Lì xì đầu năm thế nào cho đúng?

Các nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, chuyện lì xì ngày nay nhiều khi biến đổi thành hàng hóa, lì xì trẻ nhiều tiền để lấy lòng người lớn.

Dịp Tết Nguyên đán, người lớn trao cho trẻ em chiếc phong bao nhỏ màu sắc rực rỡ, bên trong có tiền. Đó là tục lệ lì xì đầu năm hay còn gọi là mừng tuổi.

Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vỹ (ĐH KHXH&NV - ĐHQG Hà Nội) lý giải hai chữ lì xì là đọc âm Quảng Đông (Trung Quốc) - âm Hán Việt hay dùng là "lợi thị", có nghĩa là "lãi chợ", tiền lãi do chợ búa mà ra. Cũng có thể giải thích là kỳ vọng được lãi trong chợ búa buôn bán.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trần Hữu Sơn, tiền lì xì thường là số lẻ để biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở

Ở Bắc Bộ và khu 4 trước đây, người ta gọi đó là tiền "phát vốn" hoặc tiền "mở hàng". Nghĩa chung của "lì xì" "phát vốn","mở hàng" là đều gắn với chợ búa.

"Theo tín ngưỡng chung, nếu mình rộng rãi sẽ được kết quả rộng rãi trong làm ăn. Cho nên, vào ngày đầu năm, người ta mở lòng phát cho trẻ em để mong trong năm làm ăn, buôn bán có lãi", ông Vỹ lý giải.

"Trẻ em trong trắng như thiên thần. Vậy nên, ngày Tết, giao thiệp với trẻ em là lành nhất, trẻ trở thành đối tượng được lì xì. Tuy nhiên, hành động này cũng thể hiện tình yêu, sự gia phúc cho con trẻ để thoả cái thiện tâm của con người", ông Vỹ nói.

Không chỉ trẻ nhỏ mà người già cả cũng được nhận "phong bao đỏ" từ con cháu, gọi là "mừng tuổi" vì người già mong muốn trường thọ.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trần Hữu Sơn, phong tục mừng tuổi mang ý nghĩa chúc phúc cho đứa trẻ. Trong phong bao lì xì chỉ là tiền có mệnh giá nhỏ.

Các nhà văn hóa cũng cho rằng, lì xì là người trên giúp người dưới có cơ may, tạo cho người dưới có vốn làm ăn. Tiền lì xì thường là số lẻ để biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở. "Vốn" ở đây mang tính tượng trưng nên không quan trọng mệnh giá tiền trong phong bao lì xì.

Thế nào là lì xì đúng cách?

Trước ý kiến cho rằng, ngày nay nhiều trẻ nhỏ rất coi trọng mệnh giá tiền trong phong bao lì xì, ông Vỹ bày tỏ: "Chuyện trẻ con thích nhiều tiền thì thời nào cũng vậy".

Nếu không vậy đâu có chuyện tranh ăn ở nhà trẻ, đâu có chuyện giành nhau khúc mía, củ khoai. Lên bốn, năm tuổi trẻ đã biết phân biệt mệnh giá cao thấp.

Lì xì bao nhiêu tuỳ tâm và tuỳ tiền lẻ trong túi người lớn. Có đứa trẻ dại, thấy tiền ít thì vùng vằng hoặc phát ngôn dại dột. Lúc đó người lớn phải ứng xử tế nhị. Sau đó có cách dạy trẻ cho hiệu quả.

Ông Vỹ dẫn chứng: "Có bà mẹ thấy con như vậy lại suốt ngày bô lô: "Cháu nó cực siêu! Ông A lì xì 10 ngàn nó không thèm nhận!", nói rồi ha hả cười khen con mình. Thế là mẹ hỏng chứ con chưa hỏng đâu".

Nhà nghiên cứu văn hóa Trần Hữu Sơn cho rằng, ngày nay bắt nguồn từ tác động của kinh tế thị trường, khó tránh khỏi chuyện trẻ em coi trọng mệnh giá tiền lì xì. Có khi phong tục lì xì biến thành món hàng hóa trao đổi. Người lớn lì xì con trẻ thật nhiều tiền cho con sếp để lấy lòng bố, mẹ; tục lì xì thành văn hóa "phong bì"... Đó là sự biến đổi mang tính tiêu cực.

Theo tiến sỹ Trần Hữu Sơn, để tránh "sự biến đổi tiêu cực" trên, chỉ có cách tuyên truyền, vận động. Đến thời điểm nào đó, con người sẽ nhận thức được rằng, đó là tiêu cực và trở lại đúng ý nghĩa ban đầu của tục mừng tuổi đầu năm.

Ông nhấn mạnh rằng, phong tục lì xì ngày tết mang ý nghĩa chúc phúc, nên không quan trọng ở mệnh giá tiền trong phong bao. Quan trọng là thái độ ân cần, vui vẻ, niềm nở của người mừng tuổi và trẻ em có có thái độ trân trọng, mừng rỡ biết nói lời cảm ơn và chúc Tết.

