Tiêm mũi nhắc lại vắc xin Covid-19: Cần sự đồng thuận của người dân

52,8% số ca tử vong do Covid-19 vì chưa tiêm vắc xin

Tại Việt Nam, chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 được triển khai rộng khắp hơn 1 năm qua với hơn 228 triệu mũi tiêm đã được tiêm chủng. Công tác bảo đảm an toàn tiêm chủng luôn được ưu tiên tại tất cả các cơ sở y tế, góp phần hiệu quả trong công tác phòng, chống dịch, giúp giảm rõ rệt ca mắc bệnh, nhập viện, nặng và tử vong.

Tiêm vắc xin phòng bệnh Covid-19 cho trẻ em.

Mặc dù số ca mắc và tử vong do Covid-19 trên cả nước hiện nay đã có xu hướng giảm rõ rệt nhưng các địa phương vẫn tiếp tục ghi nhận những trường hợp phải điều trị tại bệnh viện do tình trạng mắc bệnh nặng và vẫn ghi nhận các ca tử vong do Covid-19; nhiều người phải điều trị những biến chứng hậu Covid-19.

Theo Tiến sĩ Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh cho biết: Trong số 32.212 trường hợp tử vong do Covid-19 tại Việt Nam, có tới 52,8% số ca tử vong là chưa tiêm vắc xin phòng Covid-19; 29,8% đã tiêm 1 mũi, hoặc 2 mũi vắc xin và chỉ có 7,3% đã tiêm 3 mũi. “Số liệu này một lần nữa khẳng định tính cần thiết phải thực hiện tiêm mũi nhắc lại lần 1 (mũi 3) cho những người đã hoàn thành 2 mũi tiêm cơ bản”, ông Vương Ánh Dương cho biết.

Trong thời gian qua, ngành Y tế các cấp đang nỗ lực, cố gắng hoàn thành mục tiêu triển khai tiêm nhắc lần 1 (mũi 3), đồng thời với triển khai tiêm nhắc lần 2 (mũi 4) từ tháng 5/2022 theo chỉ đạo của Chính phủ. Tại các điểm tiêm chủng luôn bảo đảm tính sẵn có của vắc xin Covid-19. Ngành Y tế tại các địa phương đã nỗ lực đưa vắc xin đến gần với người dân.

Về tiêm vắc xin cho trẻ từ 12 đến 17 tuổi, hiện nay các địa phương đang xây dựng kế hoạch và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sớm triển khai tiêm chủng mũi 3 (mũi nhắc lại) vắc xin Covid-19 cho đối tượng này. Một số địa phương đã bắt đầu triển khai kế hoạch tiêm trong tuần vừa qua, toàn quốc có hơn 160 nghìn trẻ trong độ tuổi này được tiêm mũi 3 an toàn.

Tính đến ngày 23/6/2022, cả nước có hơn 5,4 triệu trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi (48,1%) được tiêm ít nhất 1 liều vắc xin phòng Covid-19 và hơn 1,4 triệu trẻ đã hoàn thành 2 mũi tiêm an toàn. Đến nay, số người đã tiêm nhắc lần 2 (mũi 4) trên toàn quốc là hơn 2,8 triệu người, bảo đảm an toàn tiêm chủng. Tuy nhiên, Bộ Y tế nhấn mạnh, với tình hình dịch Covid-19 hiện nay ở Việt Nam và việc triển khai tiêm mũi 3 mới đạt tỷ lệ trên 65% ở người từ 18 tuổi trở lên, đây là thời điểm phù hợp và cần thiết để tiêm nhắc mũi thứ 4.

Trước tình hình số ca nhiễm Covid-19 giảm mạnh, tỷ lệ tử vong giảm thấp, cuộc sống quay trở lại bình thường, nhiều người dân đã xuất hiện tâm lý chủ quan, từ chối không đi tiêm vắc xin tại nhiều địa phương. Nhiều người dân đã mắc Covid-19 không đồng ý tiêm các mũi vắc xin tiếp theo do nghĩ đã được miễn dịch bảo vệ, cho rằng liều bổ sung, liều nhắc lại là không cần thiết.

Cả nước hiện có hơn 15 triệu người (khoảng 22,3%) đã tiêm mũi bổ sung vắc xin phòng Covid-19, nhiều người trong số này không muốn tiêm mũi nhắc lại tiếp theo. Trong khi đó, theo hướng dẫn của Bộ Y tế, liều tiêm bổ sung thuộc liều tiêm cơ bản và không phải là liều tiêm nhắc lại.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Vệ sinh dịch tễ Trung ương, đối với biến chủng Omicron, hiệu quả bảo vệ của vắc xin giảm rất nhanh do nồng độ kháng thể cần thiết để trung hòa vi rút ở mức cao hơn so các biến chủng virus SARS-CoV-2 trước đây. Do vậy những người đã tiêm mũi cơ bản, nếu không tiêm mũi nhắc vẫn có nguy cơ mắc bệnh.

