Vẹn nguyên bài học sử dụng hiền tài

	Bác Hồ nói về sự nghiệp khoa học-kỹ thuật
	Tổ chức Lễ báo công dâng Bác

Sinh thời, liên quan đến công tác sử dụng cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Công tác đánh giá cán bộ là việc khó, nhưng cần phải làm một cách công tâm, khách quan, toàn diện, biện chứng lịch sử.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mời cụ Huỳnh Thúc Kháng (hàng đầu, bên phải) tham gia Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, 1946.Ảnh: T.L

Theo Bác, việc đánh giá cán bộ, đảng viên của Đảng bao trùm những ưu điểm và thành tích, nhưng cũng thẳng thắn chỉ ra những khuyết điểm cần sửa chữa. Để đánh giá đúng cán bộ thì đòi hỏi người đánh giá phải công tâm, vô tư, khách quan. Trước hết, người đánh giá cán bộ cần phải hiểu đúng cán bộ. Người nói: “Hiểu biết cán bộ - Biết người, cố nhiên là khó. Tự biết mình, cũng không phải là dễ. Đã không tự biết mình thì khó mà biết người, vì vậy muốn biết đúng sự phải trái ở người ta, thì trước phải biết đúng sự phải trái của mình. Nếu không biết sự phải trái ở mình, thì chắc không thể nhận rõ người cán bộ tốt hay xấu”. Bản thân người đánh giá cũng phải “tự sửa mình”. “Muốn biết rõ cán bộ, muốn đối đãi một cách đúng đắn các hạng người, trước hết phải sửa những khuyết điểm của mình”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Việc đánh giá cán bộ phải căn cứ hoàn cảnh lịch sử, quá trình hoạt động, bao trùm các mặt, tránh phiến diện, định kiến. Người nói: “Thả cho họ làm, thả cho họ phụ trách, dù sai lầm chút ít cũng không sợ. Nhưng phải luôn luôn tuỳ theo hoàn cảnh mà bày vẽ cho họ về phương hướng công tác, để họ phát triển năng lực và sáng kiến của họ đúng với đường lối của Đảng”. Vì vậy, theo Bác: “Nhận xét cán bộ không nên chỉ xét ngoài mặt, chỉ xét một lúc, một việc mà phải xét kỹ cả toàn bộ công việc của cán bộ”.

Về lựa chọn cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn chĩ rõ: Việc đánh giá cán bộ phải dựa trên các tiêu chí cơ bản là đức và tài. “Đức” là đạo đức cách mạng, “tài” là người có khả năng hành động, làm việc mang lại hiệu quả cao. Đức và tài phải thống nhất với nhau và trong đó đức là gốc, “cũng như sông phải có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì giỏi mấy cũng không làm lãnh đạo được nhân dân”.

Nói đi đôi với làm, bởi thế không chỉ có lý thuyết về công tác tổ chức, trong hành động, Chủ tịch Hồ Chí Minh là “thiên tài” về công sử dụng hiền tài. Ví dụ điển hình nhất, ngày 14/11/1945, hơn hai tháng sau ngày đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trong bài viết Nhân tài và kiến quốc, Người đã khẳng định: “kiến quốc cần có nhân tài”.

Đến cuối năm 1946, Người gửi bức thư Tìm người tài đức đăng trên báo Cứu quốc, kêu gọi đồng bào cả nước ở đâu thấy có người tài giỏi thì xin mách bảo với Chính phủ để Chính phủ sử dụng. Người viết: “Trong số 20 triệu đồng bào chắc không thiếu người có tài có đức. E vì Chính phủ nghe không đến, thấy không khắp, đến nỗi những bậc tài đức không thể xuất thân. Khuyết điểm đó tôi xin thừa nhận”.

Khi dùng người tài, Người chú trọng tài năng ở trong công việc, lấy thước đo là tinh thần vì dân, vì nước chứ không hẹp hòi, không câu nệ là người trong Đảng hay ngoài Đảng. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công, dù còn nhiều ý kiến khác nhau, Người vẫn sẵn sàng sử dụng lại các cán bộ, công chức, quan chức trong chính quyền cũ.

Cụ Huỳnh Thúc Kháng, một trí thức Hán học, từng là Viện trưởng Viện Dân biểu Trung kỳ thời thuộc Pháp, một người ngoài Đảng nhưng nổi tiếng tài năng, đức độ và lòng yêu nước, Người vẫn tìm mọi cách để mời cụ ra làm Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Đến khi Người đi Pháp năm 1946, nhiều cán bộ là đảng viên, Người không giao mà quyết định giao cho cụ Huỳnh Thúc Kháng làm quyền Chủ tịch nước. Hay như cụ Bùi Bằng Đoàn, làm tới chức Thượng thư Bộ Hình dưới triều Nguyễn nhưng Người vẫn mời ra làm Trưởng ban Thanh tra đặc biệt của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa rồi sau này làm tới chức Trưởng ban Thường trực Quốc hội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Còn GS Nguyễn Văn Huyên, dù là người ngoài Đảng nhưng vẫn được Người trọng dụng, giữ chức Bộ trưởng Bộ Giáo dục tới 29 năm. Hàng loạt trí thức tây học còn rất trẻ nhưng có tài năng cũng được Người trọng dụng, giao trọng trách từ rất sớm như Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Trần Văn Giàu, Đặng Thai Mai...

Theo các chuyên gia, “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”, nguyên khí có mạnh, quốc gia mới hưng thịnh. Vì vậy, sử dụng hiền tài ra sao để phát huy tài năng và tính sáng tạo của họ nhằm phụng sự quốc gia, dân tộc mới là gốc của mọi vấn đề.

Hương Phạm