"Cũng chính bởi thế mà hành động này không gọi là trao quà mà là mừng tuổi", ông Sơn cho hay.

 Nguồn gốc tục lì xì

Sự tích kể rằng, phong tục lì xì ngày Tết Nguyên đán bắt nguồn từ Trung Quốc. Theo truyền thuyết, có một con yêu quái thường xuất hiện vào đêm giao thừa, thích xoa đầu trẻ con đang ngủ ngon giấc khiến chúng giật mình khóc thét lên. Hôm sau, trẻ đau đầu, sốt cao. Vì vậy các bậc cha mẹ không dám ngủ để canh phòng.

Có một cặp vợ chồng ngoài 50 tuổi mới sinh được mụn con trai. Tết năm ấy, có 8 vị tiên dạo qua nhà, biết trước cậu bé này sẽ gặp tai họa với yêu quái liền hóa thành 8 đồng tiền, ngày đêm túc trực bên bé.

Sau khi chú bé ngủ say, hai vợ chồng lấy giấy đỏ gói những đồng tiền này lại, đặt lên gối con rồi đi ngủ. Nửa đêm, con yêu quái xuất hiện, vừa giơ tay định xoa đầu đứa trẻ thì từ bên chiếc gối lóe lên những tia vàng sáng rực khiến nó sợ hãi bỏ chạy.

Việc lấy giấy đỏ gói tiền được kể lại cho bà con làng xóm. Mọi người vui mừng, bắt chước làm theo và dần dần trở thành phong tục mừng tuổi đầu năm.

Theo Dân Việt

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Giám sát, đánh giá 145 dự án đầu tư công trên địa bàn Đồng Nai

Giám sát, đánh giá 145 dự án đầu tư công trên địa bàn Đồng Nai

(LĐTĐ) Trong năm 2024 tỉnh Đồng Nai sẽ giám sát, đánh giá đối với 145 dự án đầu tư công nhằm kiểm tra việc chấp hành quy định về quản lý dự án của chủ đầu tư và quá trình giải ngân vốn.
Đồng chí Nguyễn Duy Hiển giữ chức Chủ tịch LĐLĐ huyện Thường Tín

Đồng chí Nguyễn Duy Hiển giữ chức Chủ tịch LĐLĐ huyện Thường Tín

(LĐTĐ) Mới đây, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Thường Tín đã tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành để bầu bổ sung Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, chức danh Chủ tịch LĐLĐ huyện; ủy viên Ủy ban Kiểm tra và Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra LĐLĐ huyện Thường Tín khóa XI, nhiệm kỳ 2023 - 2028.
Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

Gắn biển công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII

(LĐTĐ) Sáng 29/3, Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ tổ chức lễ gắn biển công trình nâng cấp, cải tạo Trường Trung học cơ sở (THCS) Quảng An. Đây là công trình được quận Tây Hồ lựa chọn gắn biển chào mừng Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Tây Hồ lần thứ VII - nhiệm kỳ 2024 - 2029.
LĐLĐ huyện Đan Phượng sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024

LĐLĐ huyện Đan Phượng sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) huyện Đan Phượng tổ chức hội nghị sơ kết hoạt động công đoàn quý I/2024; triển khai nhiệm vụ, công tác công đoàn quý II/2024.
Tháng 3/2024, khách du lịch đến Hà Nội đạt 2,26 triệu lượt

Tháng 3/2024, khách du lịch đến Hà Nội đạt 2,26 triệu lượt

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Sở Du lịch Hà Nội thông tin, tổng khách du lịch đến Hà Nội đạt 2,26 triệu lượt khách, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm 2023.
Cần đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3 Vành đai 4 Hà Nội

Cần đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3 Vành đai 4 Hà Nội

(LĐTĐ) Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu thành phố Hà Nội đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3 Vành đai 4 Hà Nội; khẩn trương hoàn thành rà soát lại một số nội dung về nguồn vốn Dự án đường sắt đô thị Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo để đủ điều kiện phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư.
Điều kiện để được miễn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024

Điều kiện để được miễn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024

(LĐTĐ) Từ 22/4/2024, Thông tư 02/2024/TT-BGDĐT về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT), chính thức có hiệu lực.

