Tạo động lực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc được tổ chức ngày 7/6 tại Chong Qing (Trùng Khánh), Trung Quốc, để kỷ niệm 30 năm quan hệ đối tác ASEAN - Trung Quốc (1991-2021). Cùng dịp này, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Mê Công - Lan Cang (Lan Thương) lần thứ 6 (MLC-6) được tổ chức ngày 8/6, đánh dấu 5 năm hình thành và phát triển của cơ chế hợp tác MLC.

Đây là các Hội nghị trực tiếp đầu tiên ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao trong khuôn khổ ASEAN - Trung Quốc và hợp tác Mê Công - Lan Cang sau một thời gian dài bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Việc tổ chức thành công các Hội nghị trực tiếp này thể hiện quyết tâm và nỗ lực rất lớn của Trung Quốc trong vai trò nước chủ nhà, đồng thời cho thấy cam kết mạnh mẽ của các nước đối với các cơ chế hợp tác này.

Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc tổ chức tại Trùng Khánh, Trung Quốc ngày 7/6 (Ảnh: BNG)

Bên cạnh ý nghĩa kỷ niệm và mang tính dấu mốc, các Hội nghị này cũng là dịp để các Bộ trưởng Ngoại giao rà soát, đánh giá hợp tác và trao đổi, đề xuất những định hướng nhằm phát triển hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện ASEAN - Trung Quốc và cơ chế MLC trong thời gian tới, đóng góp tích cực cho hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển thịnh vượng ở khu vực.

Có thể thấy nhiều kết quả tích cực, quan trọng đã đạt được tại các Hội nghị lần này. Cụ thể, tại Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc, kết quả đầu tiên và cũng là quan trọng nhất là các nước đều đề cao và khẳng định tầm quan trọng chiến lược của quan hệ ASEAN - Trung Quốc đối với khu vực cũng như sự đóng góp của quan hệ này đối với sự phát triển của từng nước; đồng thời, cam kết nỗ lực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc ngày càng phát triển, trên cơ sở cùng có lợi, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, đóng góp cho hoà bình, ổn định và phát triển thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.

Thứ hai, phát huy những tiến triển tích cực và thành quả quan trọng đạt được trong 30 năm qua, các Bộ trưởng chia sẻ nhiều định hướng phát triển quan trọng cho quan hệ hai bên trong thời gian tới. Theo đó, hai bên nhất trí dành ưu tiên cao tăng cường hợp tác kiểm soát Covid-19 và thúc đẩy phục hồi. Trung Quốc khẳng định tiếp tục hỗ trợ các nước ASEAN nâng cao năng lực y tế ứng phó dịch bệnh, nghiên cứu, phát triển, sản xuất và phân phối vắc xin, đồng thời đẩy mạnh cung cấp vắc-xin cho các nước ASEAN.

Trung Quốc sẽ tích cực hợp tác với ASEAN thúc đẩy phục hồi toàn diện và bền vững thông qua hỗ trợ triển khai Khung phục hồi tổng thể ASEAN, thuận lợi hoá thương mại - đầu tư thông qua tận dụng hiệu quả Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) và sớm đưa Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) có hiệu lực. Các Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tăng cường hợp tác vì mục tiêu phát triển bền vững, hướng đến tăng trưởng xanh, phục hồi bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng và bảo vệ môi trường... theo tinh thần chủ đề hợp tác của năm 2021 giữa ASEAN và Trung Quốc. Bên cạnh đó, hai bên nhất trí tiếp tục duy trì đà hợp tác trên các lĩnh vực khác như kết nối, xây dựng cơ sở hạ tầng, văn hoá, giáo dục, du lịch, thanh niên…

Để thiết thực kỷ niệm 30 năm quan hệ đối tác, các Bộ trưởng nhất trí phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả các hoạt động kỷ niệm giữa hai bên, chuẩn bị tốt nhất cho Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN - Trung Quốc cuối năm 2021.

Thứ ba, các Bộ trưởng cũng trao đổi về một số vấn đề khu vực, đặc biệt là về Biển Đông và Mi-an-ma. Hội nghị khẳng định duy trì môi trường hoà bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có ở Biển Đông, là quan tâm và lợi ích chung của cả ASEAN và Trung Quốc. Các Bộ trưởng hoan nghênh Cuộc họp các Quan chức cao cấp ASEAN - Trung Quốc về triển khai DOC lần thứ 19 diễn ra ngay trước thềm Hội nghị, cam kết tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), nối lại tiến trình đàm phán xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Trao đổi về tình hình Mi-an-ma, Trung Quốc hoan nghênh kết quả Hội nghị các Nhà Lãnh đạo ASEAN ngày 24/4/2021 và ủng hộ vai trò của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Mi-an-ma tìm giải pháp ổn định tình hình.

Kết thúc Hội nghị, nước điều phối Phi-líp-pin và Trung Quốc đã ra Tuyên bố Đồng Chủ tịch thông báo kết quả Hội nghị đặc biệt BTNG ASEAN - Trung Quốc.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao hợp tác Mê Công - Lan Thương lần thứ 6 là dịp quan trọng để các nước khẳng định cam kết cùng hợp tác trong giải quyết các vấn đề cấp bách của khu vực, bảo đảm phát triển kinh tế xã hội bền vững và bao trùm trước những thách thức chưa từng có hiện nay. Trên cơ sở đánh giá nhu cầu phát triển của các nước thành viên, tiềm năng và thế mạnh của cơ chế hợp tác, Hội nghị đã đề ra 4 nội dung ưu tiên cho thời gian tới gồm:

Thứ nhất, hợp tác nguồn nước và môi trường nhằm giải quyết các vấn đề lớn của khu vực như môi trường sinh thái sông Mê Công, lũ lụt và hạn hán, biến đổi khí hậu. Các nước sẽ tiếp tục hợp tác trong chia sẻ thông tin và số liệu thuỷ văn, triển khai các nghiên cứu chung, nâng cao năng lực quản lý tài nguyên thiên nhiên, xây dựng cơ sở hạ tầng bền vững; thành lập trung tâm tri thức MLC về hạ tầng xanh, phát thải thấp và bền vững.

Thứ hai, tăng cường hợp tác ứng phó dịch Covid-19, đặc biệt là trong bảo đảm nguồn cung thiết bị và vật liệu y tế cần thiết; sản xuất và chuyển giao công nghệ vắc-xin; thúc đẩy hợp tác y học cổ truyền.

Thứ ba, phục hồi kinh tế sau đại dịch thông qua thúc đẩy thương mại và đầu tư giữa sáu nước, phát triển kinh tế số, hợp tác nông nghiệp, du lịch, giáo dục, tăng cường kết nối khu vực; phối hợp xây dựng Vành đai phát triển kinh tế Mê Công - Lan Thương và gắn kết với các hành lang kinh tế đã có tại khu vực.

Thứ tư, khuyến khích hợp tác giữa chính quyền địa phương sáu nước để phát huy tiềm năng và lợi thế cạnh tranh của các địa phương và nâng cao hiệu quả chung của MLC.

Những định hướng này cũng đặt cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch hành động MLC trong giai đoạn 5 năm tiếp theo.

Có thể khẳng định Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN -Trung Quốc và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao hợp tác Mê Công - Lan Thương lần thứ 6 đã thành công tốt đẹp và là những dấu mốc quan trọng, góp phần tạo động lực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc và cơ chế MLC phát triển mạnh mẽ và hiệu quả hơn nữa trong những năm tới đây.

Mai Quý