Cần cơ chế rõ ràng

Còn nhiều bất cập

Tuy nhiên, thực tế có đúng 97% số chợ hoạt động trên cả nước có hiệu quả hay không lại là vấn đề nhiều người băn khoăn, bởi còn nhiều bất cập từ những khu chợ dân sinh. Riêng tại Hà Nội, có hàng loạt chợ dân sinh được xây dựng lại theo mô hình chợ - trung tâm thương mại, kết hợp cả siêu thị, văn phòng... Nhưng nhiều khu chợ hiện đại, được đầu tư với kinh phí lớn đang rơi vào tình trạng ế ẩm. Cụ thể như chợ Cửa Nam, chợ Thượng Đình, chợ Ô Chợ Dừa, chợ Hàng Da, chợ Mơ… được xây mới rất khang trang, sạch sẽ nhưng vắng vẻ người mua, kẻ bán. Trong khi, hàng loạt chợ cóc mọc lên xung quanh các TTTM nhộn nhịp bán mua.

Giải thích vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Chiến - Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho hay: “Nguyên nhân của tình trạng này là do thiết kế của dự án chưa hợp lý vì chợ truyền thống phải tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người mua bán, phương tiện ra vào chợ dễ dàng, nhưng khi chuyển sang mô hình này, người dân thấy rất bất tiện. Bên cạnh đó, giá thuê mặt bằng chợ trong dự án này cũng cao hơn so với thu nhập của các hộ kinh doanh vì thế họ không mặn mà”.

Ngoài ra, đại diện Bộ Công thương cũng thẳng thắn thừa nhận, số lượng chợ tuy tăng nhanh nhưng lại phân bố không đều do công tác quy hoạch chưa tốt. Điều này lý giải vì sao có chợ cũ kỹ, nhỏ bé nhưng lại hút khách; ngược lại có chợ to, mới xây mà lại vắng khách. Bên cạnh đó, có không ít chợ, chủ yếu ở nông thôn điều kiện vật chất thiếu thốn, trang bị lạc hậu; thậm chí ảnh hưởng đến sự an toàn, ẩn chứa hiểm họa cháy nổ bất cứ lúc nào.

Trao quyền cho doanh nghiệp, HTX

Đến nay, cả nước đã có 595 doanh nghiệp và HTX chợ. Mặc dù gặp không ít khó khăn nhưng nhiều năm trở lại đây nhiều doanh nghiệp và HTX chợ đã chứng tỏ được những ưu thế của mình so với mô hình tổ chức quản lý cũ. Cụ thể, với mô hình mới này đã thu hút được nhiều nguồn lực để phát triển và quản lý chợ, có điều kiện khai thác nguồn hàng, tổ chức các dịch vụ trong chợ, đảm bảo VSATTP, vệ sinh môi trường, an toàn trật tự… Mặt khác, mô hình mới này sẽ giảm bớt gánh nặng cho Nhà nước về biên chế, quỹ lương, đóng góp cho ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm cho nhiều lao động dôi dư.

Bàn về vấn đề trao quyền cho doanh nghiệp trong quản lý kinh doanh chợ, ông Nguyễn Hữu Thắng – Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) cho hay, xây dựng chợ dân sinh là cần thiết vì nó gắn bó mật thiết với đời sống của người dân, đặc biệt là vùng nông thôn. Việc chuyển mô hình kinh tế chợ do nhà nước đầu tư và quản lý sang trung tâm thương mại do doanh nghiệp tư nhân quản lý đang gặp vướng mắc về cơ chế. Nhà nước cần quan tâm đến việc bổ sung chính sách, cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp theo như Luật doanh nghiệp đã quy định.

Mặt khác, hiện doanh nghiệp không mấy mặn mà về việc đầu tư phát triển các chợ đầu mối do gặp khó khăn về quỹ đất. Nhà nước cần tạo điều kiện  hỗ trợ về mặt hành chính để giải tán chợ tạm, chợ cóc, mở rộng diện tích các chợ đầu mối.
 

Mai Hương