Bài 1: Làm sao để hài hòa?

	Tiền lương tối thiểu mới đáp ứng khoảng 94% nhu cầu sống tối thiểu
	Tiền lương phải thực sự đáp ứng cuộc sống
	Tiền lương sẽ được trả theo hiệu quả công việc

Một trong những điểm mới của Đề án cải cách tiền lương là trả lương theo công việc, chức vụ, bỏ hệ số phụ cấp. Song quan trọng nếu thực hiện theo tiêu chí mới phải đảm bảo được hai điều kiện: Không có độ chênh quá lớn giữa cán bộ lãnh đạo và nhân viên; Đồng thời, phải có quy chuẩn về hệ số để tính lương hưu.

CBCNVC đặc biệt quan tâm vấn đề trả lương theo vị trí việc làm, chức vụ sẽ như thế nào? Ảnh :T.N

Đề án mới, cách thiết kế mới

Theo Đề án, thang, bảng lương hiện hành sẽ được bãi bỏ để ban hành hệ thống bảng lương mới (quy định bằng số tiền tuyệt đối, thay cho việc quy định hệ số lương nhân với mức lương cơ sở) theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo. Nội dung cải cách này được thực hiện trên cơ sở điều chỉnh tăng mức lương thấp nhất, mở rộng quan hệ tiền lương tiệm cận với khu vực thị trường.

Cụ thể sẽ có một bảng lương chức vụ áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo (bầu cử và bổ nhiệm) trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cấp xã; một bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với công chức, viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo.

Ba bảng lương đối với lực lượng vũ trang, gồm bảng lương cho sĩ quan quân đội, sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ công an (theo chức vụ, chức danh và cấp bậc quân hàm/cấp hàm); bảng lương cho quân nhân chuyên nghiệp, chuyên môn kỹ thuật công an và bảng lương cho công nhân quốc phòng, công nhân công an.

Đối với những công việc thừa hành, phục vụ (yêu cầu trình độ dưới trung cấp), Ban chỉ đạo Đề án đề xuất thực hiện thống nhất chế độ hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động (hoặc hợp đồng cung cấp dịch vụ), không áp dụng bảng lương công chức, viên chức.

Đối với khu vực doanh nghiệp, Đề án nêu định hướng tiếp tục hoàn thiện chính sách về tiền lương tối thiểu vùng; bổ sung quy định mức lương tối thiểu vùng theo giờ; kiện toàn chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Hội đồng tiền lương quốc gia. Doanh nghiệp (kể cả doanh nghiệp 100% vốn nhà nước) được tự chủ quyết định chính sách tiền lương (trong đó có thang, bảng lương, định mức lao động) và trả lương phù hợp với tổ chức sản xuất, tổ chức lao động, khả năng của doanh nghiệp.

Để bạn đọc dễ hiểu hơn, hiểu một cách cụ thể và khoa học như sau: Đề án quy định cán bộ, công chức trong khu vực công sẽ hưởng lương theo vị trí việc làm, tức là quay lại thiết kế mức lương theo chức vụ hoặc chức danh. Nghĩa là, Chính phủ sẽ phải thiết kế một bảng lương chức vụ, một bảng lương chuyên môn và 3 bảng lương cho lực lượng vũ trang.

Theo ông Phạm Minh Huân nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện thấp nhất là người lao động hưởng lương cơ sở, cao dần lên cho đến cao nhất là lương Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội... Quan hệ này có các mốc, ví dụ lương cơ sở là 1, lương người tốt nghiệp đại học ra trường là 2,34 (hệ số nhân với mức lương cơ sở hiện nay là 1,3 triệu đồng), lương bộ trưởng là 10, của Chủ tịch nước là 13.

Trên cơ sở các mốc này, sau khi Trung ương xem xét, cho định hướng thì Chính phủ thiết kế hệ thống bảng lương mới tính bằng số tiền tuyệt đối. Chẳng hạn, người tốt nghiệp đại học ra trường, ở vị trí việc làm cụ thể nào đó trong đơn vị sẽ có mức lương là 5 triệu đồng, thay cho cách tính hệ số 2,34 nhân với lương cơ sở.

Mấu chốt căn cứ thế nào để tăng lương và độ chênh lệch hưởng lương

Trao đổi với PV, ông Mai Hồng nguyên giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Hồ Chí Minh và một số cán bộ hưu trí ở phường Thịnh Quang (Đống Đa) cho rằng Đề án cải cách chính sách cải cách tiền lương là một chủ trương lớn của Đảng mang tính nhân văn sâu sắc nhằm thực hiện bằng được mục tiêu người lao động phải sống được bằng lương. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng làm sao Quốc hội, Chính phủ cụ thể hóa chủ trương của Đảng để tạo sự công bằng cho mọi đối tượng thụ hưởng cũng như có cách tính sao cho không bị thiệt.

Theo tìm hiểu kỹ Đề án cải cách chính sách tiền lương, việc tính lương mới không còn cơ chế phụ cấp. Hiểu nôm na, ví dụ một cán bộ đang hưởng lương hệ số 4.0 theo cách tính lương mới, khi người đó được cân nhắc chức vụ Vụ trưởng trong cơ quan “nghiễm nhiên” sẽ nhận mức lương 17 triệu đồng/tháng.

Về vấn đề này, một số người nêu quan điểm: Nếu bỏ cơ chế phụ cấp, tính lương theo vị trí việc làm, chức vụ liệu khi người đó chuyển công tác, thay đổi chức vụ (có thể lên, có thể xuống) sau này khi về hưu Nhà nước sẽ dựa vào cơ sở nào để tính lương. Cụ thể, cán bộ hiện tại, khi kiêm chức vụ nào đó ngoài lương cơ bản, còn có phụ cấp chức vụ, thâm niên công tác… khi về hưu Nhà nước chỉ dựa trên hệ số lương, phụ cấp chức vụ để tính. Cách làm này rất khoa học, công bằng.

Không những thế, nếu khi bỏ hệ số lương cơ bản, chúng ta phải có cơ chế gì để đảm bảo tính “đàn hồi” không quá chênh lệch giữa lương lãnh đạo và nhân viên, người lao động. Ví dụ, cứ cho là trả lương theo chức vụ, vị trí việc làm, năng suất lao động, nhưng trong một cơ quan nhà nước mỗi người một việc, căn cứ năng suất lao động ra sao để trả lương (trừ doanh nghiệp).

Bởi thế, nên chăng khi cụ thể hóa chính sách của Đảng, Chính phủ cần thiết kế rõ ràng, chi tiết bậc thang thứ tự để trả lương. Ví dụ, lương cử nhân mới ra trường 1, lương viên chức 1,2, lương phó phòng 1,3, lương trưởng phòng 2 để độ chênh không quá lớn.

L.Hà

Bài 2: Cần gắn với cải cách giá và bộ máy