Nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII (2020 - 2025) có đến 1/3 thời gian phải chống chọi với đại dịch Covid-19 làm đứt gãy chuỗi cung ứng và sản xuất - kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường lao động. Song kết thúc nhiệm kỳ, các chỉ tiêu về lao động, việc làm, đào tạo nghề vẫn đạt kế hoạch đề ra, góp phần ổn định các cân đối vĩ mô của Thành phố. Bước sang nhiệm kỳ 2025 - 2030, với phương châm lấy khoa học công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo làm trọng tâm, đưa kinh tế Hà Nội phát triển nhanh, Thành phố sẽ tiếp tục ổn định thị trường lao động gắn với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao; thúc đẩy mạnh mẽ phát triển khoa học, công nghệ; xây dựng, phát triển văn hóa và con người được Đảng bộ thành phố Hà Nội xác định là một trong những yếu tố then chốt để phát triển Thủ đô nhanh và bền vững. Do đó, Nghị quyết Đại hội lần thứ XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội (nhiệm kỳ 2020 - 2025) đã xác định 1 trong trong 3 khâu đột phá là: “Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, nhân lực quản lý xã hội, quản trị kinh tế, nhân lực các ngành Văn hóa, Du lịch. Xây dựng và phát triển hệ sinh thái học tập sáng tạo, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế...”.

Đồng thời, Nghị quyết Đại hội lần thứ XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội (nhiệm kỳ 2020 - 2025) cũng xác định “đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao” là một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố nhiệm kỳ qua cũng đã đế ra chỉ tiêu phấn đấu đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo trên địa bàn đạt ít nhất 75 - 80%.

Nhận thức sâu sắc vai trò, tầm quan trọng của nhiệm vụ nêu trên, nhằm cụ thể hóa, đưa Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố đã xây dựng các chương trình, kế hoạch nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố. Theo đó, căn cứ nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVII, Thành ủy Hà Nội (khóa XVII) đã ban hành 10 Chương trình công tác, trong đó có: Chương trình số 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021 - 2025" với 18 chỉ tiêu, 3 nhiệm vụ trọng tâm, trong đó có nhiệm vụ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Chương trình số 08-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về phát triển hệ thống an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của Nhân dân Thủ đô giai đoạn 2021-2025, có chỉ tiêu về nâng tỉ lệ lao động qua đào tạo của Thành phố.

Các chủ trương, đường lối của Đảng liên quan đến việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đã được thành phố Hà Nội triển khai bằng những giải pháp cụ thể, thiết thực. Theo đó, UBND Thành phố đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan xây dựng quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2045 tích hợp trong xây dựng Quy hoạch Thủ đô 2021 - 2030, tầm nhìn 2050; xây dựng Đề án nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2025 - 2030, định hướng đến năm 2035.

Trong đó, Thành phố ưu tiên phát triển các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có ngành/nghề đang phát triển, đáp ứng tốt nhu cầu nguồn nhân lực trong lĩnh vực kinh tế mũi nhọn của xã hội hiện nay, như: Du lịch, công nghiệp công nghệ cao, công nghệ tự động hóa, số hóa công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, dược, mỹ phẩm, nông nghiệp công nghệ cao, logistics đồng thời khuyến khích thành lập các trường tư thục và trường có vốn đầu tư nước ngoài.

Với sự quan tâm đầu tư của Thành phố, hiện nay, Hà Nội là một trong những Thành phố có số lượng cơ sở giáo dục nghề nghiệp cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp lớn nhất cả nước với trên 300 đơn vị. Cùng với đó, Hà Nội có 16 trường trung cấp, cao đẳng công lập được lựa chọn đào tạo 29 nghề trọng điểm (14 nghề cấp độ quốc tế, 11 nghề cấp độ ASEAN, 14 nghề cấp độ quốc gia). Hà Nội đã hình thành một số trung tâm đào tạo nghề chất lượng cao như: Trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao, Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc…

Cùng với quan tâm quy hoạch và nâng cao chất lượng của hệ thống các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, thành phố Hà Nội đã tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội về giáo dục nghề nghiệp, đẩy mạnh phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông; tiếp tục thực hiện Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông, giai đoạn 2018 - 2025” theo Quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ để thu hút học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở, trung học phổ thông tham gia học nghề.

