Thời điểm của truyền thông nhóm nhỏ !

Một buổi truyền thông cho nhóm nhỏ về SKSS

Vẽ đường cho “hươu” chạy …lung tung?

Có vẻ như việc vẽ đường cho hươu chạy này đã trở thành một việc làm thường xuyên tại các cơ sở, các trường học và việc làm này cũng đã đem lại được những kết quả đáng ghi nhận khi giúp nâng cao nhận thức của các em học sinh về vấn đề tế nhị này. Như vậy, rõ ràng là chúng ta đã vẽ đúng đường cho hươu nhưng lý do gì mà nhiều chú hươu vẫn chạy sai đường trong thời gian qua?

Chính vì vậy mà sự định hướng, sự “vẽ đường” của chúng ta vẫn chưa thực sự đem lại những kết quả toàn diện như mong muốn. Trước tình hình mới này đòi hỏi mô hình giáo dục, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho lứa tuổi vị thành niên, thanh niên phải có những bước chuyển trong nội dung tuyên truyền, hình thức tổ chức, mô hình tiếp cận cho thực sự phù hợp và hiệu quả. Để hoạt động chăm sóc SKSSVTN đạt hiệu quả, thời gian qua quận Ba Đình đang triển khai mô hình giáo dục – truyền thông cụm nhỏ để đẩy mạnh “lắng nghe – chia sẻ” với các em trong độ tuổi vị thành niên, thanh niên.

Tại sao lại truyền thông theo cụm nhỏ ?

Câu trả lời rất đơn giản: Đó là hiệu quả giáo dục, truyền thông cụm nhỏ sẽ cao hơn so với tổ chức giáo dục, truyền thông rộng rãi, nội dung giáo dục, truyền thông cũng sẽ sâu hơn, có chọn lọc hơn, người nghe cũng nắm rõ được nội dung hơn so với cách thức giáo dục truyền thông rộng rãi. Tuy số lượng người được giáo dục, truyền thông có ít hơn nhưng thời điểm hiện tại chính là lúc chúng ta nên quan tâm đến chất lượng hơn số lượng. Thực tế cũng đã chứng minh sự không hiệu quả của quá trình truyền thông rộng rãi. Hiện nay, các địa phương thường tổ chức những buổi giáo dục về sức khỏe sinh sản sức khỏe tình dục cho các em học sinh trong độ tuổi vị thành niên đang theo học tại các trường THCS trên địa bàn. Mô hình tổ chức chủ yếu mà các đơn vị hiện nay đang sử dụng là giáo dục cho toàn bộ học sinh của một khối tại hội trường lớn của trường học chỉ trong một buổi nói chuyện ngắn ngủi khoảng 2 giờ. Đa phần các em không hào hứng tham gia chương trình bởi ngại, vì chưa thực sự quan tâm, vì phương pháp giảng dạy chưa phù hợp và vì quy mô giảng dạy quá đông dẫn đến loãng. Việc làm chủ yếu của các em trong những buổi nói chuyện như thế này đó là túm năm tụm bảy nói chuyện và càng làm cho cuộc nói chuyện trở nên kém hiệu quả hơn.

Đối ngược với nó, mô hình câu lạc bộ sức khỏe sinh sản – sức khỏe tình dục vị thành niên, thanh niên với sự tham gia của các đồng đẳng viên đã và đang phát huy vai trò của nó trong việc giáo dục – truyền thông nhóm nhỏ theo hướng đi vào chiều sâu, nâng cao chất lượng tuyên truyền.

