Hoa nhài còn mãi hương thơm

Là đất kinh kỳ, “Lắng hồn núi sông ngàn năm” nên tố chất của người Hà Nội luôn thanh lịch, trang nhã và tinh tế. Tuy nhiên, theo thời gian, những lễ nghĩa, phong tục, lối sống của người Tràng An xưa nay đã đổi thay, có cái đẹp hơn, nhưng cũng không ít nét thanh lịch bị phôi phai. 
hoa nhai con mai huong thom Giữ Hà Nội nức tiếng “chẳng thơm cũng thể hoa nhài”
hoa nhai con mai huong thom Chuyện chưa kể về tòa tháp và "động tiên" bên hồ Hoàn Kiếm
hoa nhai con mai huong thom Nghìn thuyền tụ hội về di sản thiên nhiên thế giới

Làm thế nào để vừa bảo tồn, vừa phát huy giá trị ngàn đời của văn hóa Thăng Long - Hà Nội là nội dung mà PV Lao động Thủ đô đề cập với Tiến sĩ mỹ học Thế Hùng - Giám đốc chương trình nghệ thuật, Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhân mùa xuân mới.

hoa nhai con mai huong thom
Ô Quan Chưởng tạo nét tao nhã cho Thủ đô.

Xưa có rất nhiều câu ca dao, tục ngữ ca ngợi nét đẹp của người Tràng An. Vậy Tiến sĩ thấy người Hà Nội ngày nay ra sao; đặc biệt xét dưới góc độ văn hóa?

Hà Nội mà ta vẫn biết trong văn thơ và sách vở có lẽ khác nhiều so với những gì ta thấy hôm nay. Người Hà Nội bao đời vẫn tự hào với lời ngợi khen:

“Chẳng thơm cũng thể hoa nhài

Dẫu chưa thanh lịch cũng người Tràng An

Nhất cao là núi Ba Vì

Nhất thanh, nhất lịch kinh kỳ Thăng Long”.

Tràng An là chỉ kinh đô Thăng Long - Hà Nội. Thanh lịch là hàm nghĩa rộng của phong cách sống đẹp từ trong nhà ra xã hội, từ giao tiếp, trang phục, học vấn... đến thiên nhiên, môi trường.

Thăng Long - Hà Nội là nơi địa linh nhân kiệt, hội tụ nhân tài, hội tụ nghề hay của dân tộc. Người dân khắp nơi trong nước tìm đến kinh đô để sinh sống. Họ mang theo tinh hoa quê hương góp cho Hà Nội, nhưng đồng thời cũng mang theo tập quán kẻ quê.

hoa nhai con mai huong thom

Hà Nội như cái sàng, sàng lọc, gom nhặt từ những cái đẹp nhỏ nhất của bốn phương để làm giàu thêm vốn văn hoá cho mình, gạt bỏ những gì không thích hợp rồi định hình, định tính, định vị cái thanh lịch cũng như toả sáng văn hoá Thủ đô đi các nơi. Những nét đặc trưng của văn hoá Hà Nội là tấm gương sống để người “tứ chiếng” về cư trú noi theo.

Nét Tràng An ấy được khắc họa qua hình ảnh người Hà Nội thanh lịch văn hóa. Bức tranh về Hà Nội xưa được hình dung qua những nét vẽ đẹp đẽ vô cùng: Nơi mà ở đó, nam hay nữ khi ra đường đều khoác lên mình chiếc áo dài truyền thống, dáng vẻ lịch thiệp, khoan thai; Nơi mà người ta nói chuyện với nhau nhẹ nhàng như hơi thở, lúc nào cũng lễ phép, kính nhường; Nơi mà dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào họ cũng không so đo, kỳ kèo, không giận hờn, quát tháo.

Thành phố lặng lẽ, êm đềm, cuộc sống dịu dàng quá đỗi. Bởi vậy mà tôi vẫn cho rằng cái chữ "thanh lịch" dùng khi ấy thật đúng lắm. Nhiều lần tôi cứ suy tư: Có phải nét đẹp văn hóa của người Hà Nội chỉ còn là quá khứ một thời, niềm tự hào không chỉ của riêng con người mảnh đất Kinh đô mà của cả dân tộc giờ đã thành ký ức, để mỗi khi nhắc nhớ về nó, ta không khỏi chạnh lòng luyến tiếc.

