Đại biểu Quốc hội: Cần có nguồn nhân lực chất lượng cao

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, ngày 17/2, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 Quốc hội khóa XV, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Đoàn đại biểu tỉnh Nghệ An) cho rằng, thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho việc phát triển khoa học và công nghệ là vấn đề rất cấp bách, vì để phát triển những ngành khoa học và công nghệ mới, thì nhân sự luôn là vấn đề cơ bản nhất.

Kỳ họp bất thường lần thứ 9 Quốc hội khóa XV.

“Chúng ta hiện đang có nhu cầu rất lớn đối với nguồn nhân lực chất lượng cao này”, đại biểu Hoàng Minh Hiếu nêu thực tế và dẫn chứng, chẳng hạn như trong ngành công nghệ thông tin, theo nghiên cứu của Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam, riêng trong năm 2025, Việt Nam thiếu 150.000 - 200.000 nhân lực công nghệ thông tin, đặc biệt ở các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), Big Data, lập trình viên và bảo mật an ninh mạng.

Để có đủ số lượng này, theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu, vừa cần có các chuyên gia quốc tế có kinh nghiệm để đào tạo nhân lực trong nước, vừa cần có những nhân sự người nước ngoài đến làm việc ở Việt Nam.

Do đó, đại biểu Hoàng Minh Hiếu đề nghị cần phải có chính sách để tạo điều kiện để các doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu có thể tuyển dụng đội ngũ chuyên gia người Việt ở nước ngoài, cũng như chuyên gia quốc tế tham gia đào tạo, nuôi dưỡng nhân tài ở Việt Nam thông qua các chính sách như hỗ trợ về thị thực, miễn giảm thuế và các chính sách khác để họ có thể tham gia làm việc và đào tạo nhân tài một cách ổn định, lâu dài tại Việt Nam.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu phát biểu thảo luận.

“Đặc biệt, chính sách này phải được ban hành một cách kịp thời và cạnh tranh, vì hiện nay các nước trong khu vực cũng đã có những chính sách thị thực rất cởi mở để thu hút nhân sự chất lượng cao như chương trình visa vàng của Thái Lan, được ban hành trong năm 2024, hoặc Indonesia dự kiến ban hành trong năm nay”, đại biểu Hoàng Minh Hiếu thông tin.

Nêu thực tế ở một số địa phương, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (Đoàn đại biểu tỉnh Sóc Trăng) cho biết, nguồn nhân lực về khoa học và công nghệ còn chưa tương xứng và ngang bằng nhiệm vụ.

Việc xây dựng lực lượng nhân sự khoa học và công nghệ có chất lượng cao không chỉ giải quyết rào cản nguồn lực, tận dụng tư duy đột phá, chống chảy máu chất xám, mà còn có thể phát triển, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thái bền vững.

Đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm phát biểu thảo luận.

Xuất phát từ thực trạng hiện nay, để con người thực sự vừa là giải pháp ưu tiên hàng đầu, cũng vừa là giải pháp mang tính quyết định cho nhiệm vụ phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm đề nghị, dự thảo Nghị quyết cần có chính sách đãi ngộ đặc biệt như: Cơ chế tiền lương, thưởng hỗ trợ cho các nhà khoa học đầu ngành tương đương với các nước trong khu vực; triển khai các chương trình nghiên cứu trọng điểm, thu hút các chuyên gia đầu ngành của quốc tế.

Đồng thời, triển khai các chính sách đặc biệt dành cho đội ngũ nhà khoa học trẻ của lĩnh vực khoa học công nghệ.

Cụ thể, như hỗ trợ tài chính và cơ hội nghiên cứu, ưu tiên kinh phí nghiên cứu cho trí thức trẻ, trong đó quy định tối thiểu 30% ngân sách nghiên cứu khoa học và công nghệ từ các quỹ khoa học và công nghệ quốc gia và địa phương dành cho các nhà khoa học trẻ dưới 35 tuổi.

Hỗ trợ tài chính khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thông qua Quỹ Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trẻ; cung cấp vốn không hoàn lại, vốn vay ưu đãi cho các dự án nghiên cứu; ứng dụng công nghệ của trí thức trẻ, hỗ trợ chi phí đăng ký sở hữu trí tuệ.

Hoàng Phúc