Ngọt thơm vị bánh gio mật

Hà Nội những ngày cuối năm tiết trời thật lạnh. Cái lạnh của ngày đông giao với hơi thở của mùa xuân như một chất xúc tác diệu kỳ luồn lách qua từng nụ đào, nương ngô, bãi mía. Sức sống mới được ươm mầm, rồi chợt bùng lên mạnh mẽ qua những đọt cây xanh non mơn mởn.

Tôi đi xe chầm chậm ngang phố, bất giác, mùi mật mía của nhà ai được làn gió xộc vào mũi. Thứ dư vị ngọt ngào ấy gợi cho tôi những ký ức về bánh gio mật.

Bánh gio hay bánh gio mật kỳ thực chỉ tên gọi thôi cũng đủ để thấy được sự độc đáo và chân phương. Tôi thích bánh gio mật phần vì nó thuần Việt, phần khác là bởi bánh có sắc trong suốt như màu hổ phách, nhìn ngon mắt mà cũng rất đẹp.

Bánh gio mật - thức quà quê dân giã.

Thuở bé thơ, ở cuối ngõ nhà tôi có bác Hương chuyên gói bánh gio. Bác Hương là người làng tôi nhưng đi lấy chồng xa mãi mạn Đan Phượng. Chẳng biết hôn nhân của bác ra sao, tôi chỉ nhớ chừng năm tôi mười tuổi thì bác và cô con gái dọn về làng. Bác làm bánh gio ngon nức tiếng. Ngày nào bác cũng gói bánh mang ra chợ bán. Đến chợ, chỉ một loáng là mẻ bánh bán hết. Đôi lúc thẩn thơ tôi nghĩ, tại sao cuộc đời bác chẳng được vẹn tròn. Bánh bác thì ngon mà cuộc đời bác thì buồn. Nỗi buồn cô đơn hằn lên trên khóe mắt của bác.

Tôi hay chạy sang nhà bác chơi vì thế cũng ít nhiều nhớ được cách bác làm bánh. Đầu tiên là thu thập nhiều vỏ bưởi, vỏ đỗ, vỏ từ thân cây sắn và rất nhiều quả xoan đào rồi đốt tất cả thành tro. Những nắm tro được bác Hương tỉ mẩn vun nhỏ trong một chiếc chậu sành. Sau khi sàng, đãi tro để lấy phần tinh mịn nhất, tôi thấy bác ngâm chút nước vôi trong vào nước lọc và đổ vào chậu sành. Đợi cho nước lọc và tro quện lại với nhau thì lại có khâu lọc bã tro và gạn nước từ tro ra thành một thứ nước màu vàng sậm.

Gạo làm bánh gio cũng là loại ngon, nếu dùng nếp cái hoa vàng là tròn vị hơn cả. Những hạt gạo được bác Hương ngâm nước cho căng tròn rồi để ráo. Sau đó, bác pha một bát nước tro tinh chất với nước lọc rồi trộn vào với gạo nếp.

Trộn đều tay đến khi gạo và nước tro quyện vào nhau xong tất thảy thì bác gói vào chiếc lá dong và buộc cố định. Cả một rổ chất đầy bánh gio được bác Hương cho vào nồi luộc chín. Những chiếc bánh gio thơm mùi gạo nếp khi chấm với mật mía toát lên vị thanh mát, có thể ăn hoài không ngán, cũng không bị nặng bụng.

Trong không khí giao mùa, chiều nay tôi mua được một túm bánh gio. Ngồi quây quần bên vợ và hai con nhỏ, cùng nhâm nhi từng miếng bánh tôi như thấy lại vị thanh mát đến nơi đầu lưỡi, rồi vị ngọt lịm của mật mía, quyện cùng vị dẻo của gạo nếp. Tất cả những dư vị ấy lẩn quấn trong miệng thanh nồng và ngọt ngào. Hương vị đồng quê khiến tôi chợt thấy nao lòng. Ngày Tết tôi sẽ ghé thăm bác Hương. Nhất định là vậy.

Đinh Luyện