Mắc Covid-19 không được coi là đã tiêm một mũi vắc xin

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, người tái nhiễm vẫn có nguy cơ mắc bệnh mức độ nghiêm trọng và phải điều trị hồi sức tích cực. Bên cạnh đó, hội chứng hậu Covid-19 - một trong những hội chứng có biểu hiện triệu chứng đa dạng, phức tạp nhất và vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu trên thế giới. Theo thông báo trong tháng 6/2022 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khu vực Tây Thái Bình Dương, khoảng 60% trường hợp mắc bệnh bị hậu Covid-19 và 30% phải nhập viện điều trị hậu Covid-19.

“Theo kết quả của một số nghiên cứu gần đây, những người đã tiêm vắc xin liều cơ bản và bị mắc Covid-19, miễn dịch bắt đầu giảm ở tuần 10-19 sau tiêm. Nếu những người này được tiêm nhắc lại vắc xin phòng Covid-19 thì sẽ khôi phục khả năng miễn dịch, duy trì hiệu lực bảo vệ trước nguy cơ nhiễm vi rút SARS-CoV-2”, bà Dương Thị Hồng nhấn mạnh.

Các chuyên gia y tế cũng cho biết, kết quả nghiên cứu tại Pháp cho thấy, nếu được tiêm liều nhắc lại, những người này được bảo vệ khỏi tái nhiễm vi rút lên đến 81%. Kết quả nghiên cứu tại Hoa Kỳ cho thấy, những người từng mắc Covid-19 nếu chỉ tiêm 2 liều thì hiệu quả phòng nhập viện do tái nhiễm là 34,6%, nhưng nếu được tiêm liều nhắc lại thì hiệu quả này lên đến 67,6%. Việc tiêm các mũi nhắc lại (mũi 3, mũi 4) vắc xin phòng Covid-19 là cần thiết nhằm bảo vệ người đi tiêm không bị mắc bệnh, đặc biệt là tránh nguy cơ bị bệnh nặng và tử vong do Covid-19, trong điều kiện xuất hiện các biến chủng mới.

Cũng theo Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết, qua báo cáo từ cơ sở cho thấy, hiện có một bộ phận không nhỏ người dân thờ ơ không đi tiêm mũi vắc xin Covid-19 nhắc lại, vì chủ quan khi nghĩ đã mắc Covid-19 sau khi tiêm mũi thứ 3 là an toàn. Theo bà Dương Thị Hồng, tâm lý chủ quan của người dân là rất nguy hiểm, nó sẽ làm giảm miễn dịch cộng đồng và dịch bệnh có thể bùng phát trở lại.

“Việc đã tiêm mũi 3, sau đó mắc Covid-19 không được coi như đã tiêm thêm một mũi vắc xin. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, khi mắc Covid-19, cơ thể có sinh ra kháng thể, nhưng nó sẽ giảm dần sau 3-4 tháng. Do vậy, dù đã tiêm 3 mũi, cùng với mắc Covid-19 thì vẫn phải tiêm mũi nhắc lại (mũi 4)”- bà Dương Thị Hồng phân tích.

Đồng quan điển trên, Cục trưởng Y tế dự phòng Phan Trọng Lân cho biết, vi rút SARS-CoV-2 luôn biến hóa khôn lường và hiệu quả vắc xin giảm dần theo thời gian. "Vi rút SARS-CoV-2 biến hóa khôn lường. Qua các đợt dịch tại Việt Nam, thậm chí trong giai đoạn lưu hành biến thể Omicron đã ghi nhận 5 biến thể phụ cho thấy, những biến đổi này gần như cơ bản không lường được", ông Phan Trọng Lân nói.

Chuyên gia này nhấn mạnh, hiện nay chưa biết được kháng thể nào có thể bảo vệ được trước Covid-19 vì việc đánh giá miễn dịch tế bào không đơn giản. Nhưng những so sánh cho thấy, người đã tiêm vắc xin, đã mắc thì kháng thể tăng rất cao, kháng thể bảo vệ lâu hơn với người chưa tiêm. Khi chưa khống chế hoàn toàn được dịch Covid-19 và vẫn còn nguy cơ xuất hiện các biến chủng mới của vi rút SARS-CoV2, liều tiêm nhắc lại thực sự cần thiết giúp duy trì khả năng bảo vệ trước nguy cơ mắc bệnh, chuyển bệnh nặng và tử vong do Covid-19.

Tới đây, có nhiều hướng dẫn của Bộ Y tế về việc tiêm mũi 4 cho nhóm người nguy cơ, tiêm nhắc lại cho các cháu 12-17 tuổi. Đại diện Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương khẳng định, hiện nay các viện sẽ sử dụng hiệu quả số vắc xin đang dự trữ ở kho quốc gia, kho tại các khu vực. Nhưng quan trọng nhất là người dân phải đồng thuận đi tiêm nhắc lại, cho con em tiêm chủng để không tồn vắc xin, không có tình trạng buộc phải hủy vắc xin./.

Minh Khuê