Thời tiết chuyển lạnh đột ngột: Cẩn thận các bệnh về tim mạch

Thời tiết lạnh đột ngột, người bệnh tim mạch dễ đột quỵ bất cứ lúc nào

Nguy cơ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời

ThS.BS Lý Đức Ngọc, Phó Khoa Nội tim mạch người lớn, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E cho hay: Thời tiết chuyển lạnh, nhiều bệnh nhân mắc tim mạch phải nhập viện. Đáng báo động, bệnh lý tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người lớn tuổi. Điển hình mới đây nhất, bệnh nhân Đ.T.L (98 tuổi, ở Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau, khó chịu ở vùng ngực, đôi khi lan dần xuống vai trái và cánh tay. Các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E chẩn đoán bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp giờ thứ 6, kèm nguy cơ phù phổi cấp. Sau hơn 2 giờ can thiệp tái thông dòng máu ở động mạch vành, đặt stent... bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch.

Hay một bệnh nhân khác cũng 98 tuổi (ở Hải Dương) được chuyển cấp cứu từ bệnh viện tuyến dưới lên trong tình trạng đau tức ngực, khó thở, tím tái, mạch và huyết áp giảm, điện tim biến đổi thất thường, men tim tăng cao. Sau khi làm các xét nghiệm, các bác sĩ Bệnh viện E xác định bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim trước rộng có nguy cơ tử vong cao. Ngay lập tức, các bác sĩ đã can thiệp tái lập dòng máu chảy trong đoạn động mạch vành bị tắc, đặt stent cho bệnh nhân. Ca can thiệp kéo dài gần 1 giờ. May mắn bệnh nhân qua được “cửa tử”.

Các bác sĩ thực hiện can thiệp cứu cứu nhồi máu cơ tim cho bệnh nhân.

Chia sẻ về hai ca bệnh trên, bác sĩ Lý Đức Ngọc cho biết, may mắn là cả hai bệnh nhân đều được đưa vào Bệnh viện cấp cứu kịp thời. Hiện nay, với sự phát triển và nền y học hiện đại thì tỷ lệ tử vong đã giảm đáng kể, nhiều bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp qua da cấp cứu tái thông dòng máu nuôi tim. Giới hạn về tuổi tác cũng không còn là giới hạn và nhiều bệnh nhân tuổi cao nhưng vẫn được cứu thành công. Cá biệt, tại Bệnh viện E có những bệnh nhân gần 100 tuổi vẫn được cứu sống.

Không chỉ tại Bệnh viện E, theo các bác sĩ Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện vừa điều trị thành công cho một trường hợp bệnh nhân nữ (60 tuổi, ở Hà Nội), bị đột quỵ liệt 1/2 người bằng thuốc tiêu huyết khối. Theo bác sĩ Phạm Thị Trà Giang, Trưởng Khoa Cấp cứu Nội nhi, Bệnh viện Thanh Nhàn: Bệnh nhân trên có tiền sử bị tăng huyết áp điều trị nhiều năm và vừa bị đột quỵ liệt 1/2 người. Ngay khi nhập viện, các bác sĩ bệnh viện đã chụp CT phát hiện bệnh nhân bị tắc động mạch não giữa.Sau đó, trong vòng 30 phút, các bác sĩ đã dùng ngay thuốc tiêu huyết khối cho bệnh nhân. Nhờ điều trị kịp thời, sau khi tiêm thuốc 1h bệnh nhân đã có thể nhấc được tay lên, sau 24h bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn đi lại được.

Cũng theo thông tin từ bác sĩ Trà Giang, theo thống kê của Trung tâm đột quỵ não, Bệnh viện Thanh Nhàn, trung bình số bệnh nhập viện vì đột quỵ vào mùa lạnh các năm tăng từ 15% đến 30%. Đặc biệt, khi thời tiết lạnh sâu hay rét đậm, rét hại các ca bệnh càng tăng cao bất thường. Không chỉ các ca mới, những người tiền sử bị đột quy, tai biến cũng có nguy cơ tái phát cao hơn. Trong khi, tình trạng đột quỵ chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố, trong đó thời tiết thay đổi, chuyển lạnh cũng bất ngờ làm khởi phát tình trạng này.

