Nhọc nhằn thợ công trường

Sống tạm bợ…

15 giờ chiều. Cái nóng giữa hạ đang vào thời điểm gay gắt khiến cho dãy lán trại dựng tạm bợ bằng tre nứa, phủ bạt nhựa- nơi trú ngụ của các công nhân đang thi công một công trình xây dựng tại huyện Hoài Đức, Hà Nội càng thêm bức bối. Đang giờ làm việc, hết thảy thợ xây vẫn ở công trường, duy chỉ có Nguyễn Văn Toản, quê Hưng Yên, do mới bị tai nạn, nên nghỉ ở nhà. Như đọc được sự ái ngại của khách về căn lán nóng bức, tạm bợ, Toản trần tình: “ Đời thợ công trường mà, có chỗ ngủ qua đêm, che nắng mưa như thế này là tốt lắm rồi ”. 30 tuổi, Toản đã có hơn chục năm làm thợ xây, lang bạt theo hàng chục công trình ở nhiều miền quê. Nơi ở hàng ngày của Toản là những lều lán phủ vải bạt dựng tạm bợ nơi góc công trường, giường ngủ là những cốp pha kê tạm, chật chội. “Khổ nhất là chuyện vệ sinh và tắm rửa, Toản nói. Công nhân nữ phải quây tạm mảnh bạt, còn cánh đàn ông thì bạ đâu tắm đấy. Tuy vậy, thiếu nước sạch mới là chuyện đáng bàn. Dù chúng em đã cải tạo bằng cách tận dụng gạch, xi-măng thừa xây bể nước, nhưng ruồi, muỗi bay vo ve, vẫn phải ăn, phải uống và tắm giặt”.  Ở đã tạm bợ, chuyện ăn của những người thợ sức dài vai rộng cũng qua loa. Toản cho biết, cả ngày làm việc vất vả, nhưng bữa sáng cũng chỉ dám lót dạ gói xôi hoặc ổ bánh mì, còn bữa cơm hàng ngày tuy cũng đủ thịt rau nhưng người thợ chỉ dám mua gạo rẻ để được ăn no, thịt thủ cùng mấy bìa đậu phụ, ít hành, dăm quả cà chua sốt lên làm món chính. “Lương thấp, phải ăn uống tằn tiện mới tích cóp được tiền gửi về gia đình”,Toản cho biết.

Nhọc nhằn đời thợ công trường

Đối với những người thợ xây, cuộc sống nay đây mai đó, ngủ nghỉ tạm bợ, ăn uống thiếu thốn, qua loa không khiến họ bận tâm, mà những rủi ro khó lường trong công việc mới là điều quan tâm. “Tai nạn trong ngành xây dựng là rất khó tránh”, Nguyễn Văn Long, công nhân thi công trên công trình xây dựng tại Sài Đồng, Gia Lâm, cho biết. Nhẹ thì xước xát, trật xương, gân, nặng thì gãy xương thậm chí chết người. Có cả 1001 nguyên nhân gây ra tai nạn xây dựng, nhưng chủ yếu vẫn do ý thức thiếu cẩn trọng của người thợ. Có người thợ ngồi trên mép giàn giáo, hút thuốc lào bị say, thế là ngã.  Có người, do thắt dây an toàn không chắc, khi bước ra khoảng không thì cả người và giàn giáo rơi xuống. Có người không chịu đi giày, đi trên giàn giáo, bị mắc dép và trượt ngã... Theo anh Long, khi tai nạn xảy ra, chỉ người thợ là thiệt thòi. Anh Long dẫn chứng, vụ tai nạn kinh hoàng nhất mà anh từng chứng kiến là “cú rơi từ tầng 3” của thợ lắp cốp pha cho một công trình xây dựng tòa nhà cao ốc. Bị ngã gãy đùi và mang thương tật vĩnh viễn, nhưng người thợ chỉ được chủ công trình hỗ trợ 5 triệu đồng.  Tại một số công trường đã xảy ra những cái chết thương tâm, chủ yếu là thợ hồ rơi giàn giáo, gạch rơi trúng đầu, điện giật...

Hợp đồng kiểu…tin nhau

Hỏi hầu hết những người thợ xây dựng tự do hay làm ngắn hạn trên các công trình về hợp đồng lao động thì họ chỉ lắc đầu, cười: “Hợp đồng gì đâu, toàn là anh em trong họ, cùng làng tin nhau, rủ nhau đi làm xa để có thu nhập”.  Thời hạn hợp đồng “miệng” gắn với tiến độ công trình và hạng mục khoán.  Mỗi tháng, trung bình thợ xây dựng công trường thu nhập từ 2 - 3 triệu đồng. Nhưng thực tế họ chỉ được nhận 70 - 80% tiền công. Phần còn lại, chủ thầu hoặc cai thầu sẽ thanh toán sau khi hoàn thành công trình để ràng buộc thợ. Vì vậy, chậm trễ lương hay việc quỵt tiền công của thợ thường xảy ra, ít có thợ được nhận đủ 100% tiền công, trừ khi tiếp tục làm tiếp cùng với chủ, cai thầu ở những công trình khác.

Thiệt thòi, vất vả và lắm nhọc nhằn, song hầu hết những người thợ xây dựng đều rất vô tư, lạc quan, tin tưởng vào một tương lai tươi sáng và lấy đó làm động lực để vượt mọi khó khăn, bám trụ với nghề, như ước mong của Nguyễn Văn Toản: “Em chỉ mong nhận được nhiều công trình để có tiền lo cho cuộc sống gia đình, cho con cái học hành đến nơi đến chốn, để có tương lai”.

Ngọc Tú