Nợ bảo hiểm xã hội - Kỳ 1: Nợ đọng BHXH “khối u” vẫn còn nhức nhối

16:01 | 29/07/2022
Chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động, từ lâu đã trở thành “căn bệnh” đặc hữu, khiến các cơ quan chức năng “đau đầu” xử lý. Thậm chí, nhiều người còn ví von nó như một “khối u ác tính” gây nhức nhối trên thị trường lao động - việc làm. Trong đó, thực trạng này không chỉ diễn ra đối với các doanh nghiệp trong nước, mà đã lan ra cả những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của người lao động, và tính tôn nghiêm của pháp luật.
Quyền lợi hợp pháp, chính đáng của 16.962 lao động đang bị vi phạm Hà Nội: Xử lý nghiêm sau thanh tra các đơn vị nợ bảo hiểm xã hội Nhiều doanh nghiệp nợ đóng bảo hiểm xã hội từ 6-24 tháng

Điểm mặt những “đại gia” chây ì nợ BHXH

Một trong những quyền lợi chính đáng, hợp pháp mà người lao động được hưởng sau khi ký kết hợp đồng lao động với doanh nghiệp, đó là việc được hưởng quyền lợi về BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN),... Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không ít đơn vị, doanh nghiệp sử dụng lao động còn nợ đọng BHXH kéo dài, thậm chí cố tình chây ì, trốn đóng BHXH làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với người lao động, nhất là khi người lao động bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động,…

Theo số liệu của BHXH thành phố Hà Nội, tính đến ngày 30/6/2022 (số liệu lấy ngày 6/7/2022), tổng số đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH từ 1 tháng trở lên là 47.633; trong đó, tổng số tiền nợ đọng BHXH, BHYT là 4.904,4 tỷ đồng; số tiền nợ phải tính lãi là 1.822,6 tỷ đồng. Mặc dù cơ quan BHXH thành phố Hà Nội thường xuyên đôn đốc, thanh tra, kiểm tra các đơn vị, doanh nghiệp để thu hồi công nợ; tuy nhiên, bên cạnh những doanh nghiệp thực sự gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, thậm chí phải tuyên bố phá sản, thì nhiều doanh nghiệp vẫn cố tình chây ỳ, hoặc đóng đối phó theo kiểu “nhỏ giọt”.

“Tiêu biểu” trong danh sách các đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH của BHXH thành phố Hà Nội có thể thấy, bên cạnh những doanh nghiệp tư nhân nhỏ, với số lượng lao động một vài người, thì cũng xuất hiện rất nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn có tiếng,… nhưng vẫn nằm trong danh sách các đơn vị nợ đọng BHXH. Đáng chú ý, một số doanh nghiệp có số nợ đọng BHXH lớn, thời gian nợ kéo dài trên 10 năm, thậm chí đã được thanh kiểm tra nhiều lần, nhưng vẫn không chấp hành nghiêm kết luận thanh tra.

Đứng đầu trong danh sách nợ đọng BHXH là Công ty Cổ phần Anh ngữ APAX (trụ sở tại tầng 10, Tòa nhà 14 Láng Hạ, Đống Đa, Hà Nội), đơn vị có số lao động là 440 người, nhưng số tháng nợ đọng BHXH là 29 tháng, với tổng số tiền nợ đọng BHXH là 48.193.290.558 đồng. Tiếp ngay sau đó là cái tên quen thuộc, Công ty Cổ phần LILAMA3 (phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm), đơn vị tuy chỉ có 69 lao động, nhưng số tháng nợ đọng BHXH lên đến 97 tháng, với tổng số tiền nợ đọng là 41.655.394.636 đồng. Bên cạnh đó còn có các đơn vị lớn, uy tín như Công ty Cổ phần Cầu 12, địa chỉ tại phường Phúc Đồng, Long Biên, số tháng nợ đọng BHXH lên đến 65 tháng, tổng số tiền nợ đọng BHXH là 29.777.683.572 đồng...

Quẩn quanh lý do...

Từ những số liệu thống kê trên cho thấy, việc các doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng BHXH sẽ kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với người lao động. Đặc biệt, bên cạnh các chế độ như thai sản, ốm đau, hưu trí, tử tuất,… người lao động không được hưởng, thì còn nhiều các chế độ khác như chính sách hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, BHTN, BHYT, người lao động cũng sẽ gặp khó khi làm thủ tục để hưởng các chế độ này.

Nợ bảo hiểm xã hội - Kỳ 1: Nợ đọng BHXH “khối u” vẫn còn nhức nhối
Người lao động khi bị doanh nghiệp nợ, trốn đóng BHXH

Trong khi đó, một trong những nguyên nhân được các doanh nghiệp nằm trong danh sách nợ đọng BHXH đưa ra đó là do tác động của suy thoái kinh tế, thậm chí không ít doanh nghiệp còn viện dẫn lý do ảnh hưởng của dịch Covid-19 để chậm đóng, trốn đóng BHXH cho người lao động.

Không thể phủ nhận đại dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực đến tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, khiến một số doanh nghiệp gặp khó khăn. Nhưng bên cạnh đó, không ít doanh nghiệp dù không bị tác động hoặc đã phục hồi sản xuất trở lại, cũng mượn cớ này để chây ỳ đóng BHXH, BHYT. Không những vậy, nhiều doanh nghiệp còn cố tình lợi dụng kẽ hở của cơ chế, chính sách BHXH, chế tài xử lý việc nợ chậm đóng BHXH còn nhẹ và chưa nghiêm để trốn đóng, hoặc chiếm dụng BHXH của người lao động.

Đề cập đến vấn đề nợ đọng BHXH, luật sư Hoàng Văn Sản - Giám đốc Công ty Luật TNHH Tùng Sơn cho rằng, nguyên nhân của tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN là do tính tuân thủ pháp luật của nhiều doanh nghiệp sử dụng lao động chưa tốt, nhất là ở nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong khi đó, hầu hết các doanh nghiệp lại quá thiên về lợi nhuận, cố tình không đóng, chây ỳ nộp tiền BHXH, BHTN, BHYT làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động. Thậm chí, việc nợ đọng BHXH còn diễn ra ngay ở các đơn vị hành chính sự nghiệp có thụ hưởng ngân sách Nhà nước, khiến thực trạng nợ, chậm đóng BHXH trở nên phức tạp hơn.

Ngoài ra, một trong những nguyên nhân cố hữu đó chính là việc một bộ phận không nhỏ người lao động vì công ăn việc làm, thu nhập nên không đấu tranh để bảo vệ quyền lợi về BHXH, BHTN, BHYT của mình. Cùng đó, chế tài xử lý vi phạm chưa đủ mạnh cũng là một nguyên nhân dẫn đến việc các đơn vị, doanh nghiệp cố tình nợ, trốn đóng BHXH, BHTN, BHYT cho người lao động.

Đỗ Đạt

© 2021 Ghi rõ nguồn "laodongthudo.vn" khi phát hành lại thông tin từ website này