“Thời gian vàng” cấp cứu cho bệnh nhân tim mạch

Lý giải về tình trạng gia tăng bệnh nhân tim mạch trong mùa lạnh, bác sĩ Lý Đức Ngọc cho biếttheo cơ chế sinh học, dưới ảnh hưởng của thời tiết lạnh giá, mạch máu giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp khiến lưu lượng máu đến não giảm 1/5 so với bình thường. Mặt khác, các mạch máu dễ co lại làm tăng huyết áp, tăng áp lực trong lòng mạch. Với người đã có biến chứng xơ vữa động mạch hay huyết khối, mạch máu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch máu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ với nguy cơ tử vong và các biến chứng vô cùng nặng nề. Đặc biệt, đối với người già trong thời điểm lạnh, nhiệt độ thay đổi thất thường, lưu lượng máu qua não rất thấp, chức năng cơ thể suy yếu nên khó thích nghi với những thay đổi của thời tiết, nguy cơ bị đột quỵ nói riêng và các bệnh về tim mạch nói chung cao hơn.

Bên cạnh đó, những bệnh nhân có tiển sử cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường… nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ tăng cao. Trong đó, rối loạn mỡ máu là một trong những nguyên nhân chính gây đột quỵ. Bởi rối loạn mỡ máu xảy ra khi chế độ ăn uống có chứa quá nhiều cholesterol và chất béo (như thịt, phô mai, kem, trứng, tôm, cua, sò, hến…), khi đó cơ thể sẽ sản sinh ra quá nhiều cholesterol “xấu” và chất béo trung tínhcó thể tích tụ trong động mạch.

Theo thời gian, sự tích tụ này gây ra tình trạng xơ vữa động mạch đến nỗi lòng động mạch bị thu hẹp và lưu lượng máu đến tim bị chậm lại hoặc bị chặn. Máu mang oxy đến tim, và nếu một lượng máu và oxy vừa đủ không thể tới tim thì có thể bị đau ngực. Nếu vì tắc nghẽn mà một phần nào đó trong trái tim hoàn toàn bị cắt đứt việc cung cấp máu thì kết quả là một cơn đau tim.

Bởi vậy, để phòng tránh các bệnh về tim mạch hiệu quả, bác sĩ Lý Đức Ngọc khuyến cáo, trong thời tiết chuyển mùa, lạnh đột ngột như hiện nay, người già nên đi ngủ và thức dậy đúng giờ, thường xuyên tập thể dục, uống nhiều nước vào sáng sớm, ăn đủ bữa trong ngày, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia…

Đặc biệt, khi thấy người nhà có các biểu hiện đột quỵ như (cười méo miệng, tay chân mệt mỏi, khó cử động...) mọi người cần đưa ngay tới các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Vì “thời gian vàng” trong cấp cứu đột quỵ là vô cùng quan trọng, nếu phát hiện và tiến hành chữa trị sớm trong khoảng 6 giờ ngay sau khi xảy ra đột quỵ, thì việc “thoát hiểm” khỏi tình trạng tử vong là rất cao, tránh được nguy cơ bị tàn phế sau đột quỵ cho bệnh nhân cũng rất lớn. “Còn đối với bệnh nhân nhồi máu cơ tim,“thời gian vàng” để người bệnh bị nhồi máu cơ tim được can thiệp cấp cứu kịp thời là từ 30 phút đến 1 giờ. Tuy nhiên, bệnh nhân càng đến bệnh viện sớm, khả năng hồi phục và cứu sống bệnh nhân càng cao”, bác sĩ Lý Đức Ngọc cho biết thêm.

Minh Khuê