Thành phố đã ban hành và triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2025 - 2030, định hướng đến năm 2035”. Trong đó, Thành phố chú trọng xây dựng cơ chế, chính sách thu hút đội ngũ nhà giáo có năng lực, trình độ, tay nghề cao vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng cho cho cán bộ, nhà giáo chủ chốt các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tại nước ngoài; Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức, năng lực, kỹ năng cho lãnh đạo quản lý và đội ngũ nhà giáo tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Thành phố cũng xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù như: Xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật và giá dịch vụ đối với các ngành, nghề đào tạo trình độ cao đẳng, trình độ trung cấp, trình độ sơ cấp, dưới 3 tháng; chính sách hỗ trợ học phí học nghề trình độ trung cấp, cao đẳng; Chính sách hỗ trợ học phí cho học sinh, sinh viên học nghề đối với các chương trình chất lượng cao.

Việc gắn kết đào tạo nghề với doanh nghiệp được Thành phố đẩy mạnh. Hằng năm, Thành phố đều tổ chức các Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động, tạo cơ hội để các doanh nghiệp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp gỡ, ký kết hợp tác trong việc đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, thị trường lao động.

Phát biểu tại Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động năm 2025, Giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương thông tin: Nếu như trong các năm 2019, 2020, mỗi năm các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn hợp tác với khoảng từ 300 - 400 doanh nghiệp thì đến cuối năm 2024, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã hợp tác, kết nối với khoảng 1.000 doanh nghiệp với nhiều nội dung hợp tác thiết thực như: Xây dựng chỉnh sửa bổ sung chương trình đào tạo, tuyển sinh, đào tạo, thực tập, thực hành sản xuất, đến tuyển dụng và sử dụng lao động mang lại sự đột phá mới trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp... Đã có nhiều mô hình gắn kết giữa doanh nghiệp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp được hình thành và thực hiện đào tạo theo địa chỉ sử dụng để phát triển nguồn lao động có trình độ chuyên môn, có năng lực nghề nghiệp, thành thạo kỹ năng đáp ứng quá trình sản xuất, kinh doanh của đơn vị sử dụng lao động.

Ngoài ra, Thành phố còn đẩy mạnh hợp tác quốc tế về giáo dục nghề nghiệp; khuyến khích hợp tác với cơ sở giáo dục nghề nghiệp của các nước phát triển và trao đổi chương trình đào tạo, trao đổi nhà giáo, chuyên gia đào tạo, chuyển giao công nghệ, phương pháp giảng dạy, phối hợp với các học viện, trường đại học tăng thời lượng thực hành nghiệp vụ đối với sinh viên năm cuối. Thành phố cũng tích cực triển khai tổ chức các chương trình, cuộc thi chuyên nghiệp, hấp dẫn về nghiệp vụ qua đó nâng cao trình độ chuyên môn, thái độ phục vụ cho lực lượng lao động là sinh viên mới tốt nghiệp. Đáng chú ý, tỷ lệ chi ngân sách Thành phố cho giáo dục, đào tạo và dạy nghề không ngừng gia tăng. Năm 2024, tổng chi cho giáo dục nghề nghiệp của Thành phố tăng gần 240% so với năm 2021...

Những giải pháp quan trọng nói trên đã giúp cho công tác tuyển sinh, đào tạo nghề của Hà Nội trong nhiệm kỳ qua đạt những kết quả tích cực. Theo Báo cáo của Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình số 08-CTr/TU của Thành ủy về “Phát triển hệ thống an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của Nhân dân Thủ đô, giai đoạn 2021 - 2025”, từ năm 2021 đến nay, toàn Thành phố đã tuyển sinh và đào tạo nghề cho 970.493 lượt người, trong đó: Trình độ cao đẳng 136.177 người, trình độ trung cấp 121.267 người, trình độ sơ cấp và dưới 3 tháng 713.049 người. Công tác tuyển sinh đào tạo nghề chuyển biến tích cực đã góp phần nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo của thành phố Hà Nội tăng hàng năm.