Ngày nay, cùng với xu thế phát triển của xã hội, nhu cầu làm việc để mưu sinh chính đáng của cư dân, Hà Nội trở nên quá đông đúc, những người Hà Nội gốc chỉ còn là số ít. Khi xã hội phát triển người ta không quan tâm nhiều đến vấn đề gốc hay không, nhưng rõ ràng Hà Nội đã trở nên náo nhiệt, xô bồ, thể hiện ở những ứng xử kém văn hóa ngày càng trở nên phổ biến.

Theo khảo sát, thì Hà Nội hiện nay có đến 53% số người nói tục, nói ngọng, nói lắp… Bên cạnh đó, những hành xử của một bộ phận cư dân không còn lịch sự như xưa. Đây rõ ràng là sự đi xuống của những giá trị văn hóa hàng nghìn năm văn hiến của cha ông ta, vì thế phải xây dựng lại một chuẩn mực đạo đức để quay về với danh thơm văn hóa là cần thiết hơn bao giờ.

Văn hóa luôn vận động cùng với sự phát triển của xã hội. theo ông, người Tràng An thời hiện đại sẽ phải như thế nào để phù hợp với thời kỳ đổi mới?

hoa nhai con mai huong thom

Bước vào thời kỳ kinh tế thị trường, đồng tiền chế ngự xã hội đã làm phôi pha nét đẹp thanh lịch của người Hà Nội. Do vậy, để tìm lại những nét đẹp của người Tràng An xưa, chúng ta phải giáo dục tư tưởng từ thế hệ trẻ. Trong đó, việc xây dựng văn hóa đọc là rất cần thiết.

Như nhà văn M. Gorki từng nói: “Đọc sách là quá trình làm cho con người hòa hợp về mặt tinh thần với những khối óc vĩ đại của tất cả mọi thời đại, mọi dân tộc”. Người Tràng An xưa đọc sách rất nhiều. Còn ngày nay, vào nhà người dân thường ở Hà Nội rất hiếm khi thấy sách.

Thử hỏi, mỗi người Việt nói chung, người Hà Nội nói riêng đọc được bao nhiêu cuốn sách/năm? Ai có thể khẳng định ít đọc sách không liên quan đến tình trạng suy thoái toàn diện từ kinh tế, giáo dục, văn hóa, xã hội cũng như nhân cách con người hiện nay ở Việt Nam? Do đó, xã hội càng phát triển, chúng ta lại càng cần phải nâng cao và lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng. Bên cạnh đó, mỗi người dân hãy là một “cảnh sát” của chính mình thì mới mong có một xã hội văn minh, thanh lịch.

Để văn hóa Tràng An xưa được tỏa sáng ở thời hiện tại; đặc biệt khi Đảng bộ, chính quyền Thành phố đang xây dựng bộ quy tắc ứng xử văn hóa - Tiến sĩ có chia sẻ gì với độc giả trong những ngày đầu xuân?

Nét đẹp Tràng An đã hun đúc nên một nền "Văn hóa Thăng Long" rất riêng, rất đáng tự hào của Thủ đô. Cuộc sống đô thị hiện đại đã ít nhiều làm mai một đi những giá trị truyền thống tốt đẹp của Hà Nội xưa. Tuy nhiên, tôi nghĩ, dẫu cuộc sống có vội vã, bon chen thì người Tràng An vẫn gìn giữ, bảo tồn nét thanh lịch ngàn đời.

Và dù xã hội có phát triển đến đâu đi chăng nữa, mỗi chúng ta dẫu có phải là người dân đất kinh kỳ hay không, hãy luôn giữ nét văn hóa đáng trân trọng ấy, giữ từ những điều giản dị nhất, từ lời ăn tiếng nói. Hãy cứ mộc mạc, ân tình, hãy dùng tình cảm để làm nguyên tắc cư xử với nhau.

