Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 lan tỏa mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống, chuyển đổi số không còn là khái niệm xa vời mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp. Đối với tổ chức Công đoàn, chuyển đổi số không chỉ là việc ứng dụng công nghệ, mà là quá trình đổi mới toàn diện phương thức hoạt động, nhằm nâng cao hiệu quả, tính minh bạch và sự gắn kết với đoàn viên trong kỷ nguyên số.

Tại nhiều Công đoàn cơ sở, chuyển đổi số đã thực sự đi vào chiều sâu, trở thành “đòn bẩy” nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn. Bức tranh về chuyển đổi số trong hệ thống Công đoàn Thủ đô đang được tô đậm bằng những mô hình tiêu biểu từ trường học, bệnh viện đến doanh nghiệp.

Tại Trường THCS Bắc Phú (thuộc Công đoàn xã Sóc Sơn), Công đoàn trường là một trong những lực lượng tiên phong đẩy mạnh chuyển đổi số, coi đây là bước đi quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học.

Ông Phạm Văn Tĩnh, Chủ tịch Công đoàn trường cho biết, nhà trường đã triển khai đồng bộ hạ tầng công nghệ: mạng Internet phủ sóng toàn trường, phòng học trang bị tivi thông minh, máy chiếu, bảng tương tác, hệ thống máy tính hiện đại. Cùng với đó, các phần mềm quản lý học sinh, sổ điểm, sổ liên lạc điện tử, chữ ký số và lưu trữ hồ sơ điện tử đã giúp giảm đáng kể công việc hành chính, tăng hiệu suất quản lý.

Đặc biệt, Công đoàn nhà trường phát huy vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, vận động đoàn viên học tập và ứng dụng công nghệ trong giảng dạy. Phong trào thi đua “Giáo viên sáng tạo ứng dụng công nghệ” được triển khai sôi nổi, góp phần hình thành văn hóa số trong nhà trường. Nhờ đó, 100% giáo viên hiện nay sử dụng thành thạo các nền tảng trực tuyến như Zoom, Teams, Azota, Kahoot...; nhiều thầy cô đã xây dựng video bài giảng, kho học liệu điện tử phong phú. Học sinh chủ động học tập trên môi trường số, từng bước hình thành kỹ năng của công dân số tương lai.

“Chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ là xu thế, mà là cơ hội để đổi mới căn bản, toàn diện công tác giảng dạy và quản lý. Công đoàn sẽ tiếp tục đồng hành cùng Ban Giám hiệu và đội ngũ giáo viên, học sinh để xây dựng mô hình trường học thông minh, hiện đại và thân thiện”, ông Phạm Văn Tĩnh khẳng định.

Nếu ở lĩnh vực giáo dục, chuyển đổi số góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, thì trong ngành Y tế, nó đang mở ra những phương thức phục vụ người bệnh hoàn toàn mới. Tại Bệnh viện Da liễu Hà Nội, hành trình chuyển đổi số được xem là một “bước chuyển mình mạnh mẽ”, với sự đồng hành chặt chẽ của tổ chức Công đoàn trong mọi khâu triển khai.

Theo đại diện Công đoàn bệnh viện, từ năm 2020 đến nay, đơn vị đã hoàn thiện lộ trình chuyển đổi số toàn diện, hướng tới mục tiêu “Lấy người bệnh làm trung tâm - Lấy công nghệ làm công cụ - Lấy chất lượng làm thước đo”. Hàng loạt giải pháp được triển khai đồng bộ: hệ thống đặt lịch khám theo giờ/phút; kiosk tiếp đón tự động; thanh toán không tiền mặt; trả kết quả xét nghiệm trực tuyến; bệnh án điện tử; phần mềm quản lý dược và điều dưỡng điện tử.

