Đề nghị giữ quy định về Thanh tra huyện

Sáng 26/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 3, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã trình bày tờ trình dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) trước Quốc hội.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, Luật Thanh tra năm 2010 đã tạo hành lang pháp lý quan trọng trong việc hoàn thiện tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra.

Tuy nhiên, Luật Thanh tra hiện hành còn chưa cụ thể hóa quan điểm đổi mới của Đảng trong hơn 10 năm qua và Hiến pháp 2013. Mặt khác, qua quá trình thực hiện, luật đã bộc lộ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, làm giảm hiệu quả, hiệu lực của hoạt động thanh tra, chưa đáp ứng tốt các yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày tờ trình dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) trước Quốc hội

“Việc sửa đổi Luật Thanh tra 2010 là cần thiết nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng, Hiến pháp 2013 về công tác thanh tra, trên tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong tổ chức và hoạt động thanh tra, khắc phục những tồn tại, hạn chế, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”, Tổng Thanh tra cho biết.

Dự thảo Luật đã kế thừa các quy định hiện hành về tổ chức các cơ quan thanh tra nhà nước và thiết kế mô hình các cơ quan thanh tra cho phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước của các bộ, ngành, địa phương. Các cơ quan thanh tra theo cấp hành chính bao gồm Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra huyện.

Đồng thời Dự thảo Luật cũng đưa ra những nội dung cơ bản mang tính nguyên tắc để phân định giữa kiểm tra và thanh tra. Theo đó, kiểm tra là hoạt động thường xuyên của Thủ trưởng cơ quan nhà nước; thanh tra là hoạt động được tiến hành khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật (thanh tra đột xuất) hoặc các lĩnh vực, đối tượng được nhận định là có biểu hiện, nguy cơ vi phạm pháp luật thông qua công tác quản lý được xác định trong kế hoạch thanh tra hằng năm.

Đáng quan tâm, Tổng Thanh tra cho hay, khi đề xuất chính sách xây dựng Luật Thanh tra (sửa đổi), cơ quan chủ trì soạn thảo đã đề xuất không tổ chức Thanh tra huyện. Hoạt động thanh tra trên địa bàn huyện sẽ do Thanh tra tỉnh thực hiện nhằm giảm đầu mối và các chức danh lãnh đạo cơ quan thanh tra.

Tuy nhiên, quá trình xây dựng, hoàn thiện dự án luật, nhiều ý kiến cho rằng huyện là một cấp chính quyền quan trọng, cơ quan thanh tra hiện nay không chỉ thực hiện chức năng thanh tra mà còn giúp Ủy ban nhân dân huyện thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Nếu không tổ chức Thanh tra huyện, Thanh tra tỉnh cũng phải tăng thêm biên chế và tổ chức thêm các phòng chuyên môn phụ trách thanh tra địa bàn các huyện khi có yêu cầu, và thực tế việc tinh giản bộ máy cũng không đáng kể. Vì vậy, tiếp thu các ý kiến, dự thảo Luật trình Quốc hội lần này giữ nguyên quy định về Thanh tra huyện.

Bên cạnh thanh tra theo cấp hành chính, dự thảo luật quy định về thanh tra theo ngành, lĩnh vực. Điểm mới là dự thảo Luật quy định việc thành lập Thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên họp. (ảnh: QH)

Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong cho hay, Luật hiện hành quy định một bộ chỉ có một tổ chức thanh tra. Các tổng cục, cục chỉ được giao chức năng thanh tra chuyên ngành mà không có tổ chức thanh tra độc lập.

Tuy nhiên, nhiều bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực có những tổng cục, cục có chức năng quản lý nhà nước, nhu cầu thanh tra lớn nhưng luật không cho phép thành lập tổ chức thanh tra nên đã tổ chức thành các đơn vị tham mưu về công tác thanh tra.

Do không có đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra nên hoạt động gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Từ thực tế này, dự thảo Luật đã quy định theo hướng cho phép thành lập Thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ. Việc thành lập các cơ quan thanh tra này bảo đảm nguyên tắc không “dàn đều”, không phải tất cả các tổng cục, cục thuộc bộ đều thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành.

Tổng Thanh tra khẳng định việc lập cơ quan thanh tra ở một số tổng cục, cục thuộc bộ về cơ bản cũng không làm phát sinh về tổ chức, biên chế, chi phí, nguồn lực khi triển khai thực hiện quy định này.

Đồng thời, việc có thêm Thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ cũng không gây chồng chéo giữa Thanh tra bộ và Thanh tra tổng cục, cục vì dự thảo luật quy định mỗi bộ chỉ có một kế hoạch thanh tra chung, được tổng hợp từ đề nghị của các tổ chức thanh trong bộ, trình Bộ trưởng phê duyệt và có nguyên tắc xử lý khi xảy ra chồng chéo...

H.L