Bởi suy cho cùng, những nét Hà Nội nhất cũng là những nét văn hoá đặc trưng nhất của người Việt chúng ta. Gìn giữ hôm nay, để ngày mai ta không phải thất vọng về nó trong miền ký ức về một thời đã qua. Hà Nội sẽ còn phát triển nhanh hơn nữa, mạnh hơn nữa, nhưng nét văn hóa Hà Thành thì vẫn luôn còn lại mãi với thời gian.

Xin cảm ơn Tiến sĩ!

Nguyễn Công

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường công lập

Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường công lập

(LĐTĐ) Trong kỳ tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) công lập không chuyên năm học 2024 - 2025 tại Hà Nội, mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường THPT công lập.
Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

(LĐTĐ) Chiều 28/3, điều dưỡng Đặng Thị Hạ, 29 tuổi, người ép tim cứu sống du khách nước ngoài bị ngừng tim trong nhà hàng, được lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai khen thưởng.
Tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội: Thí sinh thi các môn chuyên vào ngày 10/6

Tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội: Thí sinh thi các môn chuyên vào ngày 10/6

Theo Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) năm học 2024 - 2025 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, ngay sau khi kết thúc hai ngày thi vào các trường THPT công lập không chuyên (ngày 8 - 9/6), các thí sinh đăng ký dự tuyển vào lớp 10 chuyên thuộc các trường THPT chuyên và có lớp chuyên sẽ làm bài thi các môn chuyên vào ngày 10/6.
Yêu cầu thực hiện nghiêm quy định hóa đơn điện tử với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Yêu cầu thực hiện nghiêm quy định hóa đơn điện tử với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

(LĐTĐ) Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên vừa ký ban hành Công điện hỏa tốc số 2036/CĐ-BCT gửi Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) và Cục QLTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử đối với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.
Liên đoàn Lao động huyện Mỹ Đức trao quyết định thành lập 22 Công đoàn cơ sở

Liên đoàn Lao động huyện Mỹ Đức trao quyết định thành lập 22 Công đoàn cơ sở

(LĐTĐ) Chiều 28/3, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Mỹ Đức đã tổ chức Hội nghị công bố quyết định giải thể Công đoàn cơ quan Dân Đảng, Công đoàn UBND huyện; trao quyết định thành lập 22 Công đoàn cơ sở (CĐCS).
TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

(LĐTĐ) TP.HCM là địa phương duy nhất đạt chứng nhận vùng an toàn dịch bệnh động vật đối với bệnh dại ở cấp tỉnh (toàn bộ thành phố, với tỷ lệ tiêm phòng bệnh dại đạt trên 90% tổng đàn chó mèo).
Doanh nghiệp FDI “tố” Cục Thuế Đồng Nai “ngâm” hồ sơ

Doanh nghiệp FDI “tố” Cục Thuế Đồng Nai “ngâm” hồ sơ

(LĐTĐ) Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI) cho rằng, theo quy định của pháp luật trong thời gian 5 ngày cơ quan nhà nước phải giải quyết hồ sơ cho doanh nghiệp (DN) nhưng Cục Thuế Đồng Nai “ngâm” từ 2 đến 3 tháng.

Tin khác

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

(LĐTĐ) Nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình, ngày 28/3, tại Hà Nội, Quỹ Bảo trợ em Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ”.
Cơ hội giúp lao động nữ tạo lập sinh kế bền vững

Cơ hội giúp lao động nữ tạo lập sinh kế bền vững

(LĐTĐ) Mô hình “Cùng MAGGI nấu nên cơ nghiệp”, đã cung cấp kiến thức kinh doanh, kỹ năng nấu nướng, hỗ trợ vốn cho nhiều chị em khởi nghiệp, mở mới hoặc nâng cấp quán ăn, từ đó phát triển bản thân, xây dựng mô hình dịch vụ gia đình, góp phần phát triển kinh tế gia đình và truyền cảm hứng cho cộng đồng.
Bàn giao 11 hệ thống máy lọc nước cho các trường học tại Đà Nẵng

