghề truyền thống, công nghệ và kỹ năng sản xuất mang tính gia truyền của dòng họ, gia đình, các lễ hội, sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng, cảnh quan sinh thái nhân văn...

Tất cả những di sản này sẽ được quy hoạch, xây dựng trong môi trường làng xã, thành những “Bảo tàng sống”, trong đó chủ nhân của nó chính là cộng đồng dân cư sở tại. Xây dựng Nhà Bảo tàng nghề truyền thống do cộng đồng làng nghề tổ chức góp sức cùng xây dựng hoặc do từng cá nhân có điều kiện xây dựng nên nhằm lưu giữ, giới thiệu lịch sử, đặc trưng và những thành tựu nghề truyền thống của gia đình hoặc cộng đồng làng xã...

Thông qua bảo tàng, các câu chuyện về nghề thủ công truyền thống và làng nghề dễ dàng được diễn giải, minh hoạ, là nơi giới thiệu các giá trị kinh tế, văn hoá, tinh thần của nghề thủ công truyền thống và làng nghề. Đây là hình thức góp phần bảo tồn một loại di sản văn hoá, đồng thời gián tiếp hỗ trợ các làng nghề trong việc quảng bá đến khách du lịch khi tham quan tại bảo tàng.

Hiện nay, ở Thủ đô đã bắt đầu xuất hiện một số Bảo tàng tại các làng nghề với nhiều hình thức, quy mô khác nhau và do nhiều đối tượng thực hiện. Ví dụ như “Bảo tàng Gốm cổ” ở xã Kim Lan, Gia Lâm, Hà Nội được xuất phát từ sự trăn trở tìm lại nguồn gốc làng xưa của những bậc cao niên trong làng cùng sự giúp đỡ nhiệt tình và hiệu quả của TS Nishimura (Nhật Bản). Ngày 20/3/2012, một bảo tàng cấp xã đã chính thức khánh thành tại Kim Lan. Từ việc thiết kế và quyên góp 30.000 USD để xây dựng bảo tàng, tới việc sắp đặt, viết lời bình... đều do TS Nishimura cùng cộng sự thực hiện. Ông còn hiến tặng một số gốm cổ châu Á từ bộ sưu tập cá nhân để người xem dễ dàng so sánh với gốm Kim Lan.

“Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá” (thôn Lai Xá, xã Kim Chung, Hoài Đức) cũng là một ví dụ diển hình cho việc cộng đồng tự xây dựng bảo tàng của thôn để tôn vinh một nghề truyền thống. Sự nhiệt tình của người dân và các thợ ảnh, nghệ sĩ nhiếp ảnh của làng cùng với ý chí quyết tâm của lãnh đạo thôn và sự hỗ trợ quý báu của các chuyên gia hàng đầu trong ngành bảo tàng cùng với các chuyên gia nước ngoài. Bảo tàng Làng nghề nhiếp ảnh Lai Xá mặc dù được xây dựng ở cấp thôn nhưng có hình thức nội dung và bố cục chuyên nghiệp xứng đáng là một mẫu hình tham khảo cho việc xây dựng các “Bảo tàng làng nghề” kể cả các phương thức vận động, quyên góp, phát huy sử dụng nhân tài, vật lực vốn là thế mạnh của mỗi miền quê.

Một ví dụ có thể kể đến là “Bảo tàng Mỹ thuật Cổ đô” (làng nghề hội hoạ Cổ Đô, Ba Vì, Hà Nội). Làng Cổ Đô được mệnh danh là ngôi làng hoạ sĩ độc nhất vô nhị với 30 người là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam và 2 bảo tàng hội hoạ. Nơi đây nổi tiếng là nơi quy tụ hàng trăm hoạ sĩ “chân đất”, 2 bảo tàng mỹ thuật và rất nhiều dòng tranh gia đình. Bảo tàng Mỹ thuật Cổ Đô chính thức hoạt động chuyên nghiệp từ đầu năm 2016 là nơi trưng bày các tác phẩm của những người dân Cổ Đô yêu nghệ thuật hội hoạ.

