Cần sớm có hành lang pháp lý để quản lý thuốc lá thế hệ mới

Ngày 24/11/2022, Báo Pháp luật Việt Nam, Bộ Tư pháp đã tổ chức hội thảo “Tháo gỡ quan ngại để quản lý thuốc lá thế hệ mới”.

Tham dự hội thảo có ông Đinh Dũng Sỹ - Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ; ông Lê Đại Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp; ông Nguyễn Hồng Ngọc, Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Văn phòng Quốc hội; ông Nguyễn Triết - Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam; bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; cùng đại diện một số cơ quan, bộ, ngành liên quan.

Thuốc lá thế hệ mới chưa được quản lý trên thực tế

Phát biểu tại hội thảo, ông Đinh Dũng Sỹ, Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ cho biết, từ năm 2017, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, tổ chức liên quan nghiên cứu xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 67/2013/NĐ-CP về một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Ông Đinh Dũng Sỹ phát biểu tại hội thảo.

Tuy nhiên, đến nay, dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 67/2013/NĐ-CP vẫn chưa được hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành. Do đó, cần sớm thống nhất các nội dung còn ý kiến khác nhau và trình Chính phủ trong thời gian sớm nhất.

Liên quan đến việc sửa đổi Nghị định thay thế Nghị đinh 67/2013/NĐ-CP, ông Cao Trọng Quý - Trưởng phòng Công nghệ Thực phẩm, Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết: Tháng 10/2022 vừa qua, Lãnh đạo Bộ Công Thương và Lãnh đạo Bộ Y tế đã làm việc với các đơn vị liên quan để hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị định để báo cáo Chính phủ ban hành Nghị định theo chỉ đạo tại Công văn số 8564/VPCP-CN ngày 23/11/2021 của Văn phòng Chính phủ.

Theo ông Quý, với xu thế hội nhập về mọi mặt như hiện nay, việc trên thị trường xuất hiện những sản phẩm thuốc lá mới là điều không thể tránh khỏi. Tại hội thảo hôm nay, chúng tôi mong muốn vấn đề chính sách đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được thúc đẩy nhanh chóng hơn.

Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp - ông Lê Đại Hải nhìn nhận, mặc dù định nghĩa thuốc lá trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có thể bao hàm cả thuốc lá điện tử, nhưng thuốc lá thế hệ mới vẫn là mặt hàng chưa được quản lý trên thực tế.

Theo ông Hải, cần cân nhắc sửa đổi, bổ sung thêm quy định quản lý thuốc lá thế hệ mới rõ ràng trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hướng dẫn. Trong đó, cần đặc biệt chú ý đến điều kiện nhập khẩu, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; kiểm soát sản lượng tiêu thụ thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá; xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống tác hại của thuốc lá. Ngoài ra, cần chú ý đến việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá thế hệ mới.

Ông Lê Đại Hải cho biết, thuốc lá thế hệ mới vẫn là mặt hàng chưa được quản lý trên thực tế.

Hiện nay, Bộ Công Thương được giao chủ trì sửa đổi, bổ sung Nghị định 67 về kinh doanh thuốc lá. Nghị định này đã được Bộ Tư pháp thẩm định và đang trong quá trình hoàn thiện để trình Chính phủ xem xét ban hành. Qua nghiên cứu Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, ông Hải cho rằng, các cơ quan có liên quan, đặc biệt là Bộ Công Thương có thể nghiên cứu, bổ sung nội dung về quản lý thuốc lá thế hệ mới vào trong Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 67.

Cần sớm hoàn thiện đề xuất quản lý thuốc lá thế hệ mới

Trong tham luận gửi đến hội thảo, ông Lê Thành Hưng - Phó Trưởng phòng Tiêu chuẩn nông nghiệp thực phẩm, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Bộ Khoa học - Công nghệ cho biết, thuốc lá làm nóng là sản phẩm có điếu thuốc được chế biến từ thuốc lá, tách riêng với thiết bị làm nóng, có thể được xác định là dạng khác của thuốc lá. Bộ Khoa học - Công nghệ thống nhất với đề xuất của Bộ Công Thương là việc quản lý thuốc lá làm nóng cần thực hiện theo Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật hiện hành.

Toàn cảnh hội thảo.

“Đến nay, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau xoay quanh việc cấm hay cho phép lưu hành mặt hàng thuốc lá thế hệ mới, riêng tôi thì cho rằng không nên cấm” là ý kiến của bà Nguyễn Quỳnh Liên - Trưởng ban Dân chủ Pháp luật, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Theo bà Liên, người hút thuốc hợp pháp có quyền bình đẳng và được pháp luật tạo điều kiện để tiếp cận những sản phẩm chính danh, chất lượng trong chăm sóc sức khỏe khi có nhu cầu được chuyển đổi sang thuốc lá thế hệ mới ít tác hại hơn thuốc lá điếu. Đáng tiếc, những điều luật bảo vệ con người này dường như đang bị “bỏ quên” trong trường hợp thuốc lá thế hệ mới, khiến người hút thuốc phải đối mặt với nhiều nguy cơ về hệ lụy không mong muốn.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên cho rằng không nên cấm mặt hàng thuốc lá thế hệ mới.

“Tôi hy vọng các Bộ, ngành liên quan phải có sự phối hợp chặt chẽ để sớm chấm dứt tình trạng chậm trễ quản lý như hiện nay. Đặc biệt là Bộ Công Thương với nhiệm vụ chủ trì về đề xuất quản lý thuốc lá thế hệ mới, sớm hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ”, bà Liên nói.

Từ góc nhìn thực tiễn, ông Đoàn Ngọc Toàn - Phó Đội trưởng Đội Kiểm soát Chống buôn lậu Hàng giả và Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ - Cục Điều tra Chống buôn lậu - Tổng cục Hải quan cho biết, theo hướng dẫn của Bộ Công Thương thì các mặt hàng thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá điếu loại không cháy, sử dụng cho tẩu IQOS (tẩu rời) và tương tự chưa được nhập khẩu vào Việt Nam.

Do đó, hành vi nhập khẩu, mang theo các mặt hàng thuốc lá điện tử, thuốc lá điếu loại không cháy vào Việt Nam dưới mọi hình thức không khai báo hải quan đều bị bắt giữ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Cụ thể đầu năm 2021 cơ quan hải quan bắt giữ 2.300 điếu thuốc lá điện tử tại cửa khẩu Tân Thanh - Lạng Sơn. Gần đây, các lực lượng chức năng của Cục Điều tra chống buôn đã bắt giữ xử lý gần 394 cây thuốc lá điếu điện tử mang vào Việt Nam qua đường hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất...

Ông Toàn cho rằng, mặt hàng thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng rất cần có chính sách quản lý thống nhất, phù hợp. Hiện nay, cơ quan hải quan đang phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương để thống nhất các quy định liên quan đến việc quản lý mặt hàng này.

Phương Thảo