Áp lực “bủa vây” nhà giáo: Liều “đô-ping” rèn bản lĩnh

	Khẩn trương xác minh vụ việc vi phạm đạo đức nhà giáo tại quận Hoàng Mai
	Lấy động viên, tạo động lực để nâng cao đạo đức nhà giáo

Áp lực từ nhiều phía

Giáo viên đang chịu bao nhiêu áp lực? Thời gian vừa qua, đã có rất nhiều hội thảo nói về vấn đề này và xung quanh đó là vô số các bài báo, các bài chia sẻ. Chỉ với một thao tác nhỏ trên internet với từ khóa "Áp lực giáo viên" cho ra 58 triệu kết quả.

Tất cả những kết quả ấy đã chỉ ra vô số các áp lực mà xã hội, học sinh, phụ huynh, hệ thống quản lý, thể chế, kinh tế.... đang tác động lên người giáo viên và mỗi ngày bào mòn đi những đam mê của nghiệp trồng người.

Mới đây, trong một cuộc hội thảo về “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học” do Công đoàn ngành Giáo dục Hà Nội phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức, các giáo viên đã thẳng thắn chia sẻ những áp lực mà họ đang gặp phải.

Theo cô giáo Nguyễn Hiền Lương (Trường THCS Thăng Long, quận Ba Đình), đối với ngành giáo dục thì áp lực đến từ nhiều phía. Thứ nhất, áp lực đến từ nội dung kiến thức, chương trình. Nhìn chung nội dung chương trình giáo dục hiện nay còn nặng về lý thuyết, chưa gắn nhiều với thực tiễn xã hội do đó tính ứng dụng chưa cao.

Giáo viên hiện nay đang phải đối mặt với nhiều áp lực. Ảnh minh họa

Mặc dù giáo viên đã rất tích cực đổi mới phương pháp giáo dục để nhằm giảm bớt áp lực cho học sinh nhưng có lẽ vẫn chưa đáp ứng được sự kì vọng của xã hội. Thứ hai, áp lực đến từ kết quả thi, thành tích trong giáo dục.

“Chúng ta đều biết, thành tích là một thước đo để đánh giá năng lực. Do đó, thành tích bên cạnh mặt tích cực là tạo ra động lực để con người phấn đấu, để chúng ta khẳng định năng lực của mình thì cũng đã vô tình tạo ra “căn bệnh thành tích” - cô giáo Nguyễn Hiền Lương cho biết.

Cũng theo cô giáo Nguyễn Hiền Lương, áp lực còn đến từ phụ huynh học sinh. Có những phụ huynh có tâm lý giao khoán việc dạy con cho giáo viên và nhà trường. Họ quá bận rộn nên không có thời gian quan tâm giáo dục con cùng nhà trường, do đó mọi trách nhiệm đổ hết lên đầu giáo viên.

Câu nói mà nhiều giáo viên rất quen thuộc là “trăm sự nhờ cô”. Đặc biệt, có phụ huynh lại lo lắng thái quá cho con mình nên giáo viên chỉ sai sót một chút là có khả năng bị phụ huynh học sinh “thưa kiện” hoặc chia sẻ thông tin chưa chính xác trên các trang mạng xã hội.

Bên cạnh đó, xã hội cũng đang tạo ra những áp lực lên vai giáo viên. Dư luận xã hội luôn đặt kì vọng cao cho giáo viên đứng lớp và ngành giáo dục. Theo quan niệm từ xưa đến nay, giáo viên phải là những người chuẩn mực nhất, vừa có tài vừa có tâm.

Thế nhưng, thực tế cho thấy, với sự phát triển của báo chí, của truyền thông mạng thì các tồn tại của ngành giáo dục, của giáo viên dù là nhỏ nhất cũng được đưa lên với những tiêu đề giật gân. Do đó, thời gian qua xã hội đang nhìn vào những tồn tại của ngành giáo dục, làm hình ảnh của giáo viên dần xấu đi trong mắt mọi người…

Ngoài ra, chính bản thân mỗi giáo viên cũng đang tự đặt ra áp lực cho chính mình. Cô giáo Nguyễn Hiền Lương cho rằng, giáo viên luôn muốn làm tròn các vai xã hội của mình. Do đó, chúng ta đã tự đưa chúng ta và học sinh vào những khuôn khổ, những đích do chúng ta tự đặt ra mà đôi khi không phù hợp với trẻ.

Giáo viên luôn mong muốn học sinh phải yêu thích bộ môn của mình, phải học đều các môn, phải ngoan ngoãn lễ phép, phải… phải… Giáo viên luôn mong muốn học sinh phải giống như con rôbốt hoàn thành tốt mọi điều mà mình lập trình sẵn. Có như vậy mới là con ngoan, trò giỏi. Và thế là, dồn tất cả mọi áp lực lên vai người giáo viên.