Đây cũng là nơi các thành viên câu lạc bộ mở lớp dạy mỹ thuật miễn phí cho trẻ em trong khu vực. Ngoài ra, nơi đây có “Bảo tàng hoạ sĩ Sĩ Tốt và gia đình” đặt tại nhà riêng của cố hoạ sĩ Sĩ Tốt, một hoạ sĩ lão thành với những bức tranh nổi tiếng như “Tiếng đàn bầu”, “Bế con”... Bên cạnh đó, các hoạ sĩ của làng cũng sở hữu rất nhiều phòng tranh tại gia, trưng bày những “đứa con tinh thần” của chính chủ nhà.

Thông qua bảo tàng, các câu chuyện về nghề thủ công truyền thống và làng nghề dễ dàng được diễn giải, minh hoạ, là nơi giới thiệu các giá trị kinh tế, văn hoá, tinh thần của nghề thủ công truyền thống và làng nghề. Đây là hình thức góp phần bảo tồn một loại di sản văn hoá, đồng thời gián tiếp hỗ trợ các làng nghề trong việc quảng bá đến khách du lịch khi tham quan tại bảo tàng.

Phương Bùi

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường được bầu là Ủy viên UBND thành phố Hà Nội

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường được bầu là Ủy viên UBND thành phố Hà Nội

(LĐTĐ) Chiều 29/3, Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội tiến hành miễn nhiệm và bầu bổ sung Ủy viên Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố; cho thôi nhiệm vụ đại biểu HĐND Thành phố đối với một số cán bộ đã điều chuyển công tác khác.
Sản xuất công nghiệp quý I/2024 tiếp tục đà tăng trưởng mạnh

Sản xuất công nghiệp quý I/2024 tiếp tục đà tăng trưởng mạnh

(LĐTĐ) Tiếp tục đà tăng trưởng từ cuối năm 2023, quý I/2024, sản xuất công nghiệp trong ước tính tăng 6,18% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm trước giảm 0,73%), đóng góp 2,02 điểm phần trăm vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế. Qua đó, đưa tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2024 ước tính tăng 5,66% so với cùng kỳ.
Vì sao đề xuất doanh nghiệp tự quyết định giá xăng dầu?

Vì sao đề xuất doanh nghiệp tự quyết định giá xăng dầu?

(LĐTĐ) “Nhà nước có vai trò điều tiết, đưa ra công thức, trên công thức đó doanh nghiệp tự tính toán trên cơ sở các chi phí thực tế để đưa ra mức giá phù hợp, nhưng không vượt giá trần”, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân chia sẻ về đề xuất để doanh nghiệp tự quyết định giá xăng dầu.
LĐLĐ Thành phố Hà Nội và LĐLĐ Thành phố Hồ Chí Minh trao đổi kinh nghiệm triển khai công tác công đoàn

LĐLĐ Thành phố Hà Nội và LĐLĐ Thành phố Hồ Chí Minh trao đổi kinh nghiệm triển khai công tác công đoàn

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Đoàn công tác của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Thành phố Hà Nội do đồng chí Phạm Quang Thanh - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, Thành ủy viên, Chủ tịch LĐLĐ Thành phố Hà Nội làm trưởng đoàn đã đến thăm, học tập, trao đổi kinh nghiệm công tác Công đoàn với LĐLĐ Thành phố Hồ Chí Minh.
Khẩn trương hoàn chỉnh Quy hoạch Thủ đô để trình Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ

Khẩn trương hoàn chỉnh Quy hoạch Thủ đô để trình Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ

(LĐTĐ) Chiều 29/3, sau một ngày làm việc khẩn trương, tập trung, nghiêm túc, dân chủ và hiệu quả, kỳ họp chuyên đề - kỳ họp thứ 15 Hội đồng nhân dân (HĐND) Thành phố đã hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra và thành công tốt đẹp.
Hà Nội: Ban hành 27 danh mục dịch vụ sự nghiệp công lĩnh vực khoa học và công nghệ

Hà Nội: Ban hành 27 danh mục dịch vụ sự nghiệp công lĩnh vực khoa học và công nghệ

(LĐTĐ) Chiều 29/3, Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách Nhà nước trong lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN) của thành phố Hà Nội.
Nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu tại Thành phố Hồ Chí Minh

Nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu tại Thành phố Hồ Chí Minh

(LĐTĐ) Trong Báo cáo 1504 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã chỉ rõ nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác đấu thầu trên địa bàn Thành phố trong năm 2023.

