Nâng cao tính minh bạch trong quản lý chi tiêu công

5 Chuẩn mực Kế toán công đợt 1

Thực hiện kế hoạch triển khai “Đề án công bố hệ thống chuẩn mực kế toán công” được phê duyệt kèm theo Quyết định số 1299/QĐ-BTC ngày 31/7/2019 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ Tài đã công bố 05 chuẩn mực kế toán công Việt Nam đợt 1 được ban hành theo Quyết định số 1676/QĐ-BTC ngày 01/9/2021 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Ông Vũ Đức Chính, Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán.

Theo đó, 5 Chuẩn mực Kế toán công Việt Nam được công bố đợt 1 bao gồm: Chuẩn mực Kế toán công số 01 “Trình bày báo cáo tài chính”; số 02 “Báo cáo lưu chuyển tiền tệ”; số 12 “Hàng tồn kho”; số 17 “Bất động sản, nhà xưởng và thiết bị”; số 31 “Tài sản vô hình”. Chuẩn mực Kế toán công Việt Nam được Bộ Tài chính xây dựng với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới World Bank, Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ và Bộ Các vấn đề toàn cầu của Canada. Bộ chuẩn mực gồm 21 chuẩn mực sẽ được ban hành từ nay đến năm 2024.

Tại Hội thảo trực tuyến công bố 05 Chuẩn mực Kế toán công Việt Nam đợt 1, Thứ trưởng Bộ Tài chính Tạ Anh Tuấn cho biết, việc công bố hệ thống chuẩn mực kế toán công của Việt Nam là căn cứ để Bộ Tài chính ban hành hệ thống chế độ kế toán, hướng dẫn cụ thể phù hợp với từng loại hình đơn vị, đặc điểm tổ chức hoạt động trong mối quan hệ phù hợp với các cơ chế chính sách về tài chính công và ngân sách Nhà nước.

Hệ thống chuẩn mực kế toán công Việt Nam sau khi được công bố sẽ là cơ sở để ban hành chế độ kế toán áp dụng cho các đơn vị trong khu vực công thực hiện công tác kế toán, lập báo cáo tài chính. Đồng thời, cung cấp thông tin hữu ích cho việc quản lý, kiểm tra, giám sát các nguồn lực thuộc Nhà nước, đặc biệt là thống nhất dữ liệu của các đơn vị kế toán công.

Theo Thứ trưởng Tạ Anh Tuấn, việc công bố chuẩn mực công của Việt Nam sẽ là căn cứ, định hướng chung cho việc nghiên cứu các cơ chế tài chính công liên quan. Đây là nội dung quy định rất rõ trong chuẩn mực công, về nguyên tắc, thời hạn, cách thức xử lý,... Theo đó, đối với các nội dung khác, việc vận dụng các thông lệ tốt trong chuẩn mực công sẽ giúp cho cơ chế tài chính công được đồng bộ, khoa học trên cơ sở kinh nghiệm, thông lệ tốt của quốc tế.

Do đó, khi chưa công bố chuẩn mực, sẽ ảnh hưởng đến việc xếp hạng của Việt Nam trong một số đánh giá của các tổ chức tài chính quốc tế nước ngoài và có thể ảnh hưởng đến kết quả của các cuộc đàm phán giao dịch kinh tế. Vì vậy, việc công bố và thực hiện hệ thống chuẩn mực công mang lại hiệu quả gián tiếp cho các hoạt động hội nhập quốc tế, cũng như việc nâng cao lòng tin của các đối tác, các tổ chức tài chính, kinh tế trong và ngoài nước.

Hướng tới cải thiện hiệu quả chi tiêu công

Ông Werner Gruber - Trưởng Bộ phận Hợp tác Quốc tế của Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ, Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam đánh giá việc áp dụng các Chuẩn mực Kế toán công Việt Nam là mốc quan trọng trong các nỗ lực của Chương trình Quản lý Tài chính công hướng tới cải thiện hiệu quả chi tiêu công và tăng cường quản lý nguồn lực công để hướng tới phát triển bao trùm và bền vững.

Ông Werner Gruber, Trưởng bộ phận hợp tác quốc tế Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ tại Việt Nam

Bà Steffi Stallmeister - Đại diện Ngân hàng Thế giới, Giám đốc Điều hành Hoạt động dự án cho nhấn mạnh: “Đây là nỗ lực chung của các bên và chúng tôi đánh giá rất cao sự tin tưởng và mối quan hệ bền chặt mà chúng ta đã xây dựng với các đối tác để đạt được kết quả này. Với bước tiến lớn trong việc cải thiện công tác lập báo cáo tài chính khu vực công, uy tín của chính phủ cùng với niềm tin và sự tin tưởng của công chúng đối với công tác quản lý tài chính công sẽ được nâng cao rõ rệt”.

Cách đây gần 20 năm, Việt Nam đã tiến hành xây dựng và công bố hệ thống chuẩn mực kế toán trong lĩnh vực doanh nghiệp, hiện nay đang có kế hoạch triển khai áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS). Tuy nhiên trong lĩnh vực kế toán công cho đến nay mới chỉ xây dựng và ban hành các chế độ kế toán hướng dẫn công tác kế toán tại các đơn vị kế toán cụ thể thuộc lĩnh vực này. Các quy định được đặt ra trong các chế độ kế toán này phần lớn là các quy định hướng dẫn công tác kế toán và tổ chức công việc kế toán, chưa có những quy định mang tính nguyên tắc, thống nhất một cách đầy đủ, đồng bộ theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế.

Nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa luôn đòi hỏi kế toán nói chung đặc biệt là kế toán trong lĩnh vực công nói riêng một mặt phải thừa nhận các nguyên tắc, thông lệ phổ biến của quốc tế, đồng thời phải phù hợp với đặc điểm mô hình quản lý và trình độ phát triển kinh tế của Việt Nam. Trong những năm gần đây, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam diễn ra rất mạnh mẽ. Việc gia nhập các tổ chức kinh tế thế giới và khu vực như WTO, Hiệp định thương mại Việt - Mỹ, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), cam kết với các tổ chức tài chính như ADB, WB, IMF... đòi hỏi Việt Nam phải cung cấp thông tin có tính chuẩn mực, có khả năng so sánh và được quốc tế thừa nhận. Ngoài ra đòi hỏi Việt Nam phải tuân thủ theo lộ trình đã thỏa thuận có cam kết về minh bạch hóa thông tin kế toán, nhất là trong lĩnh vực công.

Hiện nay, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc nghiên cứu xây dựng các quy định trong lĩnh vực kế toán công theo hướng hòa nhập với các thông lệ quốc tế, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách nhất định với thông lệ quốc tế về việc ghi nhận và trình bày các thông tin tài chính Nhà nước. Mặt khác, đòi hỏi về nhu cầu báo cáo tài chính của đất nước một cách đầy đủ, chính xác và minh bạch theo thông lệ quốc tế là điều mà rất nhiều đối tượng trong xã hội quan tâm, do đó vai trò của kế toán công được thể hiện ở việc thực hiện các chức năng cung cấp thông tin và kiểm tra, giám sát của nó đối với hoạt động kinh tế - tài chính của Nhà nước. Vai trò này ngày càng thể hiện rõ nét đối với các đối tượng sử dụng thông tin kế toán công, đặc biệt từ phía công chúng. /.

Bảo Thoa