Để không còn bạo lực gia đình

Bạo lực gia đình vẫn là vấn đề nhức nhối, nan giải

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, sau gần 15 năm thực hiện, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình đã tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, góp phần bảo vệ và xử lý các hành vi bạo lực gia đình, vi phạm pháp luật trong phòng, chống bạo lực gia đình.

Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, bạo lực gia đình vẫn còn là vấn đề nhức nhối, nan giải ở Việt Nam. Nhiều vụ việc có mức độ nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, tinh vi, khó lường và khó xử lý bằng các quy định pháp luật hiện hành. Vấn nạn bạo lực gia đình có xu hướng trầm trọng hơn, đa dạng hơn, phức tạp hơn, đã và đang để lại những hậu quả thương tâm, đau xót cho nhiều gia đình, tạo ra những thiệt hại to lớn cho toàn xã hội...

Một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng nêu trên là do các quy định, chính sách trong Luật Phòng, chống bạo lực gia đình hiện hành còn tồn tại nhiều bất cập, không phù hợp với thực tiễn, quá trình thi hành Luật cũng xuất hiện nhiều hạn chế, đặc biệt là vấn đề trách nhiệm và công tác phối hợp liên ngành.

Vì vậy, dự án Luật tập trung cụ thể hóa 3 chính sách đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 178/2020/NQ-CP, gồm: Các biện pháp phòng ngừa bạo lực gia đình, tăng cường bảo vệ và hỗ trợ người bị bạo lực gia đình; cơ chế phối hợp và các điều kiện bảo đảm để thực hiện công tác phòng, chống bạo lực gia đình; khuyến khích xã hội hóa công tác phòng, chống bạo lực gia đình. Dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) gồm có 6 chương, 62 điều.

Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành về sự cần thiết sửa đổi Luật với các lý do đã được thể hiện trong Tờ trình của Chính phủ và cho rằng, Hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3.

Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, khắc phục tình trạng bạo lực gia đình đòi hỏi phải sử dụng nhiều biện pháp đồng bộ, cả về kinh tế, giáo dục, văn hóa, xã hội, pháp luật và phải mang tính toàn diện. Trong quá trình sửa đổi, Ủy ban thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục bám sát phương pháp tiếp cận quyền con người, bảo đảm quyền con người, nhất là đối tượng đặc thù như phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi, ưu tiên nguyện vọng chính đáng của người bị bạo lực gia đình...

Làm rõ hơn chính sách xã hội hóa phòng, chống bạo lực gia đình

Đa số các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với việc sửa đổi dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ yêu cầu Ủy ban Tư pháp, Toà án nhân dân các cấp phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan cần làm rõ các hành vi bạo lực gia đình được xã hội hết sức quan tâm trong thời gian qua như con cái khước từ, ngược đãi cha mẹ và ngược lại, mẹ kế bạo hành với con riêng của chồng, bố dượng bạo hành với con riêng của vợ; làm rõ hành vi bạo lực gia đình trên cơ sở giới như người vợ bắt buộc phải lựa chọn thai nhi khi mang thai... Từ đó xây dựng chế tài xử lý, quy định rõ trách nhiệm cá nhân, cơ quan, đơn vị để xảy ra bạo lực gia đình.

Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo làm rõ nét hơn ba nhóm chính sách trong dự án Luật gồm: Các biện pháp phòng ngừa bạo lực gia đình, tăng cường bảo vệ và hỗ trợ người bị bạo lực gia đình; Cơ chế phối hợp và các điều kiện bảo đảm để thực hiện công tác phòng, chống bạo lực gia đình; Khuyến khích xã hội hóa công tác phòng, chống bạo lực gia đình. Đặc biệt, chú trọng huy động nguồn lực xã hội hóa để phòng, chống bạo lực gia đình, bởi hậu quả về vật chất, tinh thần của bạo lực gia đình là rất lớn.

Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị quy định rõ hơn vai trò và trách nhiệm của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đối với xây dựng và triển khai công tác phòng, chống bạo lực gia đình. Bên cạnh đó, dự án Luật cần có sự thống nhất với quy định về phòng, chống bạo lực trẻ em, Luật Bình đẳng giới và một số luật khác.

Không gây áp lực quá lớn trong lao động và học tập cho trẻ em

Đề cập đến trách nhiệm của công an xã trong phòng, chống bạo lực gia đình, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho rằng, dự thảo Luật nên nghiên cứu giao quyền cho công an xã được áp dụng biện pháp nghiệp vụ nào để bảo vệ người tố giác và nạn nhân bị bạo lực gia đình.

Từ thực tiễn quản lý, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đề xuất cân nhắc, xem xét với những hành vi như cha mẹ không thực hiện trách nhiệm dạy con hay trách nhiệm phối hợp với nhà trường có phải là bạo lực gia đình hay không?

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu hiện tượng cha mẹ kỳ vọng quá lớn vào con cái dẫn đến yêu cầu các cháu phải học đến 2 - 3 giờ sáng cũng như mong muốn con cái cứ phải được điểm 10, phải đi theo nghề nghiệp cha mẹ chọn... đã tạo ra áp lực, vượt quá năng lực, khả năng của trẻ em. Theo Bộ trưởng, đây cũng là hành vi bạo lực gia đình về tinh thần, nên trong dự án Luật cần diễn đạt rõ hơn về việc không gây áp lực quá lớn trong lao động và học tập cho trẻ em.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí về sự cần thiết xây dựng dự án Luật.

Về phạm vi sửa đổi, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị, phải bao quát được vấn đề phòng, chống bạo lực gia đình trong tình hình mới; khắc phục những hạn chế, vướng mắc của các quy định pháp luật, thúc đẩy xã hội hóa, tăng cường sự đóng góp và tham gia của toàn xã hội cũng như trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức cá nhân trong phòng, chống bạo lực gia đình.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cũng đề nghị, Thường trực Ủy ban Xã hội chủ động phối hợp các cơ quan có liên quan để tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tiếp tục tổ chức tọa đàm, hội thảo lấy ý kiến rộng rãi, góp ý vào dự án Luật. Đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra, cơ quan của Quốc hội, các ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bảo đảm chất lượng dự án Luật.

Dự kiến, dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) sẽ được đưa ra thảo luận tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khoá XV vào tháng 5/2022./.

Phương Thảo