Công đoàn bệnh viện không chỉ tuyên truyền, động viên đoàn viên tích cực tiếp cận công nghệ, mà còn tổ chức tập huấn kỹ năng số, phát động phong trào thi đua “Mỗi đoàn viên một sáng kiến cải tiến, một ý tưởng số hóa”. Những sáng kiến nhỏ nhưng thiết thực như hướng dẫn bệnh nhân sử dụng mã QR, giảm thiểu giấy tờ hành chính đang lan tỏa tinh thần đổi mới trong toàn bệnh viện.

Đặc biệt, việc trả kết quả cận lâm sàng qua SMS và website giúp bệnh nhân tiết kiệm thời gian, giảm ùn tắc, tăng tính minh bạch. Hệ thống quản lý điện tử cũng hỗ trợ lãnh đạo bệnh viện trong giám sát chất lượng chuyên môn, đảm bảo an toàn dữ liệu y tế.

“Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện của công nghệ, mà là chuyển đổi văn hóa phục vụ, hướng tới sự tiện lợi và hài lòng của người bệnh”, đồng chí Lê Hải Yến - Ủy viên Ban Chấp hành Công đoàn Bệnh viên Da liễu Hà Nội nhấn mạnh.

Trong khu vực doanh nghiệp, Công đoàn Công ty Cổ phần Thực phẩm Tốt Lành (thuộc Công đoàn phường Kim Liên) đã trở thành điểm sáng về đổi mới phương thức hoạt động nhờ chuyển đổi số hiệu quả. Theo bà Trần Lê Cẩm Tú, Phó Chủ tịch Công đoàn Công ty, với đặc thù là doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, việc ứng dụng công nghệ số giúp công đoàn nâng cao chất lượng quản lý và chăm lo đoàn viên, đồng thời đồng hành cùng doanh nghiệp trong phát triển bền vững.

Hiện toàn bộ 128 đoàn viên công đoàn của công ty được quản lý trên phần mềm điện tử, thay thế hoàn toàn hồ sơ giấy. Công đoàn phối hợp với chuyên môn triển khai phần mềm chấm công Wise Eyes, công cụ giúp đảm bảo công bằng, minh bạch trong tính lương, kiểm soát thời gian làm việc. Các dữ liệu chấm công được lưu trữ và tổng hợp tự động, hỗ trợ đắc lực cho công tác quản trị nhân sự của doanh nghiệp.

Không chỉ dừng lại ở khâu quản lý, Công đoàn Công ty còn ứng dụng mạnh mẽ các nền tảng trực tuyến trong tuyên truyền và tương tác với đoàn viên. Nhờ các nền tảng trực tuyến như Zalo nội bộ, các cuộc họp, tập huấn, tuyên truyền pháp luật, đối thoại với người lao động được tổ chức linh hoạt, giúp đoàn viên dễ dàng tiếp cận thông tin và phản hồi kịp thời. Qua đó vừa tiết kiệm thời gian, chi phí, vừa tạo điều kiện để mọi đoàn viên đều được tham gia, kể cả những lao động đang ở ca làm việc khác nhau.

“Chuyển đổi số giúp Công đoàn quản lý thuận tiện, minh bạch; các chương trình phúc lợi, đối thoại với người lao động cũng linh hoạt và gần gũi hơn. Quan trọng hơn, công nghệ giúp Ban chấp hành Công đoàn nắm bắt tâm tư, nguyện vọng đoàn viên nhanh chóng, để cùng doanh nghiệp đưa ra chính sách phù hợp”, bà Tú chia sẻ.

Không dừng lại ở cải thiện nội bộ, Công đoàn còn góp phần xây dựng “văn hóa số” trong doanh nghiệp môi trường làm việc minh bạch, hiện đại, lấy người lao động làm trung tâm. Nhờ áp dụng đồng bộ các giải pháp công nghệ, hoạt động Công đoàn tại Công ty Cổ phần Thực phẩm Tốt Lành ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả quản lý được nâng cao rõ rệt, mối quan hệ giữa người lao động và tổ chức Công đoàn thêm gắn bó, đoàn kết.