Tạo niềm vui mỗi ngày đến trường

Theo TS. Trần Bá Trình (Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển nghiệp vụ sư phạm - Đại học Sư phạm Hà Nội), áp lực là một phần tất yếu ở bất kỳ ngành nghề nào, trong đó có nghề giáo viên. Áp lực vừa đủ là động lực phấn đấu vươn lên để hoàn thiện bản thân và phát triển nghề nghiệp.

Áp lực quá lớn thì dẫn đến ức chế, làm việc kém hiệu quả; ức chế tích lũy, dồn nén ở mức độ nào đó sẽ dẫn đến hành vi bộc phát, tiêu cực. Ngược lại, nếu không có áp lực thì có thể dẫn đến tự bằng lòng, ngại thay đổi, nhất là ở những lĩnh vực nghề nghiệp như giáo dục.

Đồng quan điểm với TS. Trần Bá Trình, cô giáo Trần Thị Minh Ngọc (Giáo viên trường THPT Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm) cũng cho rằng, năng lực của con người như cái lò xo, càng nén càng bật mạnh.

Vì thế áp lực đôi khi giúp mỗi người vượt qua giới hạn của chính mình để bật lên, vươn lên một đỉnh cao nào đó. Nhìn theo một góc độ tích cực, tự đặt áp lực cho bản thân có tác dụng thúc đẩy mỗi cá nhân phát triển theo định hướng mà cá nhân đó mong muốn.

Tuy nhiên, nhìn theo góc ngược lại, áp lực tự thân đã phần nào đó, biến giáo viên thành con người khác, thậm chí đôi lúc vượt qua cả ranh giới đạo đức gây ra những vụ việc đau lòng.

Thầy giáo, cô giáo trong các vụ việc đưa ra lí do biện minh cho hành vi của mình là do áp lực thành tích của nhà trường. Nhà trường nào cũng có các quy chế thi đua gắn liền với thành tích, tuy nhiên nếu cô giáo không đặt nặng thành tích một cách hình thức mà coi trọng việc giáo dục thì sự việc này có xảy ra không?

"Cần nhìn nhận một cách khách quan, áp lực thành tích trong giáo dục từ đâu mà có, phải chăng từ chính mỗi giáo viên. Trường này ganh đua thành tích với trường khác, giáo viên này ganh đua với giáo viên khác. Nếu mỗi giáo viên, đề cao chuyên môn nghiệp vụ, đề cao hoạt động giáo dục, dành tâm huyết và đam mê cho hoạt động giáo dục mà không vì thành tích, chắc chắn mọi áp lực sẽ rời xa và hoa thơm trái ngọt mà chúng ta tạo ra là "những đứa trẻ sẽ thành nhân" - sản phẩm trung tâm và quan trọng nhất của nghề giáo, cao quý hơn mọi thành tích mà mỗi cá nhân đạt được trên quãng đường nghề" - cô giáo Trần Thị Minh Ngọc nhấn mạnh.

Theo cô giáo Trần Thị Minh Ngọc, thành tích chỉ là một trong vô số các áp lực của giáo viên nhưng là vấn đề cốt lõi chi phối các vấn đề chuyên môn, nghiệp vụ, kinh tế và cách ứng xử trong các mối quan hệ nghề nghiệp. Khi chính bản thân giáo viên triệt tiêu được áp lực thành tích thì chất lượng mỗi giờ dạy nâng lên và chất lượng các cuộc thi giáo viên dạy giỏi cũng sẽ được khẳng định.

Cô giáo Nguyễn Hiền Lương cho biết, bản thân cô cũng từng là một giáo viên phải gánh chịu những áp lực trong nghề. Tuy nhiên, khao khát được thay đổi, được lấy lại niềm đam mê và nhiệt huyết, được trở thành một giáo viên khiến học sinh thích mà học chứ không phải sợ mà học như trước kia… đã thôi thúc cô mạnh dạn đăng kí tham gia chương trình Thầy cô chúng ta đã thay đổi do VTV7 và Công đoàn Giáo dục Việt Nam thực hiện.

Điều cô nhận ra sau chương trình là: "Khi bản thân mỗi giáo viên thay đổi thì học sinh sẽ thay đổi và nền giáo dục mới thay đổi. Bởi khi giáo viên hạnh phúc thì học sinh mới hạnh phúc và trường học trở thành trường học hạnh phúc".

Từ đó, cô biết giảm bớt áp lực cho mình và cho học sinh, hạ thấp yêu cầu đối với học sinh; tạo nhiều hoạt động để cô trò gần gũi, dành nhiều thời gian tìm hiểu hoàn cảnh, tâm lý tính cách của mỗi học sinh, suy xét mọi việc dưới nhiều góc độ.

Cô thấy mình phải cảm ơn học trò, vì học trò đã đem lại niềm vui và dạy cho cô về lòng vị tha. Học trò luôn yêu cô giáo của mình dù cô giáo có những lúc chưa tốt và giáo viên cũng nên yêu cả những điểm chưa hoàn thiện ở trò.

Phạm Thảo