Để nâng cao chất lượng phiên giải trình

	HĐND Thành phố tổ chức hội nghị giao ban trực tuyến quý III/2018
	Lựa chọn trúng nội dung để tăng hiệu quả phiên giải trình

Nhiều kinh nghiệm từ thực tiễn

Phiên giải trình giữa hai kỳ họp được quy định tại điều 72, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Thực hiện quy định này, từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, Thường trực HĐND thành phố Hà Nội đã tổ chức 3 phiên giải trình về việc thu gom xử lý chất thải rắn, chất thải y tế và quản lý hồ nước khu vực nội thành Hà Nội; việc thực hiện Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội, Quy tắc ứng xử nơi công cộng và công tác tổ chức, quản lý lễ hội trên địa bàn Thành phố; mới đây là phiên giải trình về tình hình quản lý các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Cùng với đó, Thường trực HĐND của nhiều quận, huyện cũng tổ chức phiên giải trình về các nội dung liên quan đến các vấn đề dân sinh bức xúc. Đánh giá qua thực tiễn triển khai, bà Phùng Thị Hồng Hà, Phó Chủ tịch HĐND Thành phố cho rằng, việc lựa chọn nội dung quyết định đến thành công của phiên họp.

Phiên giải trình của Thường trực HĐND Thành phố Hà Nội về tình hình quản lý sử dụng đất đã mang lại những hiệu quả tích cực

Thời gian qua, Thường trực HĐND Thành phố và các quận, huyện, thị xã đều lựa chọn những vấn đề cấp bách, bức xúc, nổi cộm tại địa phương cũng như tác động đến phát triển kinh tế - xã hội, được cử tri quan tâm. Sau đó, Thường trực HĐND các cấp tổ chức khảo sát, thu thập thông tin, nắm rõ thực trạng để hỏi, chất vấn các cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực phụ trách.

Theo ông Nguyễn Hoài Nam,Trưởng ban Pháp chế HĐND Thành phố, để nâng cao chất lượng phiên giải trình, phải lựa chọn được nội dung của phiên giải trình, phải trúng và thiết thực thì mới góp phần giúp cho cơ quan triển khai nhiệm vụ, giúp cho cơ quan giám sát và đáp ứng lòng mong mỏi của cử tri. Sau đó, từ nội dung chủ đề lựa chọn thì các Ban phải giúp Thường trực HĐND xây dựng kịch bản, thay hình thức báo cáo bằng văn bản bằng báo cáo hình ảnh để phản ánh sinh động, trung thực những khó khăn vướng mắc để yêu cầu giải trình.

Yếu tố cũng rất quan trọng là thành phần mời dự phiên giải trình, chủ đề nào thì đối tượng giải trình phải phù hợp. Cùng với đó, Thường trực HĐND điều hành cũng phải chủ động, linh hoạt, làm rõ trách nhiệm của người hỏi, người giải trình, và kết luận phiên giải trình phải được gắn với hoạt động giám sát để tăng tính hiệu lực, hiệu quả.

Nhờ cách làm trên, Thường trực HĐND huyện Gia Lâm đã tổ chức tốt phiên giải trình về công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn huyện. Ông Phùng Xuân Việt, Phó Chủ tịch HĐND huyện Gia Lâm chia sẻ, tình trạng vi phạm trên đất nông nghiệp diễn ra ở nhiều địa phương, trong khi công tác kiểm tra, xử lý vi phạm còn hạn chế. Vì vậy, Thường trực HĐND huyện đã chọn chủ đề trên cho phiên giải trình, đồng thời giao các ban HĐND huyện xây dựng phóng sự về tình hình lấn chiếm đất nông nghiệp, trật tự xây dựng đô thị... chiếu công khai tại phiên họp.

Sau đó, chủ tịch UBND 9 xã, thị trấn đã báo cáo, giải trình rõ các vấn đề đại biểu HĐND huyện đề cập về trách nhiệm trong công tác quản lý, lộ trình khắc phục những tồn tại, hạn chế. Sau phiên giải trình, kết quả xử lý vi phạm trên đất nông nghiệp của huyện đã chuyển biến đáng kể.

Cũng áp dụng những kinh nghiệm trên, Thường trực HĐND huyện Phúc Thọ cũng tổ chức thành công phiên họp giải trình về công tác thu gom rác, bảo đảm vệ sinh, môi trường. Phó Chủ tịch HĐND huyện Phúc Thọ Khuất Thị Thu Tuấn cho rằng, kịch bản điều hành được xây dựng trước nhưng trong quá trình thực hiện thì chủ tọa cũng cần phải linh hoạt, quyết đoán, tạo không khí dân chủ, thẳng thắn, nghiêm túc, thống nhất giải pháp tháo gỡ khó khăn để đạt hiệu quả phiên giải trình, thúc đẩy công tác quản lý ở địa phương, xác định rõ lộ trình, giải pháp, đạt yêu cầu đề ra.

