Xã hội hóa đường bộ và hàng không: Nhà nước vẫn nắm quyền kiểm soát

Bộ trưởng Đinh La Thăng đã giao cho Cục Hàng không VN, trong tháng 3/2015, phải thông qua được danh mục kêu gọi đầu tư, kinh doanh để nhà đầu tư tham khảo. Căn cứ trên thực tế quan tâm nhu cầu của nhà đầu tư, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục bàn thảo với nhà đầu tư để đi đến thống nhất. Nguyên tắc chung sẽ là nhượng quyền khai thác hoặc mua lại toàn bộ tài sản cảng hàng không, hạ tầng. Trong trường hợp có nhiều nhà đầu tư cùng quan tâm, có thể có nhiều hình thức như cùng liên doanh đầu tư hoặc đấu giá.

Trước đó, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã giao cho Tổng công ty Cảng hàng không VN (ACV) xây dựng phương án thí điểm nhượng quyền khai thác thương mại sảnh E và nhà ga T1 của Cảng hàng không quốc tế Nội Bài cho các nhà đầu tư. Cùng với chỉ đạo bán toàn bộ Cảng hàng không (CHK) Phú Quốc, Bộ trưởng yêu cầu chuyển nhượng quyền khai thác 1 phần CHK Cam Ranh, Đà Nẵng... cho các nhà đầu tư.

Dù rất ủng hộ chủ trương xã hội hoá đầu tư cơ sở hạ tầng đường bộ, hàng không theo hình thức nhượng quyền khai thác, hoặc bán một số trạm thu phí, nhà ga hoặc cả sân bay, nhưng nhiều người vẫn e ngại tình trạng độc quyền có thể xảy ra. Về vấn đề này, Cục trưởng Cục Hàng không VN Lại Xuân Thanh khẳng định, vai trò quản lý nhà nước chuyên ngành sẽ được thể hiện. Cục Hàng không VN, cao hơn là Bộ GTVT có trách nhiệm trong việc đảm bảo cho các nhà đầu tư được nhượng quyền khai thác không lợi dụng vị thế độc quyền. Sau khi nhượng quyền khai thác, thậm chí bán đứt cho nhà đầu tư thì nhà nước phải nắm được quyền kiểm soát việc này.

Nhà ga T1 Nội Bài là nhà ga có thể đem lại lợi ích tài chính cho nhà khai thác. Nhà đầu tư vừa có nhà ga để phục vụ  cho hoạt động của mình đồng thời thu được lợi nhuận từ việc khai thác hạ tầng.

Bộ trưởng Đinh La Thăng khẳng định, tiềm năng hút vốn đầu tư vào hàng không là vô cùng lớn. Không có công trình nào là không thể xã hội hóa được. Vấn đề chỉ là bàn xem làm cách nào, cần thể chế chính sách gì để tiếp tục kêu gọi mạnh mẽ hơn đầu tư cho hàng không. “Chỉ số hành khách đi lại bằng đường hàng không trên dân số của nước ta hiện nay mới là 1/3, trong khi đó của Mỹ là 3 lần, Singapore 10 lần. Điều này có nghĩa dư địa để phát triển hàng không còn rất nhiều. Chúng ta hoàn toàn có thể tiếp tục thu hút mạnh mẽ đầu tư phát triển hàng không. Mục tiêu của xã hội hóa đầu tư vào hàng không là xây dựng được hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại. Chúng ta không thể khuyến khích doanh nghiệp đầu tư máy bay hiện đại như A380, Boeing 787-9 mà lại không có các CHK đủ khả năng tiếp nhận. Chúng ta không thể xây dựng được những hãng hàng không tiêu chuẩn bốn sao trong khi cơ sở hạ tầng lại chỉ hai sao, ba sao”, người đứng đầu Bộ GTVT nhấn mạnh.

Hiện không chỉ có Vietnam Airline, VietJetAir mà cả Jetsta cũng muốn mua quyền khai thác nhà ga T1 Cảng Hàng không quốc tế Bội Bài. Bộ GTVT đã giao cho Tổng công ty Cảng hàng không xây dựng phương án đấu thầu, nhà thầu nào đáp ứng được tiêu chí đề ra với giá  hợp lý nhất sẽ được nhượng quyền khai thác.

Sân bay Phú Quốc vừa được xây dựng xong là sân bay quốc tế, đã được quy hoạch để xây dựng một mô hình rất mới cho phát triển. Vì vậy, Bộ GTVT đã xây dựng, trình phương án xin Thủ tướng Chính phủ bán toàn bộ sân bay về phần dịch vụ khai thác và một phần đầu tư xây dựng; còn toàn bộ hoạt động quản lý bay, cũng như an ninh quốc phòng đều thuộc Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam. Quản lý điều hành bay thuộc chủ quyền quốc gia, còn quản lý khai thác và nhượng quyền, chúng ta có thể xã hội hóa.

Thu Hương