Theo đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 70,25% năm 2020 lên 74,25% năm 2024, dự kiến năm 2025, tỉ lệ lao động qua đào tạo của Hà Nội đạt 75%, đạt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII đề ra. Chỉ số “Đào tạo lao động” của Hà Nội vươn lên vị trí số 1 toàn quốc năm 2023, khẳng định năng lực đào tạo vượt trội. Các chương trình đào tạo nghề, bồi dưỡng nhân lực công nghệ cao được triển khai mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số và phát triển kinh tế tri thức.

Cùng với đào tạo nghề, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thì đảm bảo an sinh xã hội, trong đó có giải quyết việc làm, giảm tỉ lệ thất nghiệp cũng là vấn đề được thành phố Hà Nội coi trọng.Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII đặt ra chỉ tiêu phấn đấu giảm tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị dưới 3%.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Tây Nam - Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội - đơn vị chức năng thực hiện các nhiệm vụ về lao động, việc làm của thành phố Hà Nội cho biết: “Thành phố luôn quan tâm, chú trọng công tác giải quyết việc làm, giảm tỉ lệ thất nghiệp, phát triển thị trường lao động thông qua việc ban hành nhiều văn bản, kế hoạch chỉ đạo sát sao việc thực hiện công tác này”.

Theo ông Nguyễn Tây Nam, với sự tham mưu của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội trước đây, nay là Sở Nội vụ, hằng năm UBND Thành phố đều ban hành và triển khai các kế hoạch, chương trình, đề án về phát triển thị trường, tạo việc làm mới cho người lao động trên địa bàn Thành phố như: Kế hoạch giải quyết việc làm trên địa bàn Thành phố; Đề án nâng cao hiệu quả hoạt động hệ thống Sàn giao dịch việc làm thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo; Kế hoạch về thực hiện chương trình hỗ trợ phát triển thị trường lao động; Kế hoạch về nâng cao hiệu quả nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm; Kế hoạch về Thu thập, lưu trữ, tổng hợp thông tin thị trường lao động…

Các hoạt động hỗ trợ, thúc đẩy thị trường lao động tiếp tục được đẩy mạnh. Từ năm 2021 đến hết tháng 8/2025, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đã tổ chức 1.170 phiên giao dịch việc làm với 35.600 lượt doanh nghiệp, đơn vị tham gia, hơn 83.000 lao động được tuyển dụng. Thành phố có hệ thống sàn giao dịch việc làm với 14 sàn, điểm vệ tinh tại 14 quận, huyện, thị xã, được kết nối liên thông với Sàn giao dịch việc làm trung tâm tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội. Các phiên giao dịch việc làm được tổ chức hằng ngày (từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần) đồng bộ từ sàn trung tâm đến các sàn vệ tinh phục vụ các doanh nghiệp đến tuyển dụng lao động và người lao động đến tìm việc làm. Thông qua hoạt động của hệ thống Sàn giao dịch việc làm Hà Nội và website vieclamhanoi.net, mỗi năm đã có từ 20.000 đến 23.000 người lao động được tuyển dụng trực tiếp tại các phiên giao dịch việc làm và cung cấp thông tin thị trường lao động cho hàng trăm nghìn lượt người lao động, doanh nghiệp.

Hằng năm, Thành phố đều phân bổ vốn vay giải quyết việc làm về các địa phương, qua đó góp phần thu hút, tạo việc làm ổn định, hạn chế tình trạng cho vay nặng lãi, đẩy lùi tín dụng đen ở khu vực nông thôn, cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân trên địa bàn. Giai đoạn từ 2021 - 2023 và 9 tháng đầu năm 2025, toàn Thành phố đã giải quyết việc làm cho trên 240.500 người từ việc xét duyệt cho vay vốn từ nguồn vốn ngân sách Thành phố ủy thác qua Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội với số tiền trên 14 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, công tác đưa người lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài cũng được quan tâm. UBND Thành phố đã giao Sở Lao động - Thương binh và Xã hội trước đây, nay là Sở Nội vụ thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Cục quản lý lao động ngoài nước và Trung tâm Lao động ngoài nước trong việc tuyên truyền các chương trình tuyển chọn thực tập sinh kỹ thuật, hộ lý đi Nhật Bản, Cộng hòa Liên bang Đức làm việc có thời hạn; chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội tổ chức cho người lao động đăng ký dự thi tiếng Hàn theo chương trình EPS ngành nông, lâm, ngư nghiệp và công nghiệp, tổ chức Hội chợ việc làm có kết nối trực tuyến cho lao động EPS và thực tập sinh IM Japan về nước…

