Giải pháp nào khắc phục điệp khúc “được mùa mất giá” chưa có hồi kết

Chiều ngày 7/6, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội đã bắt đầu hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn đối với các thành viên Chính phủ. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan là thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV. Có 53 đại biểu đăng ký chất vấn.

"Không có vấn đề" chính là vấn đề lớn nhất. Nhận diện phát hiện vấn đề không chỉ không thể chỉ từ trong nội bộ một tổ chức vì vốn dĩ tổ chức ít nhiều còn quán tính khôn cứng, khó có thể vận hành, điều chỉnh linh hoạt, kịp thời với những yêu cầu đa dạng, thay đổi liên tục từ đời sống thực tiễn. Do đó, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng phiên chất vấn hôm nay không chỉ dừng lại là câu hỏi và trả lời, chất vấn và giải trình còn là dịp để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lắng nghe, ghi nhận, phát hiện thêm những vấn đề đã tồn tại từ lâu và cả những vấn đề mới phát sinh từ thực tế cuộc sống sinh động và vận động không ngừng.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV.

Đặt câu hỏi chất vấn tại phiên họp, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) cho rằng, sản xuất nông nghiệp có thể khẳng định là thế mạnh, là cứu cánh cho nền kinh tế - xã hội nước ta trong những điều kiện, tình huống khó khăn. Tuy nhiên tình trạng nông nghiệp có phát triển nhưng đời sống của người nông dân chưa cao; tình trạng được mùa mất giá và những cuộc giải cứu nông sản chưa có hồi kết; giá vật tư đầu vào liên tục tăng cao, sản xuất phần lớn còn mang tính tự phát; tiêu thụ còn phụ thuộc và một số thị trường; cơ chế chính sách chưa đủ hấp dẫn để thu hút các nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này, nhất là lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết những giải pháp căn cơ để giải quyết các vấn đề này?

Đại biểu Hoàng Anh Công (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) cho biết, cử tri rất lo lắng về tình trạng ùn tắc hàng nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu khu vực phía Bắc, gây nên rất nhiều khó khăn, tốn kém rất lớn, ảnh hưởng nhiều đến nền sản xuất nông nghiệp. Một trong những nguyên nhân là do chính sách nhập khẩu liên quan đến tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa nông sản phía Trung Quốc có nhiều thay đổi, đòi hỏi chất lượng nhập khẩu ngày càng cao hơn, yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn như các nước Châu Âu và Hoa Kỳ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, chúng ta cần có giải pháp gì để giúp người nông dân để nâng cao chất lượng hàng nông sản, nâng cao giá trị nông sản và qua đó để tăng cường xuất khẩu và xây dựng một nền xuất khẩu bền vững?

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry đề nghị cho biết “điệp khúc được mùa mất giá” đến bao giờ khắc phục được?

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Đoàn ĐBQH Bạc Liêu) đề nghị cho biết “điệp khúc được mùa mất giá” đến bao giờ khắc phục được? Bộ có giải pháp gì để các chính sách ban hành đi vào cuộc sống, để ngành Nông nghiệp đóng góp cho sự phát triển đất nước.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Lê Minh Hoan cho biết, Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững được Thủ tướng phê duyệt đã xác định rõ chúng ta đang chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, trong đó nhấn mạnh đến yếu tố thị trường. Chia sẻ với bà con nông dân cùng doanh nghiệp trong giai đoạn vừa qua đã đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như việc ùn ứ ở cửa khẩu phía Bắc; vấn đề vật tư phân bón, giá nguyên liệu đầu vào của ngành nông nghiệp đều tăng cao trong bối cảnh thị trường đã bị đứt gãy…