Bàn giao 11 hệ thống máy lọc nước cho các trường học tại Đà Nẵng

(LĐTĐ) Quỹ Coca-Cola Foundation - Tổ chức từ thiện toàn cầu thuộc Công ty Coca-Cola vừa phối hợp cùng Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Đà Nẵng và Trung tâm Sức khỏe Gia đình và Phát triển Cộng đồng - CFC Việt Nam tổ chức bàn giao 11 hệ thống máy lọc nước uống tại vòi cho các trường THCS trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Lan tỏa những câu chuyện cảm động về cha và con gái

Lan tỏa những câu chuyện cảm động về cha và con gái

(LĐTĐ) Sáng ngày 27/3, Tạp chí Gia đình Việt Nam đã tổ chức Lễ phát động cuộc thi viết về “Cha và con gái” lần thứ 2, năm 2024.
Tháng Ba nói gì với em

Tháng Ba nói gì với em

(LĐTĐ) Tháng ba, với những cơn gió ấm áp thổi qua, đã gửi đến em lời yêu thương nhẹ nhàng. Trong ánh mắt anh tràn đầy trìu mến, em tìm thấy câu trả lời cho những băn khoăn của mình. Đôi mắt ấy, như đang kể em nghe về một mùa xuân đang sắp qua, về một thế giới đầy sắc màu và niềm vui mới mẻ.
Cây Gòn - người bạn tuổi thơ

Cây Gòn - người bạn tuổi thơ

(LĐTĐ) Men theo con đường cỏ, băng qua những ô ruộng xinh xinh là đường mòn dẫn về xóm tôi, một xóm nghèo trên dải đất hẹp miền Trung. Nhìn từ xa, xóm nhỏ bao trùm bởi một màu xanh cây cỏ. Mỗi dịp xuân về, cây lá hân hoan, rặng dừa, rặng tre xanh mướt rì rào. Những lùm chuối non tơ ong óng màu nắng mới. Chỉ riêng cây gòn đầu xóm đứng sừng sững với những chùm trái xanh treo lủng lẳng, đung đưa như một tháp nến khổng lồ xanh rờn, thật đẹp mắt. Chắc là cây muốn đón chào chúng tôi, những người làng thân yêu đi xa trở về.
Hàng chục nghìn người “cháy” hết mình tại sự kiện vì môi trường “Ngày hội Xanh”

Hàng chục nghìn người “cháy” hết mình tại sự kiện vì môi trường “Ngày hội Xanh”

(LĐTĐ) Ngày 24/3, sự kiện “Ngày hội Xanh” do Quỹ Vì tương lai xanh (thuộc tập đoàn Vingroup) lần đầu tiên tổ chức đã diễn ra trên quy mô lớn tại tại Grand World, Ocean City. Chuỗi hoạt động về môi trường sôi động, hấp dẫn đã thu hút hàng chục nghìn người tham gia.
Triển khai nhiều giải pháp nhằm chặn tin nhắn rác

Triển khai nhiều giải pháp nhằm chặn tin nhắn rác

(LĐTĐ) Để ngăn chặn tin nhắn rác, Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục triển khai các biện pháp bảo đảm sim chính chủ, xử lý triệt để tình trạng một thuê bao sở hữu nhiều sim, quy định nghĩa vụ của doanh nghiệp phải xác thực, quản lý thông tin thuê bao, xử lý các sim có thông tin không đầy đủ…
Ngày 26/3, ký ức của những năm 90

Ngày 26/3, ký ức của những năm 90

(LĐTĐ) Ngày 26/3 không chỉ là dấu mốc của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh mà còn gợi nhớ tuổi trẻ rực rỡ, nhiệt huyết của thế hệ 8x đời đầu, khi Huy hiệu đoàn là niềm tự hào, là ước mơ và sự trưởng thành.
Thủ phủ dâu tằm ngoại thành Hà Nội tất bật thu hoạch

Thủ phủ dâu tằm ngoại thành Hà Nội tất bật thu hoạch

(LĐTĐ) Những ngày này, người dân xã Dương Liễu (huyện Hoài Đức) tất bật thu hoạch vườn dâu tằm trĩu quả, chín mọng để kịp xuất hàng cho thương lái.
Xem thêm
Phiên bản di động