Nước xa có cứu được lửa gần?

	Hướng tới chính quy, hiệu quả, tinh gọn tổ chức bộ máy
	Bộ Công Thương chỉ đạo tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu

“Cánh tay” liệu có đủ dài?

Theo mô hình mới, Tổng cục QLTT trực thuộc Bộ Công Thương được tổ chức thành hệ thống ngành dọc từ Trung ương đến địa phương theo đơn vị hành chính, hoặc theo yêu cầu nhiệm vụ, đảm bảo nguyên tắc tập trung thống nhất. Bên dưới là Cục QLTT tỉnh, TP trực thuộc Trung ương, Cục QLTT liên tỉnhTP trực thuộc Trung ương.

Các Chi cục QLTT khu vực phía Bắc đã chính thức làm thủ tục bàn giao, sáp nhập về Bộ Công Thương.

Trong đó, cơ cấu tổ chức của Cục QLTT tỉnh có 3 phòng; Cục QLTT Hà Nội và TP HCM không quá 4 phòng; Cục QLTT liên tỉnh, TP trực thuộc Trung ương không có quá 5 phòng. Cơ quan QLTT cấp Trung ương cũng sẽ tinh giản từ 11 đơn vị xuống còn 6 đơn vị (giảm 45,5%).

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các quy định, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục QLTT, Bộ Công Thương đã có văn bản gửi các Chi cục QLTT địa phương chỉ đạo, bàn giao các công việc liên quan với các sở ở địa phương, để chính thức hoạt động theo mô hình Tổng cục từ ngày 12/10/2018. Trước quyết định này, hầu hết các lãnh đạo của Chi cục địa phương đều bày tỏ sự băn khoăn về mô hình hoạt động mới, từ con người, kinh phí đến “tâm tư” khi có sự sáp nhập giữa các Chi cục thành Cục liên tỉnh.

Đánh giá về quyết định này, không ít chuyên gia kinh tế cho rằng, việc tinh giản bộ máy là một việc nên làm, nhưng làm sao để tinh giản thực sự chứ không phải kiểu “cắt bớt” các đầu mối ở trên, rồi “cộng cơ học” các đơn vị ở dưới vào với nhau, khiến cho cơ cấu hoạt động của các đơn vị nhỏ trở nên rối rắm, thậm chí là chồng chéo nhau.

Trước đó, trong cuộc họp bàn triển khai về hoạt động của Tổng cục QLTT, đại diện lãnh đạo QLTT tại nhiều địa phương cũng tỏ ra băn khoăn khi đặt câu hỏi, mối quan hệ giữa chính quyền địa phương với các Cục QLTT tại các tỉnh trong tương lai sẽ như thế nào khi đơn vị này không còn trong “vòng tay” của các tỉnh, thành?.

Chưa hết, khi ở các tỉnh thành lập Cục và các Cục này trực tiếp chịu sự giám sát, chỉ đạo của Tổng cục QLTT, trong khi Tổng cục thuộc Bộ Công Thương, trụ sở ở Hà Nội khá xa địa bàn nên dễ phát sinh tiêu cực hoặc kiểm soát tính đúng đắn trong quá trình thực thi công vụ của lực lượng QLTT, nhất là những địa bàn phức tạp tại các thành phố lớn, khu vực biên giới có hoạt động thương mại nhộn nhịp như: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai…

Rõ ràng, khi không nắm sát địa bàn, Tổng cục QLTT sẽ khó bề quản lý được thị trường ở địa phương. Bởi ví dụ, khi xảy ra tình huống cần xử lý, nếu lực lượng QLTT ở địa phương bưng bít, Tổng cục ở trên lại xa, liệu có thể phát hiện, giải quyết hoặc chấn chỉnh lực lượng của mình một cách kịp thời? Theo mô hình cũ trước đây thì các Sở Công Thương với vai trò là chủ quản lĩnh vực này trên địa hạt của mình sẽ nhanh chóng tiếp nhận thông tin và can thiệp một cách kịp thời chí ít vì các Sở có lợi thế về khoảng cách địa lý…

Trước những băn khoăn trên, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, dù trực thuộc Bộ Công Thương hay trực thuộc UBND các tỉnh, thành phố thì bản chất hoạt động của lực lượng QLTT không hề thay đổi, đó là phục vụ nhiệm vụ chung duy nhất là kiểm tra, kiểm soát thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống các vi phạm về giá, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng với một nguyên tắc bất di bất dịch đó là “không dời sự chỉ đạo của các cấp ủy đảng, trung ương và cơ quan chủ quản”.

