Thay đổi tư duy xây dựng đường cao tốc

Nếu không thay đổi tư duy, chỉ trông vào ngân sách nhà nước hay trái phiếu Chính phủ, thì sẽ thất bại. Và nếu chỉ tính đến tăng vốn điều lệ cho VEC, dù có tăng bao nhiêu cũng không đủ. Nếu thay đổi cách làm, mục tiêu đầu tư xây dựng 2.000 km đường cao tốc là hoàn toàn đạt được. “Phải thay đổi tư duy về đầu tư hạ tầng. Cứ làm xong rồi bán. Nhà đầu tư nước ngoài rất nhiều và rất quan tâm đến dự án của mình”- Bộ trưởng Đinh La Thăng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, nhà đầu tư dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (Tổng công ty phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam- VIDIFI) vừa đề nghị Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ phương án chuyển nhượng BOT dự án đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng cho nhóm đối tác nước ngoài.

Cụ thể, Vidifi xin chuyển nhượng tuyến cao tốc dài 105 km, đang trong quá trình thi công cho nhóm các nhà đầu tư gồm IL&FS Transportation Networks Limited (ITNL); Strategic Alliance Holdings (SAHI) và Tung Shing Groups (Tung Shing). Được biết, trong số 3 nhà đầu tư này, đáng chú ý nhất là ITNL- nhà đầu tư phát triển hạ tầng lớn nhất tại Ấn Độ. Hai nhà đầu tư khác là tổ hợp SAHI – hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, có trụ sở tại Philippines và Tung Shing có trụ sở đăng ký hoạt động tại Bristish Virgin Islands.

Được biết, Vidifi đã cho phép nhóm các nhà đầu tư này nghiên cứu và tìm hiểu về dự án đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng nhằm đi đến việc hợp tác đầu tư. Đến thời điểm này, Vidifi và nhóm nhà đầu tư đã ký bản ghi nhớ cùng nhau thành lập một pháp nhân mới dưới hình thức công ty cổ phần để tiếp nhận lại Dự án cũng như các nghĩa vụ, quyền lợi liên quan.

Mặc dù không tiết lộ những điều khoản cơ bản của hợp đồng, trong đó có việc giá trị chuyển nhượng sẽ được xây dựng trên cơ sở tổng mức đầu tư được phê duyệt vào năm 2008 là 24.566 tỷ đồng hay mức đã được điều chỉnh là 45.522 tỷ đồng đang được Vidifi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, đây là thông tin rất quan trọng, bởi cùng với việc cập nhật tổng mức đầu tư, hiện Vidifi đang xin bổ sung một số cơ chế, chính sách nhằm đảm bảo tính khả thi tài chính cho dự án.

Theo đánh giá của các chuyên gia, dự án đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng được xây dựng với quy mô 6 làn xe hiện là tuyến đường bộ có tính khả thi cao ở khu vực phía Bắc hiện nay. Khi hoàn thành tuyến đường vào năm 2015, tuyến rút ngắn thời gian lưu thông từ Hà Nội xuống các cảng cửa ngõ ở Hải Phòng từ 3 giờ xuống còn hơn 1 giờ. Bên cạnh đó, với vai trò là chặng cuối cùng của tuyến hành lang quan trọng của tiểu vùng Mê Kông từ Vân Nam – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng hiện đang dần được khép kín, nên chắc chắn, sẽ có sự bùng nổ về lưu lượng phương tiện qua lại trên tuyến cao tốc tương lai, nhất là, khi cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện (Hải Phòng) được đưa vào khai thác trong năm 2016.

Trao đổi với PV, ông Mai Tuấn Anh, Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam cho biết, tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Bộ GTVT, VEC đang tiến hành làm việc với các cơ quan chức năng hoàn thiện thủ tục, tính toán các phương án chào bán để kêu gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Thời gian tới VEC sẽ chào bán cả 5 dự án đường cao tốc (Nội Bài - Lào Cai; Cầu Giẽ - Ninh Bình; Bến Lức - Long Thành; TP HCM - Long Thành; Đà Nẵng - Quảng Ngãi).

Trong đó, hai dự án có thể thu hút đầu tư là Cầu Giẽ - Ninh Bình và TP HCM - Long Thành vì có lưu lượng phương tiện khá lớn. Nếu việc này thành công, một thị trường chuyển nhượng hạ tầng giao thông có giá trị lớn chưa từng có sẽ hình thành.

Theo Bộ trưởng Đinh La Thăng, nếu không thay đổi tư duy đầu tư, đường cao tốc chỉ như nàng công chúa ngủ trong lâu đài. Nếu thay đổi cách làm, mục tiêu đầu tư xây dựng 2.000 km đường ô tô cao tốc là hoàn toàn có thể. Hiện, VEC đã và đang xây dựng 540 km, kế hoạch 5 năm tới nâng lên 1.000 km.

Ông Trần Quốc Việt, Chủ tịch Hội đồng thành viên VEC cho biết, đang tiến hành thành lập một ban chuyên trách gồm những cán bộ có năng lực tốt nhất để thực hiện chủ trương trên. Ban này sẽ xúc tiến để kêu gọi các nhà đầu tư, thậm chí tính đến cả phương án đưa dự án ra nước ngoài quảng bá, mời gọi. So với việc thu phí nhỏ giọt hằng ngày, phương án bán dự án, hoặc bán quyền thu phí tạo ra nguồn vốn lớn trong thời gian ngắn để đầu tư dự án mới, giảm gánh nặng cho ngân sách.

Từ năm 2005,  một số trạm thu phí đã được bán cho doanh nghiệp tư nhân là Hoàng Mai (Nghệ An, trên QL 1A); trạm Bàn Thạch (Phú Yên, QL 1A) và trạm thu phí cầu Bãi Cháy. Từ đầu năm 2014, một hợp đồng “khủng” khác đã được bán, đó là quyền thu phí cao tốc Sài Gòn - Trung Lương trong 5 năm, với giá trị 5.000 tỷ đồng. Cụ thể là Tổng cty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (Bộ GTVT) bán cho Cty TNHH sản xuất thương mại dịch vụ Yên Khánh .

Từ năm 2012, Tổng Cty đường cao tốc miền Trung Nhật Bản (Nexco Central) định đầu tư vào dự án Pháp Vân - Cầu Giẽ. Tiếc là sau đó nhà thầu này đã quyết định rút khỏi dự án. Một dự án lớn là cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết hiện đang kêu gọi nhà đầu tư nước ngoài và trong nước.

Quỳnh Chi