18 nhịp cầu nối liền Thăng Long - Hà Nội

Những nhịp cầu nối bờ vui

Trong suốt hơn 1.000 năm xây dựng, phát triển, Hà Nội luôn được đánh giá là mảnh đất địa linh nhân kiệt nằm bên sông Hồng. Trong tâm thức người Hà Nội, sông Hồng không chỉ là dòng sông mẹ nuôi dưỡng con người, mà theo dòng chảy thời gian, sông Hồng đã tạo ra cả không gian văn hóa, bề dày lịch sử của đất nước, sự phồn thịnh của kinh thành Thăng Long xưa và Hà Nội ngày nay. Tuy nhiên, những lợi ích này cũng đi kèm theo với những giới hạn về không gian, địa lý khi bờ Nam có mật độ dân cư cao, sản xuất, thương mại sầm uất, kéo theo áp lực giao thông, ô nhiễm môi trường ngày càng nặng nề thì bờ Bắc lại còn rất nhiều tiềm năng chưa được khai thác hết.

Hệ thống hạ tầng giao thông khung của Hà Nội sẽ được xây dựng trên cơ sở chính là 7 tuyến vành đai lớn; quá nửa trong số đó cần các cây cầu vượt sông Hồng để đồng bộ toàn tuyến.

Cho đến thời điểm hiện tại, Thủ đô Hà Nội đang có 8 cầu qua sông Hồng gồm: Thăng Long, Chương Dương, Vĩnh Tuy giai đoạn 1, Thanh Trì, Nhật Tân, Vĩnh Thịnh, Long Biên, Văn Lang. Trong số này có 6 cây cầu ở các quận nội thành Hà Nội. Nhiều chuyên gia cho rằng, giữa hai bờ Nam - Bắc sông Hồng hiện còn thiếu những chiếc “bản lề định tuyến”, kết nối giao thông. Đó là những cây cầu vượt sông quy mô lớn, có năng lực đáp ứng cho sự phát triển hàng trăm năm tới

Từ thực tế này, trên cơ sở Quy hoạch giao thông vận tải đến năm 2030, tầm nhìn 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thủ đô Hà Nội sẽ được xây dựng thêm 10 cây cầu bắc qua sông Hồng. Mục tiêu, đến năm 2050, Hà Nội sẽ có 18 cây cầu đáp ứng nhu cầu giao thông của Thủ đô cũng như kết nối giao thông liên vùng.

Cụ thể, 10 cây cầu sẽ được xây dựng thêm là: Cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo, cầu Hồng Hà, cầu Mễ Sở (Vành đai 4), cầu Thăng Long mới (Vành đai 3), cầu Vĩnh Tuy (giai đoạn 2, đang xây dựng), cầu Thượng Cát, cầu Ngọc Hồi (Vành đai 3,5), cầu Phú Xuyên trên đường cao tốc Tây Bắc - Quốc lộ 5, cầu Vân Phúc (đường trục Bắc - Nam nối với tỉnh Vĩnh Phúc phục vụ giao thông liên tỉnh). Mỗi cây cầu đều mang đậm dấu ấn về khoa học, kĩ thuật, văn hóa, lịch sử của một thời đại nhất định, là biểu tượng kiến trúc đậm tính nghệ thuật.

Theo các chuyên gia đánh giá, trong giai đoạn hiện nay, Hà Nội cần nhất là 6 cây cầu vượt sông Hồng gồm: Tứ Liên, Thượng Cát, Vĩnh Tuy - giai đoạn 2; Trần Hưng Đạo, Hồng Hà, Mễ Sở. Trong đó, hiện mới chỉ có cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2 đang được gấp rút xây dựng, nâng cao năng lực thông hành cho cửa ngõ phía Đông Bắc Thủ đô, kết nối Vành đai 2 với Vành đai 3 và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Quốc lộ 5.

Định hình Hà Nội của tương lai

Hệ thống hạ tầng giao thông khung của Hà Nội sẽ được xây dựng trên cơ sở chính là 7 tuyến vành đai lớn; quá nửa trong số đó cần các cây cầu vượt sông Hồng để đồng bộ toàn tuyến. Hiện Hà Nội mới chỉ có Vành đai 3 được đầu tư khép kín, áp lực giao thông trên tuyến đã cao gấp 8 lần thiết kế. Tình trạng ùn tắc giao thông diễn ra phổ biến trong khu vực nội đô và các cửa ngõ.

Đơn cử như cầu Thượng Cát có vai trò quan trọng là lắp thêm một mảnh ghép liên kết Vành đai 3,5, góp phần giảm tải lưu lượng giao thông cho tuyến đường Vành đai 3 trong tương lai; tạo trục lõi để phát triển đô thị phía Tây Thanh phố. Khi hoàn thành, cầu Thượng Cát sẽ đảm bảo các điều kiện về hạ tầng giao thông vận tải phục vụ chuỗi đô thị dọc tuyến đường.

Còn cầu Tứ Liên sẽ tạo nên một mối liên kết từ các điểm du lịch khu vực Hồ Tây đến Cổ Loa (Đông Anh), hình thành một trục không gian cảnh quan văn hóa đô thị đặc sắc. Có thể nói, sự hiện diện của cầu Thượng Cát sẽ rút ngắn khoảng cách từ khu vực Bắc Từ Liêm, Hoài Đức đến Khu công nghiệp Bắc Thăng Long và Quốc lộ 5 kéo dài.

Còn hướng kết nối khu vực trung tâm Thành phố, từ Tây Hồ đến Đông Anh và cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên sẽ có cây cầu Tứ Liên với tổng chiều dài 3km, mặt cắt 29,5m; đường nối từ cầu đến cao tốc dài 9km đảm nhiệm. Bên cạnh đó, để sớm kết nối vành đai 4, Hà Nội đang có quyết tâm rất lớn để có thể khởi công trong năm nay, và để hoàn thành được tuyến vành đai này, cây cầu Hồng Hà giữ vai trò rất quan trọng, là mảnh ghép thiết yếu trên “trục lõi” từ cửa ngõ Tây - Bắc sang phía Nam Thủ đô. Đặc biệt, riêng cầu Trần Hưng Đạo còn được kỳ vọng sẽ góp thêm một lời giải cho bài toán giãn dân khu vực phố cổ thuộc quận Hoàn Kiếm khi nó kéo gần khoảng cách giữa khu vực trung tâm với các đô thị phía Bắc thuộc quận Long Biên và huyện Gia Lâm.

Nhiều chuyên gia còn cho rằng, áp lực đô thị hóa trong khu trung tâm Hà Nội đang căng cứng như một dòng nước lũ bị ngăn vây bởi “dải đập” sông Hồng. Do đó, Thành phố đang rất cần những cây cầu để khép kín các vành đai giao thông lớn, mở hướng phát triển về phía những vùng đất giàu tiềm năng như Đông Anh, Gia Lâm, Long Biên… Để hoàn thành kế hoạch này, từ nay đến năm 2030, Thành phố sẽ tập trung vào việc khép kín các Vành đai, bổ sung kết nối các tuyến hướng tâm và đặc biệt là xây dựng thêm một số cây cầu vượt sông Hồng, sông Đuống. Những cây cầu này là động lực góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và tốc độ đô thị hóa của bờ Nam sông Hồng.

Tuấn Dũng