Bộ trưởng Tài chính nói gì về bức tranh ngân sách?

	Bức tranh thu - chi ngân sách Nhà nước: Thu đã khó, chi phải chuẩn
	Chi thường xuyên đạt 260,1 nghìn tỷ đồng
	Đầu tư hơn 8.400 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách cho phát triển

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, những năm trước Ngân sách Trung ương (NSTW) chiếm 60 - 65% tổng thu ngân sách. Trong giai đoạn 2011 - 2016, có 13 địa phương điều tiết về Trung ương và đến giai đoạn 2017 - 2020, có thêm 3 tỉnh nữa là Quảng Nam, Hưng Yên và Hải Dương, nâng tổng số lên 16 địa phương.

ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng phát biểu tại phiên họp Tổ (ảnh M.Đức)

Tuy nhiên, sở dĩ NSTW mấy năm qua khó khăn xuất phát từ 2 nguyên nhân chính: Một, do thu từ dầu thô và thu thuế xuất nhập khẩu giảm. Thu từ dầu thô giai đoạn trước chiếm 27 - 30% tổng thu ngân sách. Giai đoạn vừa qua giá dầu thô rất biến động, cùng với đó lượng không tăng. Giá lúc cao lên tới 110 USD/thùng, nhưng giai đoạn từ năm 2016 bắt đầu biến động, xuống còn 44 USD/thùng, có lúc 33 USD/thùng, trong khi đó giao dự toán là 60 USD/thùng. Riêng thu từ dầu thô giảm so dự toán gần 16 USD/thùng, nếu so với những năm 2014 - 2015 (hơn 110 USD/ thùng thì giảm khoảng 50 USD/thùng), giá dầu giảm sâu và giảm đột ngột. Do vậy từ chỗ chiếm tỷ trọng khoảng 27%, năm 2017 dầu thô trong dự toán thu còn 3,5% dự toán. Tất nhiên tổng thu của chúng ta tăng lên nhưng tỷ trọng xuống thấp. Hai,do sụt giảm do thuế xuất nhập khẩu giảm. Đây là khoản thu điều tiết về trung ương 100%. Tham gia các hiệp định thương mại tự do và cắt giảm thuế quan liên tục, nhất là trong năm 2017 - 2018 cắt giảm thuế quan sâu, nên mặc dù thu thuế xuất nhập khẩu đảm bảo dự toán, thậm chí tăng so với dự toán nhưng số tuyệt đối không tăng, có nghĩa là tỷ trọng giảm xuống.

Mặt hàng xăng dầu cũng đề nghị nâng Thuế môi trường ở mức kịch trần 4.000 đồng/lít (ảnh minh họa)

Trước tình hình đó, Chính phủ chủ trương thực hiện một bước cơ cấu lại ngân sách theo tinh thần Đại hội Đảng lần thứ 12 và Nghị quyết 07 của Bộ Chính trị, thu nội địa đã tăng đạt hơn 80% trong tổng thu ngân sách. Tuy nhiên vai trò của NSTW chỉ chiếm hơn 56% (từ 65% giảm xuống còn 56%). Trong khi đó, Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) của Việt Nam hiện nay có mức phổ thông là gần 20% (Mỹ vừa có quyết định hạ thuế TNDN từ 30% xuống 21%); ưu đãi cho DN thời gian qua cũng tăng hơn để đảm bảo chống suy thoái về kinh tế. “Nhiều ưu đãi về hàng hóa, sản phẩm, lĩnh vực và địa bàn... cho nên thực tế thu thuế TNDN những năm vừa qua chỉ được trên 15% chứ không được đến 20% như mức phổ thông. Riêng khu vực đầu tư nước ngoài chỉ được hơn 10%. Chúng ta áp dụng ưu đãi cho các dự án lớn, các vùng..., DN đầu tư nước ngoài tận dụng được nhưng DN trong nước còn khó khăn. Những vấn đề này ảnh hưởng rất lớn tới NSTW. Đây là thực tế và người đứng đầu Ngành Tài chính nói rằng tới đây cần phải xem xét.

Ngay việc đề xuất tăng Thuế VAT, các bà mẹ cũng phải rút thêm hầu bao mua sữa cho các bé (ảnh Zing)

Trước thực trạng trên, để cơ cấu lại ngân sách Nhà nước, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho hay Bộ này đã nghiên cứu xây dựng dự án 1 luật sửa 6 luật về thuế, Thủ tướng Chính phủ đã cơ bản đồng ý, nhưng do sửa nhiều luật quá phức tạp nên Bộ sẽ chia thành 2 - 3 luật, có luật sẽ sửa một cách căn cơ như Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT), TNDN và tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Tuy nhiên, để được Quốc hội thông qua phải còn qua nhiều khâu như Bộ Tư Pháp, Thường trực Chính phủ, các Ủy Ban chuyên môn của Quốc hội, Ủy Ban Thường vụ xem xét, cho ý kiến... Do vậy, có những dự án luật nếu được thông qua cũng phải chờ đến nhiệm kỳ sau.

Người đứng đầu ngành Tài chính nói vậy, chúng ta có thể “ngầm hiểu” việc đề xuất tăng một số loại thuế, thêm thuế mới (Thuế Tài sản) là để bù cho những khoản thuế mà chúng ta bị sụt giảm như Thuế Nhập khẩu, thu từ dầu thô để cân đối ngân sách. Tuy nhiên, người đứng đầu Tài chính lại không đưa ra số liệu cụ thể về bức tranh chi ngân sách cho toàn hệ thống chính trị- đoàn thể xã hội, hội là bao nhiêu để các cơ quan hoạch định chính sách có góc nhìn đa chiều trong việc tái cơ cấu ngân sách Nhà nước.