Cần có chế tài mạnh xử phạt nạn trộm cắp điện

                                          Một trường hợp câu móc trộm cắp điện

6 tháng đầu năm 2014, tình trạng gian lận trong sử dụng điện trên địa bàn các tỉnh phía Bắc đặc biệt  thành phố Hà Nội vẫn diễn biến phức tạp với nhiều hình thức vi phạm tinh vi. Hiện chưa có thống kê chính thức về con số thiệt hại do trộm cắp điện trong toàn Ngành trong 6 tháng đầu năm 2014. Tuy nhiên, chỉ tính riêng Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVN NPC), 6 tháng đầu năm đã phát hiện và xử lý được 25.724 trường hợp đồng hồ đo đếm điện bị kẹt hoặc bị cháy và vi phạm Luật Điện lực, thu hồi trên 14 triệu kWh. Trong đó, phát hiện và xử lý 1.579 vụ trộm cắp điện, truy thu trên 3,4 triệu kWh, trị giá hơn 8,7 tỷ đồng...

Aptomat do khách hàng lắp thêm để tác động vào công tơ chạy hoặc đứng

Là địa phương chiếm tới 10% sản lượng của Tổng công ty Điện lực miền Bắc, thời gian qua, TP Hải Phòng đã bắt quả tang hàng chục vụ trộm cắp điện với giá trị hàng trăm triệu đồng. Nhiều vụ, hành vi trộm cắp điện hết sức tinh vi khiến cơ quan chức năng mất rất nhiều thời gian điều tra, mật phục mới bắt được quả tang. Điển hình như vụ Hợp tác xã Dịch vụ Điện nước Lê Thiện (xã Lê Thiện, huyện An Dương) đã thay chì niêm phong, thay bánh răng bên trong công tơ cơ để trộm cắp điện. Hợp tác xã này đã phải bồi thường thiệt hại cho bên bán điện khoảng 170 triệu đồng. Có những trường hợp, đối tượng trộm cắp là những người có trình độ, có chuyên môn về điện, lại  dày công nghiên cứu làm thay đổi kết cấu trên hệ thống đo đếm để chiếm đoạt hàng ngàn, thậm chí trăm ngàn kWh điện mỗi tháng vào mục đích riêng. Để phát hiện, bắt được quả tang đối tượng trộm cắp này, đơn vị điện lực phải phối hợp với các cơ quan liên ngành, tốn rất nhiều thời gian, công sức mới truy tìm được thủ phạm và bắt đối tượng phải ký vào biên bản thừa nhận hành vi trộm cắp điện tinh vi này. Đó là vụ trộm cắp điện tại Điện lực An Lão, Công ty Điện lực Hải Phòng với tính chất tinh vi và phức tạp. Đối tượng thực hiện là Công ty Nhật Phát tại Khu Công nghiệp Cầu Vàng 2, huyện An Lão. Cơ quan liên ngành đã phát hiện hành vi thay chì niêm phong, tác động các công tơ điện tử đo đếm phía cao thế để làm sai lệch chỉ số điện tiêu thụ hằng ngày. Đây là hình thức trộm cắp rất tinh vi lần đầu tiên được phát hiện. Đối tượng trộm cắp điện đã tác động vào loại công tơ điện tử công nghệ cao, không chỉ ở lưới điện hạ áp mà còn ở lưới điện trung áp và cao áp từ 35kV trở lên.

Về hình thức vi phạm, có nhiều dạng hành vi trộm cắp điện năng, nhưng phổ biến nhất là hình thức câu móc trực tiếp (lấy cắp điện trước hệ thống đo đếm) với tỷ lệ 36.28%; vi phạm bằng hình thức tác động trực tiếp vào hệ thống đo đếm chiếm tỷ lệ 30.97%; sử dụng nam châm để làm chậm vòng quay của công tơ chiếm 16.37% và hình thức đảo pha kết hợp nguội ngoài chiếm 9.96%. Ngoài ra, còn rất nhiều hình thức vi phạm khác rất tinh vi như mổ cáp trước công tơ; câu trực tiếp trên cột đầu nhà, trên lưới điện; khoan lỗ công tơ; phá chì kiểm định (chì giả); phá hỏng vỏ mặt kính; phá chì hộp đấu dây; lật nghiên công tơ; tháo nguội vào công tơ lấy nguội ngoài; sử dụng máy tạo dòng…

Tại Thành phố Hà Nội, một số đối tượng còn ngang nhiên đặt nam châm lên bàn mà không cần dấu diếm khi có đoàn kiểm tra để thách thức. Điều này cũng phản ánh những khó khăn trong công tác phòng chống các hành vi trộm cắp điện, trong khi đó, lại đang thiếu quá nhiều các cơ chế pháp lý cần thiết để xử lý hiệu quả các hành vi trộm cắp điện. Thời gian qua ngành điện đã chuyển  hàng trăm vụ trộm cắp điện sang cơ quan điều tra đề nghị khởi tố nhưng  số vụ bị khởi tố, xét xử chỉ đếm trêm đầu ngón tay. Một trong nguyên nhân chính khiến các vụ trộm cắp điện chưa được xử lý hình sự là do các quy định pháp lý chưa đồng bộ. Khó khăn trong khâu giám định tư pháp để xác định tính chất và mức độ vi phạm, chưa có hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền về trình tự và quy định cơ quan nhà nước phụ trách thực hiện công tác giám định tư pháp đối với trường hợp trộm cắp điện. Đối với công tơ lắp đặt ngoài trụ, khi xảy ra vi phạm không thể tiến hành xử phạt vì kiểm tra viên của ngành điện không tiếp cận được với công tơ. Khi lập biên bản vi phạm hành chính thì việc xác định đối tượng vi phạm để ghi vào biên bản là khó khăn vì ngay tại hiện trường thi sự việc và tang vật là có, nhưng do ai làm thì chưa xác định ngay được…Tất cả những vướng mắc này đang trông chờ các cơ quan chức năng khẩn trương ban hành hướng dẫn, quy định để tạo điều kiện cho ngành điện thực hiện tốt chức năng của mình, chống tổn thất điện năng và bảo đảm lợi ích chính đáng của khách hàng là những người sử dụng điện trung thực.

                                                                                                                                                              Hạnh Hương