Thời điểm của “Lắng nghe và chia sẻ”

Trong thời buổi công nghệ thông tin như thời điểm hiện nay thì sẽ không mấy khó khăn để các em học sinh có thể tiếp cận với những kiến thức liên quan đến sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục trên các trang mạng, thông tin cũng có được lan truyền rất nhanh trong các em qua các trang mạng xã hội đang trở nên rất phổ biến. Như vậy, kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục có lẽ không còn là cái chúng ta cần quá chú trọng cần giáo dục cho các em, cái quan trọng hơn chính là việc phải định hướng cho các em hành động như thế nào sau khi đã được trang bị một hành tràng khá đầy đủ về kiến thức ở trên. Và đây chính là thời điểm mà “lắng nghe và chia sẻ” phát huy tác dụng của nó trong việc định hướng hành vi cho các em học sinh, hình thành nhận thức đúng đắn cho vị thành niên – thanh niên về các quyết định, các cách ứng xử với những vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản – sức khỏe tình dục này.

Khi nắm được tâm lý của các em, Trung tâm Dân số - KHHGĐ quận Ba Đình đã phối hợp và triển khai thực hiện đồng bộ của cả hệ thống: gia đình – nhà trường – xã hội. Mỗi bộ phận được phân công những chức năng và nhiệm vụ cụ thể khác nhau, phù hợp với tính chất và đặc điểm, mô hình giáo dục của mình. Nhiệm vụ của Trung tâm Dân số quận ngoài việc hỗ trợ các đơn vị tổ chức hoạt động thì việc xây dựng nội dung giáo dục – tuyên truyền với những kiến thức cơ bản, có chú trọng chuyên sâu những nội dung quan trọng, theo từng nhóm tuổi. Đồng thời đổi mới phương thức giáo dục – truyền thông phù hợp với từng loại đối tượng, nhất là với các em học sinh. Trang bị những kỹ năng, kiến thức và xây dựng đội ngũ tình nguyện viên, đồng đẳng viên dần dần chuyên môn hóa, đảm bảo đảm nhận được công tác giáo dục – truyền thông, lắng nghe, chia sẻ và định hướng quyết định, hành động được cho vị thành niên – thanh niên.

Mô hình tuyên truyền cụm nhỏ được triển khai thí điểm tại một số phường có các trường Trung học cơ sở và phong trào hoạt động của Đoàn Thanh niên mạnh mẽ như phường Thành Công, Đội Cấn, Vĩnh Phúc đã thu được kết quả rõ rệt. Với cách chọn nội dung truyền thông cụ thể cho từng lứa tuổi như: Chăm sóc sức khoẻ tuổi dậy thì cho các em từ 10 đến 13 tuổi tại trường tiểu học Ngọc Khánh, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên (từ 13 đến 16 tuổi) tại trường Trung học cơ sở Thống Nhất, THCS Thành Công…hay hoạt động truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản tuổi tiền hôn nhân…của các CLB, ở mỗi lứa tuổi các em lại được truyền thông và tư vấn riêng cho các nhóm như: nhóm các em nam riêng, nữ riêng, mỗi nhóm chỉ từ 10 đến 15 em, thời gian không quá 50 phút cho phù hợp với tâm lý hay “sốt ruột” ở lứa tuổi này, với hình thức này các em có điều kiện và cởi mở hơn trong những chia sẻ cũng như những thắc mắc về điều “tế nhị” khó nói cùng ai…Trong các buổi sinh hoạt, cán bộ Trung tâm Dân số quận đã chia sẻ và giúp các em tháo gỡ những thắc mắc, trang bị cho các em các kiến thức về giới tính, về CSSKSS vị thành niên, thanh niên, qua việc trò chuyện về tình yêu, giới tính, sức khỏe giúp các em định hướng hành vi và xử trí kịp thời các vấn đề thường gặp trong chăm sóc SKSS.

Trong 3 tháng triển khai mô hình này (từ tháng 4 – 6/2014) đã đem lại nhiều lợi ích cho các em và cộng đồng một các rõ rệt. Thông qua việc trao đổi  và giới thiệu của bạn bè đã được tư vấn nhiều em chủ động đến Trung tâm để được giải đáp những thắc mắc của bản thân mà không dám thổ lộ cùng ai.

                                                               Nguyễn Thanh Hiếu