Chuyển đổi số trong tổ chức Công đoàn được xem là tầm nhìn chiến lược, gắn liền với mục tiêu xây dựng tổ chức vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. Vừa qua, Công đoàn các xã, phường của Hà Nội đã tổ chức thành công Đại hội Công đoàn lần thứ I.

Trong đó nội dung “ứng dụng chuyển đổi số đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới góp phần xây dựng Đảng, chính quyền, tổ chức Công đoàn vững mạnh, là chỗ dựa tin cậy của người lao động” được xác định là một trong những khâu đột phá của nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đây là bước đi phù hợp với chủ trương “Xây dựng Công đoàn Việt Nam số” của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và định hướng của thành phố Hà Nội trở thành trung tâm chuyển đổi số quốc gia, góp phần lan tỏa hình ảnh “Công đoàn số - Công đoàn thân thiện - Công đoàn phục vụ đoàn viên” trong thời kỳ mới.

Các cấp Công đoàn Thủ đô xác định phải số hóa dữ liệu đoàn viên, tài chính, hồ sơ thi đua khen thưởng, quy trình hành chính là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Từ các đại hội cơ sở, tinh thần chuyển đổi số đã trở thành “mệnh lệnh hành động”, thể hiện quyết tâm chính trị của đội ngũ cán bộ công đoàn Thủ đô trong nhiệm kỳ mới.

Qua thực tiễn triển khai tại các cơ sở, có thể thấy công tác chuyển đổi số trong hoạt động công đoàn đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, nhiều ý kiến cho rằng vẫn còn tồn tại khó khăn trong công tác này như một số cán bộ công đoàn còn hạn chế kỹ năng số, dữ liệu đoàn viên chưa được đồng bộ, hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ dẫn đến việc cập nhật thông tin còn thủ công... Để đột phá hơn nữa, các đơn vị đặt ra nhiều mục tiêu cụ thể.

Tại Công đoàn Trường trung học cơ sở Việt Nam - Angiêri (thuộc Công đoàn phường Thanh Xuân), ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ tịch Công đoàn trường cho biết, cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống nền tảng công nghệ thông tin để hỗ trợ toàn diện cho hoạt động công đoàn. Điều này bao gồm việc phát triển các phần mềm quản lý đoàn viên, ứng dụng di động dành cho Công đoàn, hệ thống quản lý tài liệu và thông tin, cũng như các nền tảng giao tiếp trực tuyến giữa các cấp Công đoàn với đoàn viên.

Đồng thời, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động đoàn viên qua môi trường số: phát huy fanpage Công đoàn, nhóm Zalo, trang thông tin điện tử để tuyên truyền chính sách, gương người tốt việc tốt; Tổ chức các cuộc thi trực tuyến, hội nghị đối thoại trực tuyến giữa người lao động và người sử dụng lao động; Tạo nội dung truyền thông hấp dẫn, có tính tương tác cao như infographic, video ngắn, podcast công đoàn…

Bên cạnh đó, phát triển hệ thống đào tạo trực tuyến cho cán bộ Công đoàn. Thay vì chỉ tập trung vào các khóa học truyền thống, việc phát triển các khóa học trực tuyến giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao khả năng tiếp cận của cán bộ Công đoàn ở mọi cấp.

Cùng với đó, ứng dụng công nghệ số trong công tác chăm lo, phúc lợi đoàn viên, liên kết với các đối tác, doanh nghiệp qua nền tảng số phúc lợi đoàn viên, giúp người lao động mua hàng, sử dụng dịch vụ ưu đãi trực tuyến; sử dụng các ứng dụng tài chính số trong hỗ trợ đoàn viên khó khăn, minh bạch và nhanh chóng.