Ngoài hai huyện trên, từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, Thường trực HĐND huyện Thường Tín và quận Hoàng Mai đều tổ chức được 5 phiên giải trình; Thường trực HĐND huyện Phú Xuyên tổ chức được 6 phiên giải trình với các chủ đề khác nhau. Kinh nghiệm để tổ chức thành công các phiên giải trình là làm tốt công tác phối hợp với cơ quan giải trình, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ đầu mối tiếp nhận thông tin; đồng thời phải khảo sát thực tế, có phân tích, so sánh từng thời điểm cụ thể để quy trách nhiệm. Từ đó, các cơ quan chức năng sẽ đưa ra các giải pháp, lộ trình khắc phục những tồn tại, hạn chế.

Tăng hiệu quả tổ chức phiên giải trình

Theo Trần Thế Cương, Trưởng ban Văn hóa Xã hội, phiên giải trình trong lĩnh vực văn hóa - xã hội rất khó, trừu tượng nên quá trình chuẩn bị phải áp dụng nhiều biện pháp, với sự cố gắng nỗ lực của nhiều người để ghi lại những hình ảnh trung thực, phản ánh đúng hiện tượng.

Sau khi đã chuẩn bị được nội dung thì Thường trực HĐND Thành phố cũng rà soát duyệt kỹ bởi đây là những vấn đề nhạy cảm. Thành công của phiên giải trình có được là nhờ lãnh đạo thành phố hết sức quan tâm trong điều hành, chỉ đạo và các quận huyện, xã phường cũng hết sức hợp tác, xác định rõ trách nhiệm, có lộ trình giải quyết, khắc phục.

Ông Trần Thế Cương cho rằng, sau phiên giải trình thì việc giám sát cũng rất quan trọng. Hiện, Ban Văn hóa xã hội cũng đang giám sát chặt chẽ việc thực hiện kết luận của phiên giải trình và bước đầu cho thấy, phiên giải trình đã tạo tiếng vang, tạo dư luận tốt, ý thức trong thực hiện hai Bộ quy tắc ứng xử đã được nâng lên rõ rệt. Đồng thời, cũng cần tăng cường tuyên truyền rộng rãi để nhân dân, cử tri biết hiệu quả từ thực hiện các phiên giải trình của Thường trực HĐND.

Để cử tri phát huy vai trò giám sát trực tiếp, Thường trực HĐND Thành phố và Thường trực HĐND các quận, huyện, thị xã đều chọn hình thức truyền hình, truyền thanh trực tiếp phiên họp giải trình. Bà Phạm Hải Hoa, Bí thư Huyện ủy kiêm Chủ tịch HĐND huyện Phú Xuyên cho biết, cử tri trong huyện đánh giá rất cao việc truyền thanh trực tiếp các kỳ họp thường kỳ và phiên giải trình.

“Có nhiều vấn đề cử tri kiến nghị, đại biểu chất vấn, nhưng vì nhiều nguyên nhân không thể giải quyết được ngay. Vì vậy, khi tổ chức truyền thanh trực tiếp, ngoài việc giúp cử tri tăng cường giám sát cơ quan quản lý nhà nước, còn là dịp để cử tri chia sẻ những khó khăn do khách quan mang lại” - Đồng chí Phạm Hải Hoa cho biết.

Còn ông Nguyễn Hoài Nam Trưởng ban Pháp chế HĐND Thành phố cho rằng, việc bàn bạc công khai trên truyền hình, truyền thanh vừa giúp cơ quan giám sát là HĐND các cấp thực hiện minh bạch, vừa đáp ứng lòng mong mỏi của cử tri. Vì thế, để nâng cao chất lượng phiên giải trình, ngoài lựa chọn trúng nội dung, thì việc xây dựng kịch bản để tổ chức phiên giải trình cũng rất quan trọng.

Thời gian qua, việc Thường trực HĐND Thành phố và Thường trực HĐND một số quận, huyện thay việc đọc báo cáo bằng phóng sự truyền hình đã mang lại những hiệu quả tích cực. Cùng với đó, công tác điều hành phải chủ động, linh hoạt, rõ trách nhiệm của người hỏi, người giải trình, tránh chồng chéo.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn đánh giá, tuy các đơn vị tổ chức với hình thức chưa thống nhất nhưng về cơ bản đã đạt hiệu quả tốt, góp phần nâng cao năng lực hiệu lực hiệu quả của HĐND các cấp, đặc biệt, trong thời điểm đang thực hiện chủ đề của năm 2018 là “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị”.

Vì vậy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND Thành phố yêu cầu thời gian tới, 11 đơn vị quận, huyện chưa thực hiện phiên giải trình cần khẩn trương xây dựng kế hoạch tổ chức phiên giải trình trong năm 2018 để không chỉ làm rõ trách nhiệm mà quan trọng hơn là nhằm tìm kiếm giải pháp, kiến nghị đề xuất hoặc ban hành chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để bảo đảm đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tăng niềm tin của cử tri, nâng cao hiệu quả, hiệu lực giám sát của HĐND các cấp.

Nguyễn Công