Xây dựng, phát triển GCCN Việt Nam hiện đại, lớn mạnh là một chiến lược tổng thể, trong đó việc đầu tư vào năng lực, vị thế và đời sống công nhân được coi là chìa khóa vàng cho tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, song song với đó, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Công đoàn, đảm bảo Công đoàn thực sự là lực lượng nòng cốt, đại diện và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho hàng triệu người lao động, góp phần giữ vững và tăng cường bản chất GCCN của Đảng trong kỷ nguyên mới.

Là chuyên gia nhiều năm nghiên cứu sâu về công nhân, Công đoàn, góp ý vào dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, TS Phạm Thu Lan - nguyên Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn cho rằng, chính sách tiền lương tối thiểu hiện nay “đã đáp ứng mức sống tối thiểu, song chưa đủ”. Theo đó, TS Phạm Thu Lan kiến nghị cần thay đổi căn bản tư duy về chính sách tiền lương, từ “lương tối thiểu”, sang “lương tối thiểu đủ sống”, từ đó nâng cao vị thế kinh tế - xã hội của GCCN Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Theo phân tích của TS Phạm Thu Lan, việc xác định mức lương tối thiểu hiện vẫn chủ yếu dựa trên các chỉ tiêu tập trung vào nhóm nghèo, thu nhập thấp, trong khi đời sống người lao động đã có nhiều thay đổi. “Chúng ta đã luật hóa lương tối thiểu nhưng chưa luật hóa lương tối thiểu đủ sống” - TS Phạm Thu Lan nhấn mạnh.

Từ thực tiễn hơn 40 năm đổi mới, chuyên gia cho rằng đã đến lúc cần đánh giá toàn diện việc thực hiện tiền lương tối thiểu và xây dựng mục tiêu tiền lương tối thiểu đủ sống trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Việc chuyển từ tư duy “đáp ứng mức sống tối thiểu” sang “đảm bảo mức sống đủ sống” không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn là bước tiến xã hội quan trọng, thể hiện cam kết của Đảng và Nhà nước trong bảo đảm an sinh, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động - lực lượng nòng cốt của GCCN Việt Nam.

Theo đó, TS Phạm Thu Lan đề xuất Đảng và Nhà nước cần sớm xây dựng phương pháp tính tiền lương tối thiểu đủ sống phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời bổ sung nội dung “thực hiện tiền lương tối thiểu đủ sống” vào Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Bà nhấn mạnh: “Việc Luật hóa mức lương đủ sống là một bước tiến cần thiết để người lao động có thể yên tâm làm việc, cống hiến, tích lũy và phát triển bền vững”.

Dưới góc độ là người nghiên cứu sâu về GCCN, Công đoàn, PGS.TS Dương Văn Sao - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Công đoàn - cho rằng, các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng cần tập trung đánh giá sâu hơn những đóng góp và vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc xây dựng GCCN Việt Nam hiện đại, lớn mạnh.

Theo PGS.TS Dương Văn Sao: Công đoàn tổ chức quần chúng rộng lớn của GCCN, thành viên của hệ thống chính trị xã hội, sợi dây nối liền giữa công nhân, lao động với Đảng. Sự lớn mạnh của Công đoàn không chỉ quyết định đến xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định tiến bộ, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển mà còn có vai trò quan trọng đến xây dựng GCCN, xây dựng Đảng lớn mạnh.

“Chủ nghĩa Mác - Lênin đã khẳng định: “GCCN ở bất kỳ nơi nào trên thế giới cũng chỉ phát triển và chỉ có thể phát triển bằng con đường Công đoàn, chứ không bằng con đường nào khác”. Công đoàn có vai trò và vị trí quan trọng như vậy, nhưng trong dự thảo Báo cáo chính trị - cả ở mục đánh giá thực hiện và mục nhiệm vụ, giải pháp - chưa thấy đề cập đến vai trò của tổ chức Công đoàn. Trong khi bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển nhanh, bền vững, chỉ có tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn mới đảm bảo vững chắc cho sự nghiệp cách mạng thành công. Cần đổi mới mạnh mẽ và tăng cường lãnh đạo xây dựng tổ chức Công đoàn, để một mặt thông qua hoạt động công đoàn, Đảng định hướng về mục đích chính trị, tập hợp đông đảo công nhân, lao động trong Mặt trận thống nhất rộng rãi, nhằm phát huy mạnh mẽ vai trò tiên phong cách mạng của GCCN”, PGS.TS Dương Văn Sao nêu quan điểm.

Mặt khác, theo PGS.TS Dương Văn Sao, thông qua tổ chức Công đoàn, Đảng có thể củng cố quan hệ máu thịt giữa Đảng với GCCN, góp phần tăng cường bản chất GCCN, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của Đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.