Tin khác

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường được bầu là Ủy viên UBND thành phố Hà Nội

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường được bầu là Ủy viên UBND thành phố Hà Nội

(LĐTĐ) Chiều 29/3, Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội tiến hành miễn nhiệm và bầu bổ sung Ủy viên Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố; cho thôi nhiệm vụ đại biểu HĐND Thành phố đối với một số cán bộ đã điều chuyển công tác khác.
Hà Nội: Ban hành 27 danh mục dịch vụ sự nghiệp công lĩnh vực khoa học và công nghệ

Hà Nội: Ban hành 27 danh mục dịch vụ sự nghiệp công lĩnh vực khoa học và công nghệ

(LĐTĐ) Chiều 29/3, Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách Nhà nước trong lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN) của thành phố Hà Nội.
Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

(LĐTĐ) Sáng 29/3, Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ tổ chức lễ gắn biển công trình nâng cấp, cải tạo Trường Trung học cơ sở (THCS) Quảng An. Đây là công trình được quận Tây Hồ lựa chọn gắn biển chào mừng Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII - nhiệm kỳ 2024 - 2029.
Hà Nội điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 27 dự án

Hà Nội điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 27 dự án

(LĐTĐ) Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội thống nhất điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 27 dự án với tổng diện tích 53,21ha; điều chỉnh giảm diện tích đất thu hồi tại 11 dự án với tổng diện tích 33,18ha.
Công an quận Nam Từ Liêm đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất

Công an quận Nam Từ Liêm đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất

(LĐTĐ) Mới đây, Công an quận Nam Từ Liêm trang trọng tổ chức Lễ đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất và chào mừng 10 năm ngày thành lập Công an quận (1/4/2014 - 1/4/2024).
Lấy trục sông Hồng làm trung tâm phát triển là điểm nhấn quan trọng

Lấy trục sông Hồng làm trung tâm phát triển là điểm nhấn quan trọng

(LĐTĐ) Góp ý Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, các đại biểu cho rằng, việc lấy sông Hồng là trung tâm phát triển, gắn với lịch sử văn hóa Thủ đô là điểm nhấn quan trọng. Tuy nhiên, phải quan tâm đến quy hoạch tuyến đường ven sông, kết nối với các cây cầu và lan ra các tuyến đường theo 5 trục động lực.
Hội viên, phụ nữ quận Bắc Từ Liêm thực hiện tốt các phong trào thi đua

Hội viên, phụ nữ quận Bắc Từ Liêm thực hiện tốt các phong trào thi đua

(LĐTĐ) Trong năm 2023, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) quận Bắc Từ Liêm luôn chú trọng đổi mới nội dung, phương thức phát động và tổ chức, triển khai các phong trào thi đua yêu nước với các nội dung phong phú, thiết thực, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cán bộ, hội viên phụ nữ trong toàn quận.
Cầu Thượng Cát  và cầu Thạch Hãn 1 có thiết kế khác nhau

Cầu Thượng Cát và cầu Thạch Hãn 1 có thiết kế khác nhau

(LĐTĐ) Tại họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội quý I/2024 do UBND thành phố Hà Nội tổ chức, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch và Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Bá Nguyên khẳng định, thiết kế cầu Thượng Cát (Hà Nội) và cầu Thạch Hãn 1 (Quảng Trị) không giống nhau.
Chỉnh lý nhiều quy định quan trọng về cải tạo, tái thiết đô thị trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)

Chỉnh lý nhiều quy định quan trọng về cải tạo, tái thiết đô thị trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)

(LĐTĐ) Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Nguyễn Công Anh cho biết, qua những lần xin ý kiến, cơ bản việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) được các cơ quan Trung ương, đại biểu Quốc hội đánh giá cao và tán thành nhiều nội dung; lãnh đạo Quốc hội đánh giá đủ điều kiện để trình kỳ họp thứ 7 của Quốc hội.
Hàng loạt KOL, Tiktoker livestream bán hàng góp sức đưa hàng Việt Nam lan tỏa

Hàng loạt KOL, Tiktoker livestream bán hàng góp sức đưa hàng Việt Nam lan tỏa

(LĐTĐ) Sáng 28/3, Thành đoàn Hà Nội đã phối hợp với các đơn vị tổ chức chương trình “Ngày hội người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Thực hiện chuyển đổi số, có khoảng 50 KOL, Tiktoker đến từ các trường đại học trên địa bàn Thành phố sẽ thực hiện livestream bán hàng tại chương trình.
Xem thêm
Phiên bản di động