Nhấn mạnh Công đoàn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đoàn viên và người lao động, Công đoàn Trường trung học cơ sở Việt Nam - Angiêri cho rằng, việc phát triển một hệ thống hỗ trợ pháp lý trực tuyến, nơi đoàn viên có thể gửi câu hỏi, thắc mắc về quyền lợi lao động và nhận được tư vấn kịp thời, sẽ giúp nâng cao sự hài lòng và tin tưởng của người lao động đối với tổ chức Công đoàn.

Hệ thống này cũng có thể bao gồm các tính năng như cơ sở dữ liệu pháp luật, tài liệu hướng dẫn về quyền lợi lao động, giúp đoàn viên có thể tự tra cứu thông tin một cách nhanh chóng và tiện lợi.

Việc ứng dụng công nghệ số vào quản lý tài chính cũng là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của Công đoàn. Các phần mềm quản lý tài chính hiện đại giúp đảm bảo tính minh bạch, chính xác và hiệu quả trong việc quản lý các khoản thu, chi của Công đoàn, đồng thời giúp lãnh đạo Công đoàn dễ dàng theo dõi, kiểm soát và ra quyết định về tài chính.

Tại Trường THCS Bắc Phú, đơn vị đặt mục tiêu đến năm 2026 là hoàn thành số hóa toàn diện công tác quản lý, dạy học và kiểm tra. Công đoàn trường xác định vai trò giám sát, động viên, đồng hành cùng đội ngũ giáo viên trong quá trình thực hiện, hướng tới mô hình “Trường học thông minh”, nơi mỗi thầy cô, học sinh đều là chủ thể sáng tạo trong không gian số. Để làm được điều đó, Công đoàn trường quyết tâm “Chủ động - Sáng tạo - Linh hoạt - Hiệu quả” góp phần góp phần thay đổi diện mạo nền giáo dục của xã.

Công đoàn Công ty Cổ phần Thực phẩm Tốt Lành đang xây dựng cơ sở dữ liệu đoàn viên thống nhất, liên thông với cấp trên; phát triển mô hình “Công đoàn điện tử”, “Công đoàn thông minh”, trong đó mọi quy trình từ quản lý đoàn viên, thu đoàn phí đến chăm lo phúc lợi đều được số hóa toàn diện. Công đoàn cũng chú trọng nâng cao kỹ năng số cho cán bộ, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng để mỗi cán bộ công đoàn sử dụng thành thạo phần mềm quản lý và ứng dụng truyền thông số.

Tại Công đoàn Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt, Công đoàn và Ban Giám hiệu nhà trường luôn xác định: “Không có ý tưởng nào nhỏ, chỉ có ý tưởng chưa được khơi gợi”. Công đoàn Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt triển khai nhiều giải pháp để phong trào sáng kiến phát triển sâu rộng hơn, gồm: Tổ chức tập huấn “Giáo viên sáng tạo số”, hướng dẫn thiết kế bài giảng bằng AI, Canva Edu, ChatGPT, ClassPoint; Phát động chương trình “Mỗi đoàn viên - Một sản phẩm số phục vụ dạy học”, gắn sáng kiến với sản phẩm thực tiễn; Tăng cường bảo vệ bản quyền sáng kiến, bảo đảm quyền lợi, khích lệ giáo viên sáng tạo lâu dài.

Mỗi sáng kiến, dù nhỏ, đều góp phần nâng tầm hình ảnh người giáo viên Thủ đô trí tuệ, nhân văn, bản lĩnh và tiên phong trong chuyển đổi số. Với phương châm “Đổi mới - Sáng tạo - Hiệu quả - Lan tỏa”, Công đoàn Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt đang từng bước khẳng định vai trò ngọn lửa nhỏ nhưng bền bỉ, thắp sáng phong trào thi đua trong toàn phường Văn Miếu - Quốc Tử Giám, góp phần xây dựng ngôi trường hạnh phúc, hiện đại và nhân ái.

Phương Ngân - Đức Hà