Về câu chuyện được mùa mất giá, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan khẳng định đó là quy luật kinh tế cung - cầu và phải khống chế quy luật này qua hai cách. Khi dư thừa thì phải tăng chế biến để giảm lượng đưa ra thị trường và chuẩn hóa sản phẩm nông sản để thị trường thông suốt. Do đó, giải pháp cho câu chuyện được mùa mất giá là tổ chức lại sản xuất, chuẩn hóa ngành hàng, thông tin minh bạch thị trường xuất khẩu, nội địa.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận trách nhiệm về tiêu chuẩn, quy chuẩn trong công tác điều hành chuẩn hóa mặt hàng nông sản. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã giao cho các viện nghiên cứu chuẩn hóa lại quy trình sản xuất chăn nuôi, trồng trọt, để tiết giảm chi phí đầu vào…

"Các nước đang hướng tới nền nông nghiệp ít hơn để được nhiều hơn. Tức là tối thiểu hóa chi phí, và tối đa hóa lợi nhuận bằng khoa học nông nghiệp. Chúng ta cũng phải phấn đấu theo hướng này", Bộ trưởng trả lời.

Đại biểu Hoàng Anh Công cho biết, cử tri rất lo lắng về tình trạng ùn tắc hàng nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu khu vực phía Bắc.

Với vấn đề đứt gãy chuỗi cung ứng trong giai đoạn dịch bệnh và nhất là cao điểm ùn ứ cửa khẩu phía Bắc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao cùng vào cuộc dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để hạn chế thấp nhất thiệt thòi, thiệt hại cho nông dân.

Tình trạng ùn ứ nông sản là trường hợp bất khả kháng do khác biệt trong quy định chống dịch của hai bên, chỉ là vấn đề đột biến, xảy ra trong thời gian ngắn. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, thời gian tới, cần tổ chức lại ngành hàng sản xuất, tổ chức thị trường từ đó thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp thì mới giúp người nông dân để nâng cao chất lượng hàng nông sản, nâng cao giá trị nông sản và qua đó để tăng cường xuất khẩu và xây dựng một nền xuất khẩu bền vững.

Song song đó Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với Bộ Ngoại giao cũng xây dựng dự thảo thị trường xuất khẩu sang Trung Quốc để chuyển dần xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch. Hiện nay, hàng hóa của Việt Nam chủ yếu trao đổi với cư dân biên giới, muốn chuẩn hóa để đi sâu vào nội địa, thị trường cấp cao hơn của Trung Quốc còn rất nhiều giải pháp để chuẩn hóa lại

Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Thị Hoa Ry, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan bày tỏ lo sợ nhất câu hỏi đến bao giờ. Bộ trưởng làm rõ, Bộ trưởng không thoái thác trách nhiệm mà sẽ làm hết mình nhưng trong bối cảnh điều hành nền kinh tế thị trường, chiến lược thì từ trên xuống dưới mà tổ chức thực hiện thì từ dưới lên trên thì nếu có sự vào cuộc của chính quyền địa phương, sự năng động của chính quyền địa phương thì sẽ giải quyết được vấn đề nhanh hay chậm.

Dẫn chứng câu chuyện nông sản của một số địa phương như cà rốt Hải Dương, xoài Sơn La, nhãn lồng Hưng Yên, quả Vải ở Bắc Giang, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ khi các địa phương vào cuộc một cách chủ động, thậm chí lãnh đạo địa phương trực tiếp đi tiếp thị xúc tiến thương mại thì hình ảnh lãnh đạo địa phương cũng chính là thương hiệu của nông sản địa phương.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhắc lại câu nói của một lãnh đạo Hải Dương từng nói “đất đai Hải Dương manh mún nhưng tư duy của người Hải Dương không được manh mún”. Nêu rõ bản chất nông nghiệp là rủi ro, thiên tai, dịch bệnh, thị trường, khó định lượng, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh vấn đề là chúng ta dũng cảm, kiên trì cùng nhau đi và từ câu chuyện của Hải Dương hay của địa phương khác bắt đầu kích hoạt các địa phương còn lại.

Ngân Phương