“Mảnh đất màu mỡ” cho tội phạm mạng

Nhiều phiền toái và rủi ro

Thời gian qua, Công an thành phố Hà Nội đã ghi nhận nhiều trường hợp người dân phản ánh bị lừa đảo khi thực hiện vay tiền qua app hoặc qua thẻ ATM. Đáng chú ý, nhiều người bị dụ dỗ vay tiền trên nhiều app và dễ dàng mắc bẫy. Các đối tượng lừa đảo lấy thông tin của khách hàng sau đó liên hệ để giới thiệu về những app vay tiền khác với nhiều lời mời hấp dẫn: Được miễn lãi suất trong lần đầu vay, vay tiền không cần chứng minh thu nhập, không cần thế chấp…Tuy nhiên, sau khi giải ngân, khách hàng sẽ không nhận được toàn bộ số tiền vay mà chỉ nhận được một phần hoặc không nhận được đồng nào. Khi khách hàng đã không thể chi trả thì chúng sẽ gửi link tải app khác để tiếp tục vay tiền trả nợ. Cứ thế, khách hàng vướng vào vòng luẩn quẩn và ôm một khoản nợ lớn hơn ban đầu rất nhiều.

Đối tượng phạm tội bị bắt giữ trong vụ việc lừa đảo 200 triệu đồng.

Các thủ đoạn dụ dỗ trên được đưa ra trong bối cảnh nhiều người mất việc làm, giảm thu nhập nghiêm trọng sau đại dịch Covid-19. Nhiều người trở thành nạn nhân từ các cuộc gọi, mạo danh giả mạo nhân viên ngân hàng. Lật mở hồ sơ một vụ án, Trung tá Phan Anh Tú - Đội trưởng Đội Điều tra tổng hợp Công an quận Đống Đa (Hà Nội) kể lại câu chuyện người phụ nữ đã “sập bẫy” đối tượng lừa đảo. Cụ thể, chị T trong quá trình thao tác trên ứng dụng ngân hàng đã chuyển nhầm 23 triệu đồng cho một tài khoản khác. Lúc này, vì lo lắng nên chị đã lên mạng đăng bài viết nhờ bạn bè tìm cách lấy lại tiền đã chuyển nhầm. Một lúc sau, chị T liên hệ với tổng đài của ngân hàng thông báo việc chuyển nhầm tiền. Khoảng 15 phút sau, ngân hàng đã thực hiện thủ tục tra soát và tài khoản của chị T nhận lại số tiền nói trên.Tuy nhiên, chính việc đăng thông tin cá nhân lên mạng xã hội Facebook của chị T đã bị đối tượng phạm tội lợi dụng để thực hiện hành vi lừa đảo. Sau khi nhận được một cuộc gọi lạ tự xưng là nhân viên ngân hàng yêu cầu chị xác nhận đã nhận lại được tiền. Do nghĩ đây là các bước thủ tục cần thiết của ngân hàng trong việc giao dịch nên chị T đã tin tưởng thực hiện theo. Nhưng sau đó, chị T tá hỏa khi thấy tài khoản ngân hàng “bay” mất 200 triệu đồng.

Trung tá Phan Anh Tú cho biết, việc sử dụng thông tin cá nhân không được bảo mật hoặc thông tin cá nhân được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội đã và đang tạo điều kiện, cơ hội thuận lợi để kẻ xấu có thể tìm kiếm, sử dụng nhằm trục lợi và thực hiện các mục đích xấu khác. Tình trạng rò rỉ thông tin cá nhân, hình ảnh trên không gian mạng đang là mối lo chung của nhiều cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dùng mạng Internet.

Thận trọng khi cung cấp thông tin

Theo báo cáo của Cục an ninh mạng (Bộ Công an), với trên 70 % dân số sử dụng Internet và thời gian sử dụng Internet trung bình của người Việt lên tới gần 7 giờ/ngày, có thể thấy, người sử dụng sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ mất an toàn thông tin. Để lộ thông tin cá nhân trên không gian mạng là một trong những điều kiện thuận lợi thúc đẩy hoạt động phạm tội và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Cùng với đó, hiện nay có nhiều người dân vô tư chia sẻ hình ảnh, thông tin cá nhân như: Căn cước công dân, chứng minh nhân dân, địa chỉ nơi ở, học tập, làm việc; hình ảnh cá nhân... lên các trang mạng xã hội. Việc này tiềm ẩn nguy cơ lộ, lọt thông tin cá nhân vào tay kẻ xấu. Từ đó, các đối tượng xấu có thể sử dụng những thông tin này để lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc dùng vào những việc làm không chính đáng.

Việc bị lộ thông tin cá nhân là rất nguy hiểm. Người bị lộ thông tin có thể gặp phiền toái khi phải tiếp nhận những tin nhắn, email quảng cáo hay các cuộc gọi chào mời mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Đáng lo ngại hơn, thông tin cá nhân sẽ bị sử dụng cho mục đích tội phạm. Các đối tượng có thể hack vào tài khoản cá nhân để chiếm đoạt tiền, thậm chí làm giả căn cước công dân, chứng minh nhân dân, từ đó mạo danh để đi thực hiện hành vi xấu hoặc mở tài khoản ngân hàng để chuyển tiền từ việc phạm tội mà có.

Đối chiếu các văn bản luật, Luật sư Phạm Hải Long (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho biết, hành lang pháp lý trong lĩnh vực an ninh mạng còn thiếu và chưa đáp ứng được thực tiễn trước sự biến đổi nhanh chóng của không gian mạng cũng như tình hình tội phạm mạng diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp. Nhận thức về an ninh mạng và kỹ năng sử dụng mạng Internet an toàn của người sử dụng còn thấp, tạo điều kiện cho các loại hình tội phạm mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao lợi dụng, khai thác thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại lớn cho người sử dụng. Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển như hiện nay, thông tin cá nhân của mỗi người dân giống như một loại tài sản mà chúng ta cần phải bảo vệ. Bởi trên thực tế, việc để lộ lọt thông tin cá nhân không chỉ đối diện với những phiền phức mà cả những hệ lụy khôn lường khác, nhất là những thông tin này rơi vào tay các đối tượng xấu./.

Minh Phương