Bộ sẽ dành 50% kinh phí cho hoạt động của Tổng cục?

Được biết, trong quá trình bàn giao công việc giữa Sở Công Thương các tỉnh và lực lượng QLTT cũng nảy sinh nhiều quan ngại. Đầu tiên là việc chuyển giao con người, tài sản như thế nào, nguồn kinh phí đầu tư và hoạt động của lực lượng này cụ thể ra sao khi về thuộc Tổng cục. Thêm nữa, việc bàn giao nguyên trạng cơ sở vật chất cũng khiến nhiều đại diện QLTT ở địa phương băn khoăn khi nhiều công trình còn dang dở, tỉnh đang và sẽ dự kiến cấp kinh phí đầu tư, xây dựng sẽ phải xử lý như thế nào?.

Ngoài chuyện tài sản, việc xử lý nguồn kinh phí thu được sau những quyết định xử lý vi phạm hành chính sẽ được giải quyết ra sao cũng là vấn đề lực lượng QLTT đang quan tâm. Xung quanh chi tiết này, đại diện lãnh đạo QLTT tỉnh Quảng Ninh cho hay, hiện tại kinh phí hoạt động của Chi cục đang được tỉnh bố trí. Ngoài ra, số tiền thu từ hoạt động chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại sau khi trừ các khoản theo quy định, tỉnh điều tiết lại cho Chi cục QLTT toàn bộ số thu này.

Theo đó, mỗi năm Chi cục QLTT Quảng Ninh được cấp khoảng 14 - 15 tỷ đồng mua sắm vật tư, tàu thuyền...phục vụ hoạt động nghiệp vụ. “Sắp tới, khi trực thuộc Tổng cục không biết tỉnh có bố trí khoản này nữa hay không?”, vị này băn khoăn. Tương tự, ông Nguyễn Văn Hùng - Chi cục QLTT Thanh Hoá cũng nêu thực tế, hiện UBND tỉnh Thanh Hoá vẫn để lại toàn bộ kinh phí chống gian lận thương mại cho lực lượng QLTT, mỗi năm chừng 20 tỷ đồng. Nếu chuyển về Tổng cục thì có được cấp nữa không? Nếu vẫn được thì Tổng cục QLTT sẽ xử lý nguồn này như thế nào?

Về vấn đề này, Vụ trưởng Vụ Tài chính và Đổi mới doanh nghiệp (Bộ Công Thương) Vũ Quốc Anh cho hay, theo quy định, các Chi cục QLTT sẽ được bàn giao nguyên trạng về Bộ Công Thương. Chi cục QLTT sẽ sử dụng và quyết toán với ngân sách địa phương hết năm 2018. Từ năm 2019, kinh phí hoạt động của lực lượng QLTT sẽ thuộc nguồn ngân sách cấp cho Bộ Công Thương.

Cũng theo ông Vũ Quốc Anh, hiện Bộ Công Thương đã lên kế hoạch đề xuất dự kiến kinh phí hoạt động của Tổng cục QLTT sẽ chiếm khoảng 50% phần kinh phí hoạt động dành cho cả Bộ. Tuy nhiên, đề xuất này sẽ phải chờ Bộ Tài chính phê duyệt. Nhưng liệu Bộ Tài chính có thông qua dự kiến kế hoạch chi tiêu của Bộ Công Thương dành cho Tổng cục QLTT hay không, khi mà thời gian qua dư luận vẫn đặt khá nhiều dấu hỏi về tính hiệu quả của lực lượng này?

Đỗ Đạt