Giáo viên nói gì về đề tham khảo kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông môn Ngữ văn?

Nhằm giúp giáo viên, học sinh tham khảo, sử dụng trong giảng dạy, học tập, chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023, ngày 1/3, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố đề thi minh họa các môn của kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Nhận xét về đề thi tham khảo môn Ngữ văn, Tiến sĩ Trịnh Thu Tuyết (Hệ thống giáo dục HOCMAI) cho rằng: Đề thi cơ bản vẫn giữ đúng cấu trúc và kiểu dạng câu hỏi như đề tham khảo năm 2022 và đề thi chính thức môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022.

Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022. (Ảnh: P.T)

Vẫn trong thời lượng 120 phút, đề thi giữ nguyên hai phần như cấu trúc đề thi THPT quốc gia/tốt nghiệp THPT từ năm 2017 tới nay: Phần Đọc hiểu (3 điểm), phần Làm văn (câu viết đoạn văn nghị luận xã hội 2 điểm, bài nghị luận văn học 5 điểm). Đó là cấu trúc quen thuộc, phù hợp với tâm lý, nhận thức của học trò.

Phần Đọc hiểu gồm ngữ liệu đọc hiểu là một đoạn thơ, nằm ngoài chương trình sách giáo khoa phổ thông, sau đó là 4 câu hỏi đọc hiểu, được phân loại theo các cấp độ nhận thức đã được giảm tải. Câu 1 hỏi về một yếu tố thuộc hình thức văn bản (thể thơ). Câu 2 hỏi một chi tiết nội dung: “Chỉ ra những từ ngữ diễn tả đời sống nghèo khó, vất vả của người mẹ” trong đoạn thơ 5 câu.

Câu 3 chạm vào mức độ thông hiểu khi yêu cầu “Nêu nội dung của hai dòng thơ”. Với câu hỏi này, theo Tiến sĩ Trịnh Thu Tuyết, hoàn toàn có thể kết hợp hai mức độ thông hiểu và vận dụng nếu yêu cầu thí sinh xác định, phân tích hiệu quả biểu đạt, biểu cảm của biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ, từ đó các em vẫn tìm ra nội dung, nhưng có vấn đề cụ thể để suy ngẫm và câu trả lời có thể đem tới sự hứng thú, chất lượng hơn là cách trả lời chung chung.

Câu 4 là câu hỏi vận dụng cao khi yêu cầu “Nhận xét về hình ảnh dân tộc Việt Nam trong đoạn trích” - tính chất khái quát phù hợp với mức độ vận dụng cao, nhưng có thể khó tránh khả năng xuất hiện những câu trả lời “như mẫu”.

Phần Làm văn, câu nghị luận xã hội vẫn không thay đổi với yêu cầu viết một đoạn văn khoảng 200 chữ. Nội dung nghị luận vẫn là một khía cạnh của vấn đề có mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ với nội dung ngữ liệu của phần Đọc hiểu trước đó. Đó cũng là những kỹ năng đã quá quen thuộc với học trò trong quá trình ôn luyện của cả cấp học THPT. “Tinh thần vượt khó” cũng là vấn đề quen thuộc với học trò.

Câu nghị luận văn học chiếm quỹ điểm cao nhất, 5 điểm, cũng là dạng bài mang tính truyền thống, được thầy trò cấp THPT đầu tư rất nhiều tâm huyết, thời gian…

Theo đề tham khảo năm nay, vấn đề xác định phạm vi kiến thức và kỹ năng trong câu nghị luận văn học khá rành mạch khi đặt ra yêu cầu trong hai ý của câu lệnh: Phân tích đoạn thơ tứ bình trong Việt Bắc và nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích. Cả hai yêu cầu trong câu lệnh đều là những nội dung kiến thức cơ bản của đoạn trích Việt Bắc, câu nghị luận văn học theo hướng này sẽ không hề làm khó thí sinh.

Nhìn chung, đề tham khảo môn Ngữ văn không có thay đổi đột biến nào so với mô hình đề thi mấy năm nay. Đó sẽ là những định hướng đem lại sự yên tâm, cảm giác an toàn cho thầy và trò các trường phổ thông trong thời gian ôn luyện sắp tới.

T.P