Tin khác

Tài tử Will Smith tái xuất

Tài tử Will Smith tái xuất

(LĐTĐ) Will Smith sẽ trở lại màn ảnh với phim “Bad Boys 4”, sau scandal đánh Chris Rock ở Oscar 2022.
Hé lộ quá trình làm phim bom tấn "Godzilla x Kong: Đế chế mới"

Hé lộ quá trình làm phim bom tấn "Godzilla x Kong: Đế chế mới"

(LĐTĐ) Sau thành công của phần phim "Godzilla đại chiến Kong", đạo diễn Adam Wingard và ê-kíp của ông sẽ trở lại với màn hợp sức của hai siêu quái trong "Godzilla x Kong: Đế chế mới". Với một quy mô đồ sộ hơn, quá trình chế tác bộ phim ẩn giấu nhiều sự thật thú vị cùng những con số cực kỳ ấn tượng.
Ông Hoàng Anh Tuấn làm HLV trưởng đội tuyển U23 Việt Nam

Ông Hoàng Anh Tuấn làm HLV trưởng đội tuyển U23 Việt Nam

(LĐTĐ) Ngày 28/3/2024, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam chính thức bổ nhiệm ông Hoàng Anh Tuấn làm huấn luyện viên (HLV) trưởng đội tuyển U23 Việt Nam tham dự Vòng chung kết Giải bóng đá U23 châu Á 2024.
Đen Vâu, Double2T lập cú đúp tại Giải Cống hiến lần 18 năm 2024

Đen Vâu, Double2T lập cú đúp tại Giải Cống hiến lần 18 năm 2024

(LĐTĐ) Lễ trao giải Cống hiến lần 18 năm 2024 do báo Thể thao và Văn hóa - Thông tấn xã Việt Nam tổ chức diễn ra tối 27/3 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Đây là mùa giải Cống hiến lần 18 và là mùa thứ hai được mở rộng sang lĩnh vực thể thao, với hai hệ thống giải là Giải Âm nhạc Cống hiến và Giải Thể thao Cống hiến.
"Dữ phượng hành": Màn tái hợp của Triệu Lệ Dĩnh và Lâm Canh Tân

"Dữ phượng hành": Màn tái hợp của Triệu Lệ Dĩnh và Lâm Canh Tân

(LĐTĐ) Sau hơn 1 tuần lên sóng, "Dữ phượng hành" bội thu kỷ lục khi liên tiếp đứng đầu các bảng xếp hạng xứ Trung như Maoyan, Douban, Xunyi. Trên bảng xếp hạng hot search Weibo, phim trở thành chủ đề "nóng bỏng tay" với hơn 1.963 chủ đề, tăng hơn 6.5 tỷ lượt tiếp cận, thu về 30 triệu lượt thảo luận.
Đức và Hà Lan: Toni Kroos kiến tạo, Goal-line công nhận bàn thắng

Đức và Hà Lan: Toni Kroos kiến tạo, Goal-line công nhận bàn thắng

(LĐTĐ) Rạng sáng 27/3 (giờ Việt Nam), đã diễn ra trận thi đấu giao hữu giữa đội tuyển Đức và Hà Lan. Tiền vệ lão tướng Toni Kroos đá phạt góc, giúp đồng đội ghi bàn ấn định chiến thắng 2-1 trước đội tuyển Hà Lan.
Cristiano Ronaldo trở lại, kết quả Bồ Đào Nha thua Slovenia

Cristiano Ronaldo trở lại, kết quả Bồ Đào Nha thua Slovenia

(LĐTĐ) Bồ Đào Nha thua Slovenia 0-2, dù tiền đạo Cristiano Ronaldo trở lại. Mạch toàn thắng của huấn luyện viên Roberto Martinez đã bị chặn lại.
24 đội bóng tham dự vòng chung kết EURO 2024

24 đội bóng tham dự vòng chung kết EURO 2024

(LĐTĐ) Rạng sáng 27/3, loạt trận chung kết vòng play-off EURO 2024 đã diễn ra. Gruzia, Ukraine và Ba Lan là những cái tên cuối cùng góp mặt ở vòng chung kết EURO 2024.
Liên đoàn Bóng đá Việt Nam chấm dứt hợp đồng với HLV Troussier

Liên đoàn Bóng đá Việt Nam chấm dứt hợp đồng với HLV Troussier

(LĐTĐ) Liên đoàn Bóng đá Việt Nam và huấn luyện viên trưởng đội tuyển quốc gia (ĐTQG) Việt Nam - ông Philippe Troussier cùng đi đến thỏa thuận chấm dứt hợp đồng từ ngày 26/3/2024.
Thua Indonesia 0-3, tuyển Việt Nam tái hiện kỷ niệm buồn 20 năm trước

Thua Indonesia 0-3, tuyển Việt Nam tái hiện kỷ niệm buồn 20 năm trước

(LĐTĐ) 20 năm trước tại giải đấu AFF Cup 2004, tuyển Việt Nam trên sân Mỹ Đình đã thua 0-3 trước Indonesia. 20 năm sau cũng trên sân Mỹ Đình, Việt Nam lại thua 0-3. Lần này tuyển Việt Nam do HLV Troussier dẫn dắt, với lối chơi rất vô hồn và cách dùng người của vị chiến lược gia người Pháp là rất khó hiểu.
Xem thêm
Phiên bản di động