Hạ trần lãi suất để kích cầu

Trần huy động chỉ còn 5,5%

Ngày 28/10/2014, Ngân hàng Nhà nước đã công bố điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND của các tổ chức, cá nhân tại các tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng từ mức 6%/năm xuống 5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng.

Đối với tiền gửi bằng USD của cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng giảm từ mức 1%/năm xuống 0,75%/năm. Lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với một số lĩnh vực, ngành kinh tế cũng được điều chỉnh giảm 1%, từ  8%/năm xuống còn 7%/năm.

Sau khi điều chỉnh giảm các mức lãi suất của NHNN vào tháng 3/2014, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay bằng VND đến nay đã giảm 1,0-1,5%/năm so với cuối năm 2013. Lãi suất của các khoản vay cũ tiếp tục được các TCTD tích cực giảm; đến ngày 9/10/2014, dư nợ cho vay bằng VND có lãi suất trên 15%/năm chiếm 4,12% tổng dư nợ cho vay VND, giảm so với tỷ trọng 6,3% cuối năm 2013; dư nợ có lãi suất trên 13%/năm chiếm 11,7% tổng dư nợ cho vay bằng VND, giảm so với 19,72% cuối năm 2013.

Đến ngày 24/10/2014, tín dụng toàn hệ thống các TCTD đối với nền kinh tế tăng 7,85% so với cuối năm 2013. Cơ cấu tín dụng tiếp tục chuyển dịch theo hướng tập trung vào các ngành, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ. Cũng theo NHNN, tỷ giá và thị trường ngoại hối về cơ bản ổn định nhờ các giải pháp điều hành, kết hợp đồng bộ giữa chính sách tỷ giá, lãi suất và các công cụ chính sách tiền tệ, quản lý ngoại hối.

Sau khi điều chỉnh tăng 1% tỷ giá bình quân thị trường liên ngân hàng vào ngày 19/6/2014, tỷ giá thị trường liên ngân hàng dần ổn định ở mặt bằng mới, thanh khoản thị trường ngoại hối khá tốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của tổ chức và cá nhân đều được TCTD đáp ứng đầy đủ, kịp thời.

Tính đến tháng 9/2014, tỷ lệ nợ xấu giảm về 3,88%, trong khi đó tại thời điểm cuối tháng 6 nợ xấu là 4,17%; cuối tháng 7 là 4,11% và cuối tháng 8 là 3,9%.

Lãi suất giảm vẫn khó kích cầu

Sau khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) thông báo giảm trần lãi suất huy động tiền đồng, ngân hàng HSBC đã có báo cáo nhận định động thái này là một phần của nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Chuyên gia Trinh Nguyễn của HSBC đánh giá: “Nhiều khả năng tín dụng sẽ tăng tốc vào cuối năm, chúng tôi kỳ vọng mức độ tăng khoảng 10%. Dù tiêu dùng cá nhân có xu hướng tăng dần nhưng sẽ không tăng mạnh do niềm tin người tiêu dùng còn yếu. Xuất khẩu của Việt Nam sẽ giữ vai trò thúc đẩy chính đối với GDP”.

Báo cáo của HSBC nhận định, NHNN đang nỗ lực hết sức để thúc đẩy cầu nội địa, hy vọng việc giảm trần lãi suất huy động sẽ kích thích chi tiêu và khiến cho các ngân hàng giảm lãi suất cho vay. HSBC cho rằng động thái này là một phần của biện pháp kích thích để tăng trưởng tín dụng đạt 12-14% cũng như thúc đẩy cầu nội địa. Mặc dù kỳ vọng tăng trưởng tín dụng sẽ tăng tốc, nhưng HSBC cũng đưa ra dự báo tăng trưởng tín dụng chỉ khoảng 10% trong năm 2014 và 2015.

Sau nhiều năm bùng nổ cho vay, nền kinh tế đang còn đi trên con đường gập ghềnh và chỉ hồi phục một cách từ từ. Chuyên gia của HSBC kỳ vọng GDP sẽ tăng dần do hoạt động xuất khẩu đạt kết quả tốt nhưng GDP sẽ vẫn ở dưới đường xu hướng. Lạm phát cũng sẽ nằm trong phạm vi kiểm soát vì giá dầu hạ nhiệt và nguồn cung thực phẩm dồi dào. Cầu nội địa thấp và mức phá giá nhỏ của đồng nội tệ cũng góp phần kiềm chế áp lực lạm phát.

Ở một khía cạnh khác, Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá động thái điều hành này được xem là hơi trễ của NHNN, khi chỉ còn 2 tháng nữa để NHNN thực hiện mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay là 12-14%. Trong khi đó, vào đầu tháng 8, nhiều ngân hàng lớn trong hệ thống đã tiến hành nhiều đợt điều chỉnh giảm lãi suất huy động từ 0,1-0,5%. Điều này có thể được lý giải khi nguồn cung tiền trong hệ thống ngân hàng đang dư thừa, trong khi đó đầu ra của ngân hàng là tín dụng vẫn đang diễn biến rất chậm. Tuy nhiên, VDSC cho rằng động thái hạ lãi suất lần này của NHNN có thể là một tuyên bố chung để các ngân hàng tiếp tục điều chỉnh mức lãi suất cho vay về mức hợp lý hơn.

Trong tháng 10 năm 2013, tăng trưởng tín dụng là 7,3% và tăng tốc lên 8,2% trong tháng 11 và 12,51% vào tháng 12. Đến thời điểm hiện tại, tăng trưởng tín dụng đã đạt 7,85%, được xem là nhỉnh hơn so với mức tăng của cùng kỳ năm ngoái. Theo VDSC, mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay là khả thi.

Cùng quan điểm, chuyên gia của Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC) cho rằng việc điều chỉnh trần lãi suất huy động của NHNN là một động thái theo sau chứ không dẫn đầu xu hướng giảm lãi suất huy động trên thị trường và chỉ áp dụng cho thị trường 1 của Việt Nam, giữa ngân hàng, các cá nhân và doanh nghiệp.

Quỳnh Chi