“Trong giai đoạn mới, theo tôi, sự lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn Việt Nam cần tập trung vào những nội dung chủ yếu sau: Trước tiên, Đảng cần tập trung hơn nữa đến lãnh đạo, tạo điều kiện để Công đoàn thực hiện tốt chức năng đại diện chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động. Đây là nhiệm vụ vô cùng quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, quyết định đến tạo lòng tin và sức hút để GGCN, người lao động gắn bó không chỉ đối với tổ chức Công đoàn mà cả đối với Đảng, Nhà nước và với hệ thống chính trị; qua đó tạo động lực mạnh mẽ động viên, khuyến khích đoàn viên, người lao động nỗ lực, học tập, lao động với năng suất, chất lượng, hiệu quả ngày càng cao.

Cùng đó, các cấp ủy Đảng cần thường xuyên bám sát thực tế, chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, tạo điều kiện để Công đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ phát triển đoàn viên, gắn với xây dựng tổ chức Công đoàn lớn mạnh, nhất là nhiệm vụ phát triển đoàn viên, thành lập tổ chức Công đoàn ở khu vực ngoài Nhà nước. Đây là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến xây dựng tổ chức Công đoàn, xây dựng GCCN lớn mạnh để tăng cường củng cố quan hệ máu thịt, giữa Đảng với công nhân và góp phần tăng cương vai trò lãnh đạo của Đảng” - PGS.TS Dương Văn Sao góp ý.

Từ góc độ xây dựng tổ chức Công đoàn trong thời kỳ mới, TS Phạm Thị Hoàng Hà - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh - bày tỏ quan điểm: “Trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, GCCN Việt Nam sẽ ngày càng phát triển về số lượng, chất lượng, đó là thực tế khách quan. Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của GCCN Việt Nam. Tuy vậy, Đảng không thể tự liên hệ với từng người công nhân, do vậy Đảng cần có một tổ chức đóng vai trò là “cầu nối” giữa Đảng với công nhân. Mặt khác, mỗi người công nhân không thể tự bảo vệ quyền lợi của mình một cách đơn lẻ, họ cần một tổ chức đại diện, bảo vệ cho quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng. Tổ chức đó chính là Công đoàn”.

Dẫn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Muốn tổ chức và phát triển lực lượng xây dựng to lớn của GCCN thì cần có Công đoàn mạnh và cán bộ Công đoàn tốt”, TS Phạm Thị Hoàng Hà nhấn mạnh quan điểm: Xây dựng Công đoàn Việt Nam vững mạnh toàn diện là đòi hỏi có tính khách quan. Hiện nay, việc tinh gọn bộ máy của cả hệ thống chính trị, trong đó có tổ chức Công đoàn là cần thiết, nhưng tinh gọn hướng tới mục tiêu tăng hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của tổ chức Công đoàn.

Do vậy, TS Phạm Thị Hoàng Hà kiến nghị dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV cần bổ sung quan điểm: “Xây dựng Công đoàn Việt Nam tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động”.

Nêu thực tế hiện nay, Công đoàn đã trở thành một thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội, đại diện bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động. Sự lớn mạnh của GCCN đòi phải phải có một tổ chức Công đoàn vững mạnh tương ứng. Thêm nữa, tới đây, sẽ có lúc Công đoàn phải đối diện, tương tác với các tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp được thành lập theo cam kết trong CPTPP (những tổ chức này không thuộc Công đoàn nhưng cũng làm nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi của người lao động). Do đó, nhiều chuyên gia, nhà khoa học đồng thuận quan điểm: Xây dựng Công đoàn vững mạnh toàn diện còn góp phần định hướng, quản lý tốt các tổ chức của công nhân tại doanh nghiệp, tránh xung đột, mâu thuẫn không có lợi cho công nhân, doanh nghiệp và môi trường đầu tư và sự ổn định, phát triển bền vững của đất nước.

Bày tỏ đồng tình, tán thành cao với góc nhìn của các chuyên gia nêu trên, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho biết: Công đoàn Việt Nam là một tổ chức quan trọng trong hệ thống chính trị. Đảng ta ra đời trên cơ sở là sự kết hợp hài hòa của Chủ nghĩa Mác - Lênin, phong trào công nhân và phong trào yêu nước. Đảng ta mang bản chất GCCN, cho nên vị trí, trách nhiệm của tổ chức Công đoàn trong việc xây dựng Đảng rất rõ. Đây là đặc thù của Công đoàn so với nhiều tổ chức khác trong hệ thống chính trị.

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cũng khẳng định: “Công đoàn Việt Nam là tổ chức của GCCN, do Đảng lãnh đạo, sẽ tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao hiệu quả đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền lợi của đoàn viên, người lao động; đồng thời phát huy vai trò chính trị - là “cầu nối” trung thành, tin cậy giữa công nhân với Đảng”.

Đây cũng chính là cơ sở để củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy nội lực, sức mạnh con người Việt Nam, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu mà dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đề ra: “Xây dựng Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ và công bằng”.

-----------------------

Lan Ngọc - Phạm Thắng