Dẻo thơm xôi sắn mỡ hành

Các bà các mẹ thường mua sắn tươi mới dỡ từ vùng đồi trung du. Mẹ tôi thường chọn những củ sắn mập mạp, căng tròn, tươi nguyên. Sắn mua về được khía dao vòng quanh thân rồi lột vỏ, rửa sạch. Sau đó, mẹ tôi xắt sắn thành từng miếng nho nhỏ bằng đầu ngón tay rồi ngâm trong nước sạch. Theo kinh nghiệm, ngâm như vậy để sắn “nhả nhựa”, tránh hiện tượng “say sắn” khi ăn.

Ảnh minh họa

Gạo để nấu xôi sắn là loại nếp nương. Tôi thấy mẹ bảo, loại gạo này tuy không đẹp mã, hạt to và thô nhưng rất dẻo và hương vị đậm đà. Gạo ngâm xong, vo lại lần nữa, vớt ra để cho ráo nước, xóc chút muối và trộn đều cùng sắn. Bắc chõ lên bếp, chờ cho thật nóng rồi mẹ tôi cho gạo và sắn vào và đậy nắp lại. Chừng 15 phút sau, hương của gạo nếp nương quyện cùng sắn tươi lan tỏa khắp gian bếp. Mẹ tôi mở nắp chõ, dùng đũa “xơ” qua gạo để xôi được chín đều. Theo kinh nghiệm, gạo nếp nương hạt hơi khô nên mẹ tôi thường để chõ xôi nguội bớt, đảo đều lần nữa rồi đồ thêm chừng 10 phút nữa là được.

Trong khi chờ xôi chín, mẹ tôi rửa sạch mớ hành hoa, vẩy ráo nước rồi cắt nhỏ. Bắc chảo lên bếp, bà cho mỡ gà vào đun nóng rồi xắt mỏng củ hành khô, phi thơm. Sau khi đã vớt hành phi riêng ra, chỗ mỡ đang sôi đó được dội vào bát hành hoa cắt sẵn để bên cạnh. Đây chính là “bí kíp” khiến hành hoa vừa đủ độ tái mà vẫn giữ được màu xanh. Chỉ cần cho hành hoa vào xào kỹ sẽ khiến hành bị ngả vàng và “đánh rơi” cả hương vị lẫn hình thức.

Ước chừng xôi đã chín, mẹ tôi nhanh tay mở nắp chõ để nước đọng ở vung không rơi vào xôi. Lúc này, chõ xôi bốc hơi nghi ngút, hạt nếp chín tới có màu hơi trong, sắn bở tung tỏa hương thật hấp dẫn. Mẹ tôi khá cầu kỳ, bà thường lót một mảnh lá chuối non vào chiếc bát nhỡ rồi xới xôi sắn, rưới thìa mỡ hành lên trên. Ăn một thìa xôi nóng, ta cảm nhận những hạt xôi căng mọng, dẻo quánh quyện cùng sắn bở bùi bùi, hành lá mỡ nước béo ngậy, thêm xíu muối vừng thơm thơm. Chỉ đơn giản vậy thôi, không có các món ăn kèm như giò, chả, ruốc như bây giờ mà sao mà ngon đến thế.

Đến giờ, tôi vẫn còn nhớ những sáng đầu Đông se lạnh, mẹ hối hả giục anh em tôi dậy ăn sáng trước khi tới trường. Khi anh em tôi ngồi vào bàn, bà xới cho mỗi người một bát xôi sắn mỡ hành nóng hổi, thơm phức. Mẹ tôi thường dậy từ sáng sớm để làm món xôi mà hai anh em tôi đều yêu thích.

Có một điều khá thú vị mà các bà các chị bán xôi tiết lộ, với các loại xôi khác, họ có thể thổi sơ qua từ đêm, đến sáng đồ kỹ lại rồi đem bán. Nhưng với xôi sắn tuyệt đối không để qua đêm. Mọi thứ đều phải được đồ lên vào buổi sáng và mang đi bán ngay. Nếu ngâm sắn qua đêm, miếng sắn sẽ bị sượng, cứng và nhạt vị. Đồ xôi lẫn sắn để qua đêm sẽ khiến miếng sắn bị ngả vàng nhìn mất ngon.

Năm tháng trôi, tôi đã đi qua nhiều vùng đất, đã từng thưởng thức nhiều loại xôi khác nhau. Nhưng cứ mỗi độ Đông về, tôi lại nao nao nhớ xôi sắn mỡ hành dẻo thơm mẹ nấu năm nào. Xôi sắn tuy chỉ là một món ăn bình dị nhưng gói bao yêu thương, sự chăm chút, vén khéo của những người phụ nữ đất Hà thành.

Tường Vy