Với những biện pháp thiết thực, kết quả giải quyết việc làm của thành phố Hà Nội tăng lên hằng năm, giai đoạn từ 2021 đến hết năm 2024, Hà Nội đã giải quyết việc làm cho trên 900 nghìn lao động. Theo kết quả sơ bộ Điều tra lao động việc làm năm 2024, tỷ lệ thất nghiệp toàn Thành phố là 1,70%, giảm 0,31 điểm % so với năm trước, trong đó khu vực Thành thị là 2,54%, giảm 0,43 điểm %; khu vực nông thôn là 0,90%, giảm 0,21 điểm %. Như vậy, Thành phố đã thực hiện vượt chỉ tiêu đặt ra trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội về giảm tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị dưới 3% ngay từ năm 2024.

Năm 2025, trong tháng 9/2025, thành phố Hà Nội đã giải quyết việc làm cho 19.016 người lao động. Trong đó, Thành phố giải quyết việc làm cho 2.254 người lao động từ nguồn vốn ngân sách Thành phố ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội, với số tiền 219 tỷ đồng. Có 1.162 người lao động nhận được việc làm qua các phiên, sàn giao dịch việc làm và hoạt động giới thiệu việc làm tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đồng thời, có 345 người lao động được giải quyết việc làm qua hình thức xuất khẩu lao động và 15.255 người được giải quyết việc làm qua các hình thức khác. Tính chung, trong 9 tháng của năm 2025, thành phố Hà Nội giải quyết việc làm cho 178.875 người lao động, đạt 105,84% kế hoạch năm 2025, tương đương tăng 0,07% so với cùng kỳ năm 2024.

Từ những giải pháp và thành quả đã đạt được, có thể khẳng định, với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là việc phát huy vai trò của các cơ quan chức năng thành phố Hà Nội kiên trì thực hiện các giải pháp về đào tạo nghề, giải quyết việc làm, thị trường lao động Hà Nội ngày càng phát triển cả về quy mô và chất lượng theo hướng linh hoạt, hiệu quả bền vững, là điểm sáng trong việc cụ thể hóa, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII đã đặt ra trong lĩnh vực nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm và đảm bảo an sinh xã hội của Thành phố.

Bước sang nhiệm kỳ Đại hội XVIII Đảng bộ Thành phố (2025 - 2030), phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tiếp tục được Đảng bộ Thành phố xác định là khâu đột phá. Và đổi mới giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; phát triển thị trường lao động linh hoạt, đồng bộ, hiện đại và hội nhập, chú trọng tạo việc làm có thu nhập ổn định, hỗ trợ cho người lao động trong khu vực phi chính thức, người sau độ tuổi lao động… tiếp tục là những nhiệm vụ chủ yếu của thành phố Hà Nội trong nhiệm kỳ mới. Theo đó, Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo 80-85%; trong đó, tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ 60%; tỷ lệ thất nghiệp thành thị thấp hơn 3,5%.

Tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ Thành phố, sự điều hành năng động của UBND Thành phố và các cấp chính quyền; sự phối hợp với các học viện, trường đại học, các tập đoàn, doanh nghiệp, đặc biệt là triển khai các Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 57 về khoa học công nghệ, Hà Nội không chỉ ổn định được thị trường lao động, tạo ra nhiều việc làm mới, đặc biệt lao động có hàm lượng chất xám cao mà còn đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao phục vụ công cuộc phát triển của Thủ đô trong kỷ nguyên mới.

